Bài 4. Xã hội nguyên thủy

Nội dung lý thuyết

I. CÁC GIAI ĐOẠN TIẾN TRIỂN CỦA XÃ HỘI NGUYÊN THỦY

- Xã hội nguyên thủy kéo dài hàng triệu năm từ khi con người bắt đầu xuất hiện trên Trái Đất đến khi xã hội có giai cấp và nhà nước được hình thành.

- Trong hàng triệu năm tiến triển đó, loài người lệ thuộc nhiều vào tự nhiên, con người ăn chung, ở chung và giúp đỡ lẫn nhau.

- Người nguyên thủy tổ chức xã hội của mình từ giai đoạn bầy người nguyên thủy chuyển lên giai đoạn công xã thị tộc.

II. ĐỜI SỐNG VẬT CHẤT CỦA NGƯỜI NGUYÊN THỦY

1. Lao động và công cụ lao động

- Ban đầu, người nguyên thủy chỉ biết sử dụng những mẩu đá làm công cụ, dần dần họ đã biết tạo nên những công cụ lao động thô sơ (rìu tay, mảnh tước).

- Ở Việt Nam, công cụ lao đồng bằng đá của Người tối cổ được tìm thấy nhiều ở An Khê (Gia Lai), núi Đọ (Thanh Hóa).

- Người tối cổ cũng đã biết tạo ra lửa để sưởi ấm và nướng thức ăn.

- Những chiếc rìu đá mài lưỡi của Người tinh khôn ra đời là bước tiến đáng kể của công cụ đá.

- Người tinh khôn còn biết sử dụng lao, cung tên. Từ đó, nguồn thức ăn từ săn bắt động vật cũng phong phú hơn.

- Nhờ cải tiến công cụ lao động, đôi bàn tay dần trở nên khéo léo hơn, cơ thể cũng dần biến đổi để thích ứng với các tư thế lao động. Con người cũng từng bước tự cải biến và hoàn thiện mình.

2. Từ hái lượm, săn bắt đến trồng trọt, chăn nuôi

- Người nguyên thủy sống lệ thuộc vào tự nhiên

+ Phụ nữ và trẻ em hái lượm các loại hạt, quả

+ Đàn ông đảm nhận các công việc nặng nhọc, nguy hiểm như săn bắt thú rừng

- Qua hái lượm, người nguyên thủy phát hiện những hạt ngũ cốc, những loại rau quả có thể trồng được.

- Từ săn bắt, họ dần phát hiện những con vật có thể thuần dưỡng và chăn nuôi.

- Cùng với sự phát triển của công cụ mài đá, trồng trọt, chăn nuôi và thuần dưỡng động vật, người nguyên thủy đã bắt đầu đời sống định cư.

- Ở Việt Nam, dấu tích của nền nông nghiệp sơ khai cũng xuất hiện rất sớm. Người nguyên thủy đã dần chuyển sang định cư, địa bàn cư trú cũng được mở rộng.

III. ĐỜI SỐNG TINH THẦN CỦA NGƯỜI NGUYÊN THỦY

- Người nguyên thủy có tục chôn cất người chết.

- Họ biết sử dụng đồ trang sức, biết dùng màu, vẽ lên người để hóa trang hay làm đẹp.

- Họ biết quan sát cuộc sống xung quanh và thể hiện bằng hình ảnh.