Bài 20 : Chuyển dịch cơ cấu kinh tế

CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU KINH TẾ

Ý nghĩa

-Có tầm quan trọng trong các mục tiêu phát triển kinh tế.

-Tạo tiền đề đẩy mạnh xuất khẩu, giải quyết việc làm, xóa đói giảm nghèo…

- Phát huy tốt các nguồn lực

- Góp phần thực hiện thành công sự nghiệp công nghiệp hóa và hiện đại hóa đất nước

1.Chuyển dịch cơ cấu ngành

a, Thực trạng

- Giảm tỷ trong khu vực I, tăng tỷ trọng khu vực II,  khu vực III chiếm tỷ trọng cao nhưng chưa ổn định. Năm 2005, lần lượt các khu vực I, II, III có tỷ trọng là: 21,0%; 41,0%; 38,0%.

- Xu hướng chuyển dịch là tích cực, nhưng vẫn còn chậm, chưa đáp ứng yêu cầu giai đoạn mới.

- Có sự chuyển dịch trong nội bộ ngành.

+Khu vực I: giảm tỷ trọng ngành nông - lâm nghiệp, tăng tỷ trọng ngành thuỷ sản.

• Trong nông nghiệp, tỷ trọng ngành trồng trọt giảm, ngành chăn nuôi tăng
• Trong trồng trọt: giảm tỉ trọng cây lương thực, tăng tỉ trọng cây công nghiệp, thực phẩm
• Trong chăn nuôi: Tăng mạnh ngành chăn nuôi gia súc
• Trong ngành thuỷ sản: giảm tỉ trọng ngành khai thác, tăng tỉ trọng ngành nuôi trồng, đẩy mạnh nuôi đặc sản, các sản phẩm có giá trị xuất khẩu

+Khu vực II: công nghiệp chế biến có tỷ trọng tăng, công nghiệp khai thác có tỷ trọng giảm. Đa dạng hóa các sản phẩm đáp ứng yêu cầu thị trường, nhất là các sản phẩm cao cấp, có chất lượng và có sức cạnh tranh.

+Khu vực III: tăng nhanh các lĩnh vực liên quan đến kết cấu hạ tầng, phát triển đô thị và các dịch vụ mới,  hiện đại: ngân hàng, bảo hiểm, du lịch...

b, Nguyên nhân

- Áp dụng đường lối đổi mới KT- XH một cách toàn diện, sâu sắc

- Tiến hành CNH- HĐH

- Tác động của cuộc cách mạng KH- công nghệ hiện đại

2.  Chuyển dịch cơ cấu thành phần  kinh tế

a, Thực trạng

 -  Thành phần kinh tế Nhà nước giảm tỷ trọng nhưng vẫn giữ vai trò chủ đạo.

 - Thành phần kinh tế tư nhân ngày càng tăng tỉ trọng.

 - Thành phấn kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài tăng nhanh tỉ trọng, đặc biệt từ khi nước ta gia nhập WTO.

b, Nguyên nhân

- Đường lối phát triển nền kinh tế hảng hoá nhiều thành phần của nhà nước

- Chính sách mở cửa, phát triển giao lưu hợp tác quốc tế, thu hút vốn đầu tư nước ngoài

- Do áp dụng cơ chế thị trường

3. Chuyển dịch cơ cấu lãnh thổ kinh tế

a, Thực trạng

- Nông nghiệp: hình thành các vùng chuyên canh cây lương thực, thực phẩm, cây công nghiệp.

- Công nghiệp: hình thành các khu công nghiệp tập trung, khu chế xuất có quy mô lớn.

- Dịch vụ: mở rộng các trung tâm dịch vụ lớn, mạng lưới trung tâm dịch vụ toả rộng khắp cả nước.

- Cả nước đã hình thành 3 vùng kinh  tế trọng điểm:

 + Vùng kinh tế trọng điểm phía Bắc

 + Vùng kinh tế trọng điểm miền Trung

 + Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam

b,Nguyên nhân

- Điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên của các vùng khác nhau.

- Trình độ phát triển kinh tế ngày càng cao.

- Chính sách nhà nước và có sự đầu tư của nước ngoài.