Bài 32: Khái quát về sinh sản và sinh sản vô tính ở sinh vật

I. Khái niệm sinh sản

- Khái niệm sinh sản: Sinh sản là quá trình tạo ra những cá thể mới đảm bảo sự phát triển kế tục của loài.

Sự sinh sản ở ếch

- Có hai hình thức sinh sản: Sinh sản vô tính và sinh sản hữu tính.

II. Khái niệm sinh sản vô tính

- Khái niệm sinh sản vô tính: Sinh sản vô tính là hình thức sinh sản không có sự kết hợp yếu tố đực và yếu tố cái. Do vậy, cơ thể con chỉ nhận được chất di truyền từ cơ thể mẹ nên giống nhau và giống mẹ.

- Sinh sản vô tính có ở các nhóm sinh vật như vi khuẩn, nguyên sinh vật, một số loài nấm, một số loài thực vật và động vật.

1. Sinh sản vô tính ở thực vật

Ở thực vật có các hình thức sinh sản vô tính khác nhau như: 

- Sinh sản bằng bào tử

Sinh sản bằng bào tử ở Rêu

- Sinh sản sinh dưỡng: Là sự hình thành cây mới từ một phần của cơ quan sinh dưỡng (rễ, thân, lá).

Cây con mọc ra từ lá của cây thuốc bỏng

2. Sinh sản vô tính ở động vật

Ở động vật có các hình thức sinh sản vô tính như: 

- Nảy chồi: 

Nảy chồi ở thủy tức

- Phân mảnh: 

Sinh sản phân mảnh ở trùng biến hình

- Trinh sản: 

Ong non sinh ra bằng hình thức trinh sản

III. Vai trò và ứng dụng của sinh sản vô tính trong thực tiễn

Sinh sản vô tính có vai trò quan trọng trong việc duy trì các đặc điểm của sinh vật. Trong thực tiễn, người ta thực hiện nhân nhanh cây giống và duy trì các đặc điểm tốt của sinh vật bằng các phương pháp như:

- Nuôi cấy mô để tạo nhiều cây con mới, giúp nhân nhanh giống cây trồng, tao giống cây trồng sạch bệnh, phục chế giống quý đang bị thoái hóa.

Quy trình nuôi cấy mô thực vật

Cây non được tạo thành bằng phương pháp nuôi cấy mô

- Giâm cành, chiết cành cũng giúp nhân nhanh giống cây trồng, rút ngắn thời gian sinh trưởng của cây.

Giâm cành hoa hồng

- Các phương pháp nhân giống vô tính góp phần làm tăng hiệu quả kinh tế nông, lâm nghiệp.

!Em có biết

Nhân bản vô tính ở cừu Dolly là quá trình chuyển nhân của một tế bào sinh dưỡng (từ cừu cho nhân – cừu A) vào một tế bào trứng đã lấy mất nhân (cừu B), rồi kích thích tế bào trứng phát triển thành phôi, phôi này được cấy vào cừu mẹ (cừu C) và phát triển thành cơ thể mới.

1. Sinh sản là quá trình tạo ra những cá thể mới bảo đảm sự phát triển kế tục của loài. Có hai hình thức sinh sản là sinh sản vô tính và sinh sản hữu tính.

2. Sinh sản vô tính là hình thức sinh sản không có sự kết hợp giữa yếu tố đực và yếu tố cái. Do vậy, cơ thể con chỉ nhận được chất di truyền từ mẹ nên giống nhau và giống mẹ.

- Thực vật có các hình thức sinh sản vô tính như sinh sản bằng bào tử, sinh sản sinh dưỡng. Sinh sản sinh dưỡng là sự hình thành cây mới từ một phần của cơ quan sinh dưỡng của cây (rễ, thân, lá).

- Động vật có các hình thức sinh sản vô tính như nảy chồi, phân mảnh và trinh sản.

3. Sinh sản vô tính có vai trò quan trọng trong việc duy trì các đặc điểm của sinh vật. Ứng dụng sinh sản vô tính trong nhân nhanh giống cây trồng bằng các phương pháp như: nuôi cấy mô, giâm cành, chiết cành,…