Bài 4: Quy trình lựa chọn nghề nghiệp

I. MỘT SỐ LÍ THUYẾT CƠ BẢN VỀ LỰA CHỌN NGHỀ NGHIỆP

1. Lí thuyết mật mã Holland

- Được xây dựng trên nền tảng lí thuyết đặc tính nghề nghiệp của John Lewis Holland (1919 - 2008) với những luận điểm cơ bản sau:

+ Nếu một người chọn được nghề nghiệp phù hợp với tính cách của mình thì sẽ dễ thích ứng với các yêu cầu công việc và hoàn thành tốt nhiệm vụ.

+ Thiên hướng nghề nghiệp chính là biểu hiện của tính cách. Có 6 nhóm môi trường nghề nghiệp tương ứng với sáu kiểu tính cách.

- Ý nghĩa lí thuyết mật mã Holland trong việc chọn nghề:

+ Tìm hiểu và nhận thức rõ về các đặc điểm tính cách của bản thân.

+ Đối chiếu với môi trường làm việc tương ứng là cơ sở để định hướng chọn nghề nghiệp hay ngành học tương lai.

2. Lí thuyết cây nghề nghiệp

- Là một trong những lí thuyết cơ bản nhất dùng cho công tác hướng nghiệp cho học sinh.

- Lí thuyết cây nghề nghiệp chỉ ra mối quan hệ chặt chẽ giữa thành công trong nghề nghiệp với:

+ Năng lực.

+ Cá tính.

+ Khả năng.

+ Giá trị nghề nghiệp.

- Nội dung cơ bản:

+ Cây nghề nghiệp gồm 2 bộ phận: phần gốc rễ và phần quả.

+ Khi lựa chọn nghề nghiệp, mỗi người đều phải dựa vào sở thích nghề nghiệp, khả năng của bản thân,...

+ Hiểu rõ bản thân để có cơ sở khoa học vững chắc để chọn nghề phù hợp với gốc rễ, tránh được những sai lầm khi chọn nghề chỉ nhìn vào quả.

II. CÁC BƯỚC TRONG QUY TRÌNH LỰA CHỌN NGHỀ

- Bước 1: Đánh giá bản thân.

- Bước 2: Tìm hiểu về thị trường lao động.

- Bước 3: Ra quyết định.

III. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG TỚI QUYẾT ĐỊNH LỰA CHỌN NGHỀ NGHIỆP CỦA BẢN THÂN TRONG LĨNH VỰC KĨ THUẬT, CÔNG NGHỆ

1. Yếu tố chủ quan

- Năng lực: ảnh hưởng đến khả năng hoàn thành nhiệm vụ của công việc.

- Sở thích: điều kiện quan trọng giúp chúng ta có thêm động lực để phát triển kĩ năng, vượt khó trên con đường chinh phục nghề nghiệp.

- Cá tính: tính cách của mỗi người có liên quan mật thiết với xu hướng nghề nghiệp.

2. Yếu tố khách quan

- Nhà trường:

+ Bài giảng về hướng nghiệp.

+ Các hoạt động trải nghiệm ngoài thực tế.

+ Các câu chuyện nghề nghiệp được thầy cô chia sẻ.

=> Căn cứ chính xác trong định hướng nghề nghiệp tương lai.

- Gia đình:

+ Điều kiện, hoàn cảnh kinh tế, sự quan tâm, định hướng của cha mẹ, truyền thống nghề nghiệp gia đình là những yếu tố có ảnh hưởng khi lựa chọn nghề nghiệp.

+ Đinh hướng của cha mẹ mang tính áp đặt, không căn cứ vào nguyện vọng,...

- Xã hội:

+ Sự thay đổi của cung cầu trong thị trường lao động,... dẫn đến quyết định chọn nghề không đúng.

+ Tìm hiểu kĩ thông tin về thị trường lao động cũng như nhu cầu xã hội.

- Nhóm bạn:

+ Các bạn trong lớp luôn là nguồn thông tin tham khảo khi lựa chọn nghề nghiệp.

+ Nếu dựa hoàn toàn vào lời khuyên, hay chạy theo phong trào của bạn bè khi chọn nghề thì nguy cơ chọn nhầm nghề là rất cao.