Bài 17. Ôn tập chương II và chương III

Nội dung lý thuyết

1. Thời Lý - Trần, nhân dân ta đã phải đương đầu với những cuộc xâm lược nào? (Thời gian? Lực lượng quân xâm lược?)

Trả lời

Triều đạiThời gianQuân xâm lược
1075 - 107720 vạn quân Tống
Trần1258 - 128850 vạn quân Mông - Nguyên
Hồ 1406 - 140720 vạn quân Minh

2. Diễn biến các cuộc kháng chiến chống Tống thời Lý, chống Mông - Nguyên thời Trần?

Trả lời

Nội dungThời LýThời Trần
Thời gian bắt đầu và kết thúc10/1075 -> 3/10771/1258 -> 4/1288
Đường lối kháng chiến

- Tiến công trước để tự vệ

- Phản công tiêu hao lực lượng địch và chủ động kết thúc chiến tranh buộc chúng rút quân về nước

- Đường lối chung "vườn không nhà trống"

- Vừa đánh vừa rút lui để bảo toàn lực lượng, chờ thời cơ phản công tiêu diệt địch

Những tấm gương tiêu biểuLý Thường Kiệt, Lý Kế Nguyên, Tông Đảng, Thân Cảnh PhúcTrần Thái Tông, Trần Nhân Tông, Trần Quốc Tuấn, Trần Quang Khải, Trần Thủ Độ, Trần Khánh Dư, Trần Nhật Duật, Trần Quốc Toản
Nguyên nhân thắng lợi

- Tinh thần yêu nước đoàn kết của toàn dân

- Tinh thần chiến đấu anh dũng hy sinh vì độc lập của dân tộc

- Tài mưu lược của anh hùng dân tộc Lý Thường Kiệt

- Tinh thần yêu nước, đoàn kết trên dưới một lòng của nhân dân

- Tinh thần chiến đấu anh dũng, quyết chiến, quyết thắng của toàn dân

- Chiến lược, chiến thuật đúng đắn, sáng tạo của vua quan nhà Trần

Ý nghĩa  

- Đánh bại âm mưu xâm lược Đại Việt của nhà Tống, bảo vệ nền độc lập tự chủ của đất nước

- Thể hiện tinh thần yêu nước sâu sắc của dân tộc

- Đập tan ý chí xâm lược của đế chế Mông - Nguyên, bảo vệ độc lập chủ quyền dân tộc

- Góp phần xây dựng truyền thống quân sự Việt Nam

- Thể hiện tinh thần yêu nước nồng nàn của nhân dân

3. Lập bảng thống kê những thành tựu nổi bật về kinh tế, văn hoá, giáo dục, khoa học, nghệ thuật thời Lý, Trần?

Trả lời

Thành tựu nổi bậtThời LýThời Trần
Kinh tế

- Nông nghiệp: nhiều năm được mùa

- Thủ công nghiệp: có rất nhiều ngành nghề, tạo ra các sản phẩm có chất lượng cao

- Thương nghiệp: hoạt động trao đổi buôn bản ở trong và ngoài nước diễn ra nhộn nhịp

- Vân Đồn là nơi buôn bán sầm uất

- Nông nghiệp: ruộng công chiếm phần lớn, ruộng tư phát triển; khai hoang, đắp đê được củng cố

- Thủ công nghiệp: sản phẩm làm ra ngày càng nhiều, trình độ kĩ thuật ngày càng cao

- Thương nghiệp: buôn bán trong và ngoài nước rất phát triển

- Thăng Long là trung tâm kinh tế sầm uất của cả nước, thu hút người buôn bán các nơi

Văn hoá

- Đạo Phật phát triển rất mạnh

- Các hình thức sinh hoạt văn hoá phong phú, đa dạng

- Nhiều trò chơi dân gian được dân chúng ưa chuộng

- Tín ngưỡng cổ truyền phổ biến

- Đạo Phật phát triển, Nho giáo được dần được đề

- Các hình thức sinh hoạt văn hoá đa dạng, phong phú

Giáo dục 

- Xây dựng Văn Miếu để thờ Khổng Tử và dạy học cho con vua

- Mở khoa thi tuyển chọn quan lại

- Văn học chữ Hán bắt đầu phát triển

- Quốc tử giám được mở rộng

- Các lộ, phủ quanh kinh thành đều có trường công

- Ở các xã có trường tư

- Các kì thi tổ chức ngày càng nhiều

- Cơ quan chuyên viết sử ra đời (Quốc sử viện)

Khoa học -

nghệ thuật

- Nghệ thuật điêu khắc rất phát triển

- Một số công trình nghệ thuật có giá trị được xây dựng

- Trình độ điêu khắc tinh vi, thanh thoát

- Phong cách nghệ thuật đa dạng, độc đáo và linh hoạt

- Tác phẩm nổi tiếng "Binh thư yếu lược" của Trần Hưng Đạo

- Chữa bệnh bằng thuộc Nam trong nhân dân

- Chế tạo được súng thần cơ và đóng các loại thuyền lớn đạt hiệu quả cao trong chiến đấu

- Có nhiều công trình kiến trúc và điêu khắc mới thể hiện nét độc đáo

4. Lập bảng thống kê những sự kiện lớn đáng nhớ trong lịch sử nước ta thời Lý - Trần theo trình tự thời gian và nội dung (niên đại và sự kiện)?

Trả lời 

Niên đạiSự kiện
1009Lý Công Uẩn lên ngôi vua, nhà Lý thành lập
1010Lý Công Uẩn dời đô về Đại La, đổi tên thành Thăng Long
1054Nhà Lý đổi tên nước là Đại Việt
10/1075Lý Thường Kiệt chủ động tiến công sang đất Tống để phòng vệ
1077Cuộc chiến đấu trên phòng tuyến sông Như Nguyệt
1226Lý Chiêu Hoàng nhường ngôi cho Trần Cảnh
1/1258Quân Mông Cổ do Ngột Lương Hợp Thai chỉ huy xâm lược nước ta
1/1285Quân Mông - Nguyên do Thoát Hoan tổng chỉ huy xâm lược nước ta
5/1285Quân ta phản công đánh đuổi quân xâm lược Mông - Nguyên ra khỏi đất nước
12/1287Quân Mông - Nguyên tấn công xâm lược nước ta lần thứ 3
4/1288Chiến thắng Bạch Đằng đánh bại quân Mông - Nguyên lần thứ 3