Bài 23. Xây dựng thế giới xanh – sạch – đẹp

I. VAI TRÒ CỦA THIÊN NHIÊN ĐỐI VỚI CUỘC SỐNG CON NGƯỜI

Thiên nhiên đóng vai trò cực kỳ quan trọng, là nền tảng cho sự sống và phát triển của con người.

- Cung cấp tài nguyên và không gian sống: Thiên nhiên cung cấp mọi thứ cần thiết cho sự sống và hoạt động sản xuất của con người, bao gồm không khí để thở, nước uống, thức ăn, đất đai để canh tác, và các nguồn tài nguyên khác như khoáng sản, gỗ, năng lượng (mặt trời, gió, nước...).

- Điều hòa khí hậu và môi trường: Rừng cây giúp điều hòa khí hậu, tạo ra oxy và hấp thụ khí CO2, giữ độ ẩm cho đất. Các hệ sinh thái tự nhiên giúp duy trì cân bằng sinh thái, lọc không khí và nước.

 - Phát triển kinh tế và du lịch: Nhiều ngành kinh tế như nông nghiệp, sản xuất công nghiệp, du lịch đều phụ thuộc vào tài nguyên thiên nhiên. Các cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp cũng là điểm đến du lịch hấp dẫn, mang lại lợi ích kinh tế.

- Giá trị tinh thần: Thiên nhiên còn mang lại giá trị tinh thần to lớn, giúp con người thư giãn, giải tỏa căng thẳng, nâng cao chất lượng cuộc sống.

II. MỘT SỐ VẤN ĐỀ MÔI TRƯỜNG

Mặc dù thiên nhiên có vai trò to lớn, nhưng con người đang phải đối mặt với nhiều vấn đề môi trường nghiêm trọng do các hoạt động sản xuất và sinh hoạt gây ra.

Các vấn đề môi trường chính bao gồm:

- Biến đổi khí hậu:

+ Biểu hiện: Nhiệt độ Trái Đất nóng lên, băng tan ở hai cực (ví dụ: hình ảnh băng tan ở Bắc Cực), mực nước biển dâng cao, thời tiết cực đoan (hạn hán, lũ lụt, bão mạnh hơn).

+ Hậu quả: Gây ra nhiều thiên tai, ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp, đe dọa cuộc sống của con người và sinh vật.

- Ô nhiễm môi trường:

+ Biểu hiện: Chất thải độc hại từ sản xuất và sinh hoạt (nước thải, rác thải, khí thải) làm ô nhiễm đất, nước, không khí.

+ Hậu quả: Ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe con người (gây bệnh về hô hấp, tiêu hóa), làm suy thoái môi trường sống của sinh vật, phá hủy hệ sinh thái. Ví dụ: hình ảnh ô nhiễm khí ở Việt Nam năm 2020 và cháy rừng ở Ô-xtrây-li-a năm 2013.

- Suy giảm tài nguyên thiên nhiên:

+ Biểu hiện: Khai thác quá mức các nguồn tài nguyên như rừng, khoáng sản, nước, làm cạn kiệt nguồn tài nguyên và ảnh hưởng đến môi trường.

+ Hậu quả: Mất cân bằng sinh thái, làm suy giảm đa dạng sinh học, ảnh hưởng đến khả năng phục hồi của môi trường.

- Một số sự kiện môi trường nổi bật:

+ Thảm họa kép ở Nhật Bản năm 2011: Động đất và sóng thần đã gây ra sự cố hạt nhân Phư-cư-si-ma, ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường và cuộc sống người dân.

+ Thiên tai ở In-đô-nê-xi-a và Phi-líp-pin: Các trận động đất, sóng thần, núi lửa phun trào đã gây thiệt hại lớn về người và của.

+ Nạn đói ở châu Phi: Hạn hán kéo dài và biến đổi khí hậu đã gây ra nạn đói nghiêm trọng ở nhiều quốc gia châu Phi.

III. MỘT SỐ BIỆN PHÁP XÂY DỰNG THẾ GIỚI XANH – SẠCH – ĐẸP

Để bảo vệ môi trường và xây dựng một thế giới bền vững, chúng ta cần thực hiện nhiều biện pháp đồng bộ:

- Tuyên truyền, nâng cao ý thức bảo vệ môi trường: Giáo dục cộng đồng về tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường, thay đổi thói quen sinh hoạt và sản xuất thân thiện với môi trường.

- Trồng rừng và bảo vệ rừng: Rừng là "lá phổi xanh" của Trái Đất, giúp điều hòa khí hậu, ngăn chặn xói mòn đất. Việc trồng và bảo vệ rừng là biện pháp quan trọng để chống biến đổi khí hậu và duy trì đa dạng sinh học.

- Khai thác và sử dụng tài nguyên thiên nhiên hợp lí: Sử dụng tiết kiệm năng lượng, nước, tài nguyên khoáng sản; ưu tiên sử dụng các sản phẩm từ nguồn gốc thiên nhiên, tái chế và tái sử dụng vật liệu.

- Giữ gìn vệ sinh môi trường: Thu gom và xử lí rác thải đúng cách, không xả rác bừa bãi, giữ gìn vệ sinh nơi ở và nơi công cộng.

- Lựa chọn và thực hiện lối sống xanh: Ưu tiên sử dụng phương tiện giao thông công cộng, đi bộ hoặc xe đạp; tiết kiệm điện, nước; giảm thiểu rác thải sinh hoạt và thực hiện phân loại rác tại nguồn.

- Hợp tác quốc tế: Các vấn đề môi trường là vấn đề toàn cầu, cần sự hợp tác giữa các quốc gia để cùng giải quyết.