Bài 18. Vương quốc Chăm-pa

1. Sự thành lập và quá trình phát triển

a. Sự thành lập

- Ngay từ buổi đầu cai trị của nhà Hán, nhân dân huyện Tượng Lâm đã liên tục nổi dậy.

- Cuối thế kỉ II, Khu Liên lãnh đạo nhân dân Tượng Lâm nổi dậy giành quyền tự chủ, đặt tên nước là Lâm Ấp.

b. Quá trình phát triển

- Các vua Lâm Ấp tiếp tục mở rộng lãnh thổ về phía Nam kéo dài đến Ninh Thuận, Bình Thuận ngày nay. Khoảng thế kỉ VII, Lâm Ấp đổi tên thành Chăm-pa.

- Từ sau thế kỉ X, Chăm-pa tiếp tục phát triển và từng bước sáp nhập, trở thành một bộ phận của đất nước Việt Nam.

2. Hoạt động kinh tế và tổ chức xã hội

a. Hoạt động kinh tế

- Nông nghiệp: trồng lúc nước, một năm hai vụ.

- Thủ công nghiệp: nghề làm gốm, xây dựng, khai thác lâm sản, đóng thuyền, đánh bắt cá,... cũng rất phát triển.

- Thương nghiệp: với vị trí thuận lợi, Vương quốc Chăm-pa trở thành cầu nối trao đổi, buôn bán thường xuyên với thương nhân các nước như Trung Quốc, Ấn Độ, Ả Rập.

b. Tổ chức xã hội

- Vua là "đấng tối cao", đứng đầu vương quốc.

- Bộ máy nhà nước được tổ chức từ trung ương đến địa phương (gồm các châu, huyện, làng).

- Xã hội có sự phân chia giàu, nghèo với các tầng lớp chính: tăng lữ, quý tộc, nông dân, dân tự do, nô lệ.

3. Một số thành tựu văn hóa

- Chữ viết: dựa trên chữ cổ của người Ấn Độ, từ thế kỉ IX, cư dân Chăm-pa đã sáng tạo ra chữ viết riêng, gọi là chữ Chăm cổ.

- Tín ngưỡng, tôn giáo:

+ Cư dân Chăm-pa thờ tín ngưỡng đa thần (thần Núi, thần Nước, thần Lúa, thần Biển,..).

+ Du nhập các tôn giáo từ bên ngoài (Phật giáo, Hin-đu giáo,..).

+ Các thành tựu văn hóa khác của Chăm-pa đều mang đậm dấu ấn của hệ tín ngưỡng, tôn giáo này.

- Kiến trúc, điêu khắc: cư dân Chăm-pa xây dựng nhiều đền, tháp thờ thần, Phật như: Thánh địa Mỹ Sơn, Phật viện Đồng Dương (Quảng Nam),...

- Lễ hội:

+ Cư dân Chăm-pa thường gắn với đời sống hiện thực và các sinh hoạt tín ngưỡng, tôn giáo.

+ Cúng tế và âm nhạc truyền thống là phần không thể thiếu.

1. Sự thành lập và quá trình phát triển

Cuối thế kỉ II, nước Lâm Ấp ra đời. Trong khoảng thế kỉ VII, tên gọi Lâm Ấp đổi thành Chăm-pa. Từ sau thế kỉ X, Chăm-pa tiếp tục phát triển và từng bước sáp nhập, trở thành một bộ phận của đất nước Việt Nam.

2. Hoạt động kinh tế và tổ chức xã hội

- Hoạt động kinh tế: chủ yếu là sản xuất nông nghiệp trồng lúa nước, bên cạnh đó còn làm đồ gốm, khai thác lâm sản, đóng thuyền, đánh bắt cá... và trao đổi buôn bán với các nước.

- Tổ chức xã hội: đứng đầu là vua - "đấng tối cao"; trong xã hội có sự phân biệt giàu nghèo với các tầng lớp chính: tăng lữ, quý tộc, nông dân, dân tự do, nô lệ.

3. Một số thành tựu văn hóa

Cư dân Chăm-pa đã sáng tạo một nền văn hóa rực rỡ, đặc sắc trong các lĩnh vực chữ viết; tín ngưỡng, tôn giáo; kiến trúc, điêu khắc, lễ hội...