Bài 25. Văn minh Hy Lạp
Nội dung lý thuyết
1. Vị trí địa lí và một số thành tựu tiêu biểu
a) Vị trí địa lí
- Hy Lạp ngày nay nằm ở phía nam châu Âu, phía bắc tiếp giáp An-ba-ni (Albania), Bắc Ma-xê-đô-ni-a (Macedonia) và Bun-ga-ri (Bulgaria); phía đông và nam giáp vùng biển Ê-giê (Aegea); phía tây giáp biển I-ô-ni-a (Ionia)."
Vị trí địa lí của nước Hy Lạp hiện nay:
- Hy Lạp nằm ở phía nam châu Âu, thuộc khu vực Địa Trung Hải.
- Phía bắc giáp với An-ba-ni (Albania), Bắc Ma-xê-đô-ni-a (Macedonia) và Bun-ga-ri (Bulgaria).
- Phía đông và nam giáp vùng biển Ê-giê (Aegea).
- Phía tây giáp biển I-ô-ni-a (Ionia).
-> Vị trí này, với nhiều đảo và đường bờ biển dài, đã tạo điều kiện thuận lợi cho Hy Lạp phát triển thương mại đường biển và giao lưu văn hóa với các nền văn minh khác.
Một số thành tựu tiêu biểu của văn minh Hy Lạp cổ đại:
Văn minh Hy Lạp cổ đại có những đóng góp lớn cho nhân loại trên nhiều lĩnh vực như chữ viết, văn học, khoa học, kĩ thuật và các thành tựu về kiến trúc, điêu khắc...
- Kiến trúc: Đền Pác-tê-nông (Parthenon): Là một kiệt tác kiến trúc, được xây dựng trên đồi Acropolis ở Athens vào thế kỷ V TCN để thờ nữ thần Athena. Đền được làm từ đá cẩm thạch trắng, có kiến trúc cột tròn đặc trưng và các phù điêu tinh xảo, thể hiện sự hoàn hảo về tỉ lệ và nghệ thuật kiến trúc của người Hy Lạp.
- Điêu khắc:
+ Tượng lực sĩ ném đĩa (Discobolus): Là một trong những tác phẩm điêu khắc nổi tiếng nhất, khắc họa hình ảnh một vận động viên trong tư thế ném đĩa. Bức tượng này thể hiện vẻ đẹp hoàn hảo của hình thể con người, sự cân đối và khát vọng chiến thắng trong thể thao.
+ Tượng thần Vệ Nữ Mi-lô (Venus de Milo): Một biểu tượng của vẻ đẹp cổ điển, mặc dù cánh tay đã mất nhưng vẫn thể hiện sự tinh xảo và sống động trong từng chi tiết.
+ Tượng thần Dớt (Zeus): Thể hiện sự uy nghi, quyền năng của các vị thần Hy Lạp.
- Thế vận hội Ô-lim-pic:
+ Là một lễ hội thể thao lớn được tổ chức 4 năm một lần tại thành phố Olympia để tôn vinh thần Zeus. Môn thi đấu ban đầu là chạy, sau đó mở rộng ra các môn khác như vật, quyền anh, đua ngựa...
+ Ý nghĩa: Ô-lim-pic không chỉ là một sự kiện thể thao mà còn là biểu tượng của tinh thần đoàn kết, hòa bình và sự cao thượng trong thể thao.
2. Kể chuyện về các vị thần và lịch sử Ô-lim-pic
- Lịch sử Ô-lim-pic "Lễ hội Thể thao Ô-lim-pic ra đời ở Hy Lạp cổ đại bởi thần Hê-cra-lét (Heracles) (con trai của thần Dớt), được tổ chức lần đầu tiên vào năm 776 TCN, nhằm tôn vinh các vị thần. Cứ bốn năm một lần trong trang ở khoảng các thành bang lớn nhất nước Hi Lạp (Sparta, Athens, Corinth, Thebes) đều cử các đại diện tiêu biểu nhất về sức khỏe, tài năng để tham gia thi đấu. Trong thời gian lễ hội, mọi xung đột giữa các thành bang tạm dừng. Các môn thi đấu gồm: chạy, nhảy, bơi lội, bắn cung, đua ngựa, ném đĩa, ... Người đạt giải cao nhất trong mỗi nội dung sẽ nhận phần thưởng là vòng nguyệt quế linh thiêng được tết từ cành, lá cây ô liu và được tuyên dương ở khắp Hy Lạp
- Câu chuyện về các vị thần (Nữ thần Trí tuệ và Tài năng - A-tê-na) "Theo truyền thuyết, A-tê-na là con của thần Dớt và Mê-tít (Metis). A-tê-na thông minh, xinh đẹp và có nhiều tài năng. Bà dạy phụ nữ biết cách dệt, may, làm nghề thêu thùa... dạy đàn ông cách trồng trọt, làm vườn. Luôn bảo vệ các anh hùng khi họ tham gia chiến trận. Trong cuộc tìm kiếm vị thần bảo hộ thành A-tích (Thủ đô A-ten sau này), có hai thần là Pô-xê-đông (Poseidon) - thần Biển cả và A-tê-na dự thi. Pô-xê-đông đâm ngọn giáo xuống đất, tạo ra các nước lớn để tặng người dân, nhưng dòng nước này lại quá mặn, không thể sử dụng được. Đến lượt mình, A-tê-na cũng đâm ngọn giáo xuống đất, và từ đó một cây ô liu lớn vươn lên, mang lại nhiều trái cây, dầu và gỗ. Dân chúng nhận thấy cây ô liu này hữu ích hơn cho cuộc sống hàng ngày nên chọn A-tê-na làm vị thần bảo hộ của thành phố. Từ đó, thành phố A-tích được đổi tên thành A-tên. A-tê-na được coi là nữ thần của trí tuệ, nghệ thuật và chiến tranh công bằng."