Bài 8. Tốc độ chuyển động

I. Khái niệm tốc độ

Có thể xác định sự nhanh, chậm của chuyển động bằng hai cách:

Cách 1: So sánh quãng đường đi được trong cùng một khoảng thời gian. Chuyển động nào có quãng đường đi được dài hơn, chuyển động đó nhanh hơn.

Cách 2: So sánh thời gian để đi cùng một quãng đường. Chuyển động nào có thời gian đi ngắn hơn, chuyển động đó nhanh hơn.

Thường người ta dùng cách 1, so sánh quãng đường đi được trong cùng một khoảng thời gian (cụ thể là trong cùng một đơn vị thời gian) để xác định sự nhanh, chậm của chuyển động. Nếu quãng đường đi được là s, thời gian đi là t thì quãng đường đi được trong một đơn vị thời gian là:

Tốc độ = (Quãng đường đi được) : (Thời gian đi quãng đường đó)

\(v=\dfrac{s}{t}\)   (8.1)

Thương số \(\dfrac{s}{t}\) đặc trưng cho sự nhanh, chậm của chuyển động được gọi là tốc độ chuyển động, gọi tắt là tốc độ.

Sử dụng được công thức tính tốc độ để giải các bài tập cũng như các tình huống đơn giản liên quan đến tốc độ trong đời sống.

II. Đơn vị đo tốc độ

Vì \(v=\dfrac{s}{t}\) nên đơn vị đo tốc độ phụ thuộc vào đơn vị đo độ dài và đơn vị đo thời gian.

Trong Hệ đo lường chính thức của nước ta, đơn vị đo tốc độ là m/s và km/h.

1 km/h = \(\dfrac{1000m}{3600s}\) = \(\dfrac{1}{3,6}\) m/s

1 m/s = 3,6 km/h.

Trong thực tế, tốc độ chuyển động của một vật thường thay đổi nên đại lượng \(v=\dfrac{s}{t}\) còn được gọi một cách đầy đủ là tốc độ trung bình của chuyển động.

Mối quan hệ giữa 3 đại lượng quãng đường, vận tốc, thời gian:

Từ công thức 8.1, ta có thể suy ra \(s=v.t\) và \(t=\dfrac{s}{v}\).