Bài G2. Nhóm nghề lập trình
Nội dung lý thuyết
1. Tìm hiểu về nhóm nghề lập trình
Nhóm nghề lập trình gồm nhiều lĩnh vực khác nhau, tập trung vào các công cụ của công nghệ thông tin và phát triển phần mềm. Ngoài việc viết mã nguồn và tạo ra phần mềm, lập trình viên còn thực hiện kiểm tra, sửa lỗi, nâng cấp phần mềm, nghiên cứu và phát triển công nghệ mới.
Theo Bảng danh mục nghề nghiệp Việt Nam (Quyết định số 34/2020/QĐ-TTg), một số nghề thuộc nhóm này bao gồm:
Lập trình viên phát triển phần mềm (2512): Phân tích, thiết kế, đánh giá các yêu cầu, vận hành và nâng cấp các phần mềm hiện có hoặc mới.
Lập trình viên thiết kế trò chơi điện tử (2513): Phát triển ứng dụng trò chơi điện tử trên web, thiết kế và lập trình các yếu tố đa phương tiện như văn bản, hình ảnh, âm thanh, video,...
Chuyên viên phân tích thiết kế hệ thống (2511): Nghiên cứu, phân tích, đánh giá nhu cầu công nghệ thông tin của khách hàng, đưa ra đề xuất cải tiến hệ thống.
Các nhiệm vụ chính của lập trình viên gồm:
Viết mã nguồn: Sử dụng các ngôn ngữ lập trình như Python, Java, C++...
Kiểm tra và sửa lỗi: Đảm bảo phần mềm hoạt động đúng chức năng qua kiểm tra và gỡ lỗi.
Nâng cấp và bảo trì: Cập nhật phần mềm theo yêu cầu mới hoặc khắc phục lỗi.
Phân tích yêu cầu: Hiểu rõ yêu cầu từ khách hàng để phát triển giải pháp phù hợp.
Phối hợp làm việc nhóm: Làm việc cùng nhóm thiết kế, quản lý dự án và các chuyên gia khác để đảm bảo chất lượng sản phẩm.
Lập trình viên cần liên tục cập nhật kiến thức công nghệ mới, có tư duy sáng tạo, kiên trì và khả năng giải quyết vấn đề tốt. Nghề này có vai trò quan trọng, thu nhập ổn định và nhiều cơ hội phát triển trong tương lai.
2. Những yêu cầu của lập trình viên
Lập trình viên (kỹ sư phần mềm) có thể làm việc trong nhiều lĩnh vực như phát triển phần mềm, ứng dụng di động, game, hệ thống,… Để trở thành lập trình viên, cần có kiến thức và kỹ năng chuyên môn.
Về kiến thức:
Ngôn ngữ lập trình: Thành thạo ít nhất một ngôn ngữ như Python, Java, C++...
Cấu trúc dữ liệu và thuật toán: Hiểu sâu về các cấu trúc và thuật toán để giải quyết vấn đề hiệu quả.
Cơ sở dữ liệu: Biết cách thiết kế, quản trị và sử dụng cơ sở dữ liệu.
Hệ điều hành và mạng máy tính: Hiểu cách các phần mềm tương tác với hệ điều hành, mạng.
Bảo mật thông tin: Hiểu các nguyên tắc bảo mật để bảo vệ dữ liệu và ứng dụng.
Về kỹ năng:
Kỹ năng lập trình: Nền tảng cơ bản và quan trọng nhất.
Phân tích và giải quyết vấn đề: Phân tích tình huống phức tạp và đưa ra giải pháp.
Làm việc nhóm: Giao tiếp, đóng góp ý tưởng để xây dựng phần mềm hiệu quả.
Tư duy và sáng tạo: Chấp nhận thử nghiệm cái mới, tìm ra giải pháp đột phá.
Tự học và cập nhật kiến thức: Chủ động học tập, bắt kịp công nghệ mới.
Lập trình viên cần được đào tạo bài bản và rèn luyện thực tế. Ở Việt Nam, nhiều trường đại học đào tạo chuyên ngành lập trình như: Đại học Bách khoa Hà Nội, Đại học Quốc gia Hà Nội và TP.HCM, Đại học Công nghệ Thông tin, Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông,...
Ngoài ra, còn có thể học qua các khóa trực tuyến (FUNiX, CodeGym, Coursera…) và thi các chứng chỉ quốc tế như Microsoft Certified, AWS Certified Developer, Google Associate Android Developer,...
Cuối cùng, việc học tập, rèn luyện, cọ xát thực tế trong các dự án hoặc tại công ty là cần thiết để tích lũy kinh nghiệm, xây dựng hồ sơ năng lực và nâng cao cơ hội nghề nghiệp.
3. Nhu cầu nhân lực và các ngành nghề liên quan nhóm nghề lập trình
Lập trình là nghề thu hút nhiều lao động do nhu cầu ngày càng tăng trong và ngoài nước. Khi Việt Nam gia nhập thị trường quốc tế, các công ty nước ngoài có nhu cầu tuyển dụng lập trình viên Việt Nam có kỹ năng tốt, làm việc chịu khó và học hỏi. Theo Sách Trắng CNTT-TT năm 2023, tổng kim ngạch xuất khẩu CNTT năm 2022 đạt 138 tỉ USD, tăng 11,6% so với năm 2021.
Dự báo đến năm 2025, Việt Nam cần khoảng 500.000 nhân lực cho các ngành như phát triển phần mềm, ứng dụng, web, game,… Mức độ yêu cầu nhân lực ngày càng cao cả về số lượng và chất lượng, đòi hỏi khả năng giải quyết vấn đề, cập nhật kiến thức và tư duy sáng tạo.
Lập trình viên có thể làm việc tại các công ty quốc tế, tại Việt Nam hoặc từ xa với mức thu nhập hấp dẫn. Ngoài ra, nhóm nghề lập trình còn liên quan đến nhiều ngành nghề khác như:
Kỹ sư dữ liệu: Thu thập, phân tích, xử lý dữ liệu, đưa ra quyết định dựa trên dữ liệu.
Chuyên gia an ninh mạng: Bảo vệ hệ thống khỏi tấn công, làm việc với lập trình viên để thiết kế và triển khai các biện pháp bảo mật.
Chuyên gia kiểm thử phần mềm: Kiểm tra chất lượng phần mềm, phát hiện lỗi để đảm bảo phần mềm hoạt động đúng.
Chuyên gia phát triển trò chơi điện tử: Thiết kế, phát triển game trên nền tảng Unity, Unreal Engine,...
Chuyên gia phát triển web: Thiết kế, lập trình trang web với ngôn ngữ như HTML, CSS, JavaScript,...
Lập trình viên còn có thể làm việc trong nghiên cứu, giảng dạy, tư vấn giải pháp công nghệ thông tin,...
Một số nguồn thông tin nghề nghiệp hữu ích:
Các trang này cung cấp thông tin về việc làm, đào tạo nghề, chương trình học và cơ hội nghề nghiệp trong ngành công nghệ thông tin.