Bài 27. Lực tiếp xúc và lực không tiếp xúc

I. LỰC TIẾP XÚC

Những lực xuất hiện giữa hai vật khi chúng tiếp xúc nhau được gọi là lực tiếp xúc. Sau đây là một số ví dụ.

Người thợ rèn dùng búa đập vào thanh thép đã được nung nóng (hình 27.2). Lực do búa tác dụng làm biến dạng thanh thép. Lực tiếp xúc xuất hiện trong trường hợp này được gọi là lực va chạm.

Khi một vật đang chuyển động va chạm với một vật khác thì mỗi vật đều tác dụng lực va chạm vào vật còn lại.

Độ lớn của lực va chạm có thể rất lớn, như khi búa đập vào đinh hoặc có thể rất nhỏ, như các hạt khí trong không khí va chạm lên da của chúng ta.

Tay người ấn lên quả bóng làm nó biến dạng (hình 27.3). Khi bỏ tay ra, quả bóng trở lại hình dạng ban đâu. Vật có tính chất như vậy được gọi là vật đàn hồi.

Khi vật đàn hồi bị biến dạng thì xuất hiện lực đàn hồi chống lại lực gây ra biến dạng đó.

II. LỰC KHÔNG TIẾP XÚC

Kết quả thí nghiệm ở hình 27.1c cho thấy: có những lực xuất hiện giữa hai vật không tiếp xúc nhau, những lực như vậy được gọi là lực không tiếp xúc. Lực mà nam châm hút một số vật làm bằng sắt là một ví dụ về lực không tiếp xúc.

Một nam châm có hai cực. Một cực là cực bắc, cực còn lại là cực nam. Nếu đưa cực bắc của nam châm này lại gần cực nam của nam châm khác như hình 27.4, chúng ta sẽ cảm nhận có lực hút tác dụng lên hai tay mình, mặc dù hai nam châm không chạm vào nhau. Lực hút tăng lên khi hai cực khác tên của hai nam châm được đưa lại gần nhau hơn.