Bài 27. Glucose và saccharose

I. THÀNH PHẦN NGUYÊN TỐ, CÔNG THỨC CHUNG, CÔNG THỨC PHÂN TỬ CỦA CARBOHYDRATE

- Nho chín, mật ong, ... đều có chứa glucose. Nước mía chứa nhiều saccharose (sucrose).

- Glucose và saccharose là những chất phổ biến của nhóm carbohydrate.

- Các nguyên tố trong phân tử glucose và saccharose có thể biểu diễn lần lượt dưới dạng: C₆(H₂O)₆ và C₁₂(H₂O)₁₁.

- Tương tự, tinh bột và cellulose cũng là những hợp chất phổ biến trong nhóm carbohydrate, công thức phân tử có dạng: C₆n(H₂O)_5n, trong đó n có giá trị rất lớn.

2. TRẠNG THÁI TỰ NHIÊN, TÍNH CHẤT VẬT LÍ CỦA GLUCOSE VÀ SACCHAROSE

- Công thức phân tử của glucose là C₆H₁₂O₆, của saccharose là C₁₂H₂₂O₁₁.

- Glucose và saccharose đều là chất rắn, dạng tinh thể không màu, không mùi, vị ngọt, tan nhiều trong nước.

- Glucose có nhiều trong quả nho chín, mật ong,…; saccharose có nhiều trong mía, củ cải đường, hoa thốt nốt,…

3. TÍNH CHẤT HOÁ HỌC CỦA GLUCOSE VÀ SACCHAROSE

Phản ứng tráng bạc của glucose

- Phương trình hoá học: C₆H₁₂O₆ + Ag₂O → C₆H₁₂O₇ + 2Ag ↓

Phản ứng lên men rượu của glucose

- Dưới tác dụng của enzyme (ở nhiệt độ thích hợp), glucose sẽ chuyển hoá thành ethylic alcohol và khí carbon dioxide:

C₆H₁₂O₆ → 2C₂H₅OH + 2CO₂↑

- Khi cho dung dịch acid vào dung dịch saccharose rồi đun nóng hoặc dưới tác dụng của enzyme ở nhiệt độ thường, saccharose phản ứng với nước tạo ra glucose và fructose.

C₁₂H₂₂O₁₁ + H₂O → C₆H₁₂O₆ (glucose) + C₆H₁₂O₆ (fructose)

- Phản ứng trên được gọi là phản ứng thuỷ phân saccharose.

- Glucose và fructose có công thức cấu tạo khác nhau nhưng có cùng công thức phân tử là C6H12O6.

4. VAI TRÒ VÀ ỨNG DỤNG CỦA GLUCOSE VÀ SACCHAROSE

Vai trò và ứng dụng của glucose

- Glucose cung cấp chất dinh dường quan trọng cho người và động vật.

Chú ý: Với người trưởng thành, trước khi ăn, nếu lượng glucose trong máu nhỏ hơn 70 mg/dL thì người này đang có thể bị hạ đường huyết, lớn hơn 125 mg/dL thì người này có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường.

- Glucose có nhiều ứng dụng trong đời sống: pha chế dịch truyền, tráng bạc, sản xuất vitamin C,…

Vai trò và ứng dụng của saccharose

- Saccharose là nguồn nguyên liệu quan trọng trong công nghiệp thực phẩm, dược phẩm.

- Saccharose có nhiều ứng dụng trong đời sống: chế biến thực phẩm, dược phẩm, pha chế thuốc,…

Chú ý: Không nên ăn quá nhiều thức ăn chứa nhiều đường để tránh một số bệnh cho cơ thể.