Bài 30. Giải bài toán về hệ thấu kính

Một học sinh bố trí thí nghiệm theo sơ đố (Hình 30.5)

Bài 1: Thấu kính phân kỳ L₁ có tiêu cự f₁ = - 10 cm. Khoảng cách từ ảnh S'₁ tạo bởi L₁ đến màn có giá trị nào ?.

A. 60 cm.

B. 80 cm.

C. Một giá trị khác A, B.

D. Không xác định được, vì không có vật nên L₁ không tạo được ảnh.

Bài 2: Đặt giữa L₁ và H một thấu kính hội tụ L₂. Khi xê dịch L₂, học sinh này nhận thấy chỉ có một vị trí duy nhất của L₂ tạo được điểm sáng tại H. Tiêu cự của L₂ là bao nhiêu ?

A. 10 cm.

B. 15 cm.

C. 20 cm.

D. Một giá trị khác A, B, C.

Hai thấu kính, một hội tụ (f₁ = 20 cm), một phân kỳ (f₂ = -10 cm), có cùng trục chính. Khoảng cách hai quang tâm là l = 30 cm. Vật AB vuông góc với trục chính được đặt bên trái L₁ và cách L₁ một đoạn d₁. 

a) Cho d₁ = 20 cm, hãy xác định vị trí và tính số phóng đại ảnh cuối cùng cho bởi hệ hai thấu kính. Vẽ ảnh.

b) Tính d₁ để ảnh sau cùng là ảnh ảo và bằng hai lần vật.

Một hệ thấu kính gồm hai thấu kính L₁ và L₂ đồng trục có tiêu điểm ảnh chính của L₁ trùng với tiêu điểm vật chính của L₂. Chiếu một chùm tia sáng song song với L₁ theo phương bất kì. 

a) Chứng minh chùm tia ló ra khỏi L₂ cũng là chùm tia song song.

b) Vẽ đường đi của chùm tia sáng ứng với các trường hợp:

L₁ và L₂ đều là thấu kính hội tụ.

L₁ là thấu kính hội tụ; L₂ là thấu kính phân kỳ.

L₁ là thấu kính phân kỳ; L₂ là thấu kính hội tụ.

Một thấu kính mỏng phẳng - lõi L₁ có tiêu cự f₁ = 60 cm được ghép sát đồng trục với một thấu kính mỏng phẳng - lồi khác L₂ có tiêu cự f₂ = 30 cm. Mặt phẳng của hai thấu kính sát nhau.

Thấu kính L₁ có đường kính rìa gấp đôi đường kính rìa của thấu kính L₂. Một điểm sáng S nằm trên trục chính của hệ, trước L₁.  

a) Chứng tỏ có hai ảnh của S được tạo bởi hệ.

b) Tìm điều kiện về vị trí của S để hai ảnh đều thật và hai ảnh đều ảo.