Bài 17. Đặc điểm thiên nhiên Trung và Nam Mỹ

I. Sự phân hóa tự nhiên

1. Phân hóa theo chiều đông-tây

- Phía đông của Mê-hi-cô, eo đất Trung Mỹ, các quần đảo có lượng mưa nhiều, rừng rậm nhiệt đới phát triển. Phía tây mưa ít phát triển xa-van.

- Lục địa Nam Mỹ phân hóa từ đông sang tây.

+ Ở phía đông là các sơn nguyên, đồi núi thấp xen các thung lũng, lượng mưa nhiều, rừng rậm phát triển ở rìa phía đông.

+ Ở giữa là các đồng bằng trải dài trên nhiều khí hậu thiên nhiên phong phú đa dạng.

+ Phía tây là miền núi trẻ An-đet cao và đồ sộ, thiên nhiên thay đổi rõ rệt giữa sườn đông và sườn tây.

2. Phân hóa theo chiều bắc-nam

- Khu vực Trung và Nam Mỹ nằm trong đới nóng. Mê-hi-cô, eo đất Trung Mỹ, quần đảo Ăng-ti, sơn nguyên Guy-a-na, đồng bằng A-ma-dôn nằm ở đới khí hậu cận xích đạo và kiểu khí hậu nhiệt đới gió mùa, nhiệt độ cao quanh năm mưa nhiều rừng phát triển rậm rạp.

- Đồng bằng duyên hải phía tây có khí hậu nhiệt đới khô mưa ít, thảm thực vật chủ yếu là xương rồng và cây bụi.

- Phần còn lại của lục địa Nam Mỹ nằm trong đới ôn hòa. Đồng bằng Pam-pa có khí hậu cận nhiệt đới, lượng mưa giảm, thảo nguyên phát triển. Cao nguyên Pa-ta-gô-ni nằm trong khí hậu ôn đới, mưa ít, bán hoang mạc phát triển.

3. Phân hóa theo chiều cao

- Thiên nhiên miền núi An-đet thay đổi phức tạp theo độ cao.

- Càng lên cao, nhiệt độ và độ ẩm càng thay đổi nên thiên nhiên cũng thay đổi theo.

II. Đặc điểm rừng nhiệt đới A-ma-dôn

- Là rừng nhiệt đới lớn nhất thế giới, diện tích khoảng 5,5 triệu km² trải rộng trên nhiều quốc gia, nó cung cấp 20% lượng khí ô-xy và hấp thụ 10% lượng khí cac-bo-nic cho toàn cầu.

- Có hệ sinh thái phong phú nhất thế giới với rất nhiều loài chim, thú, bò sát, hàng triệu loài côn trùng, có nhiều loại cây lấy gỗ lớn, nhiều cây bụi thấp, cây dây leo tạo thành nhiều tầng tán khác nhau.

- Nhiều diên tích rừng bị chặt phá do hàng loạt hoạt động kinh tế của con người.