Bài 17. Bước ngoặt lịch sử đầu thế kỉ X

1. Họ Khúc giành quyền tự chủ

- Từ cuối thế kỉ IX, nhà Đường ngày càng suy yếu.

- Giữa năm 905, Khúc Thừa Dụ đã tập hợp nhân dân chiếm thành Đại La (Hà Nội) tự xưng Tiết độ sứ.

- Đầu năm 906, hoàng đế nhà Đường buộc phải công nhận, phong Khúc Thừa Dụ làm Tiết độ sứ An Nam.

- Năm 907, Khúc Thừa Dụ qua đời. Con trai ông là Khúc Hạo lên nối nghiệp, vẫn xưng Tiết độ sứ. Chính quyền Khúc Hạo đã tiến hành nhiều chính sách tiến bộ (907 - 917)

2. Dương Đình Nghệ khôi phục quyền tự chủ

- Mùa thu năm 930, nhà Nam Hán đưa quân sang đánh bại chính quyền họ Khúc, thiết lập lại bộ máy cai trị.

- Đầu năm 931, Dương Đình Nghệ (một tướng của họ Khúc) kéo quân từ Ái Châu tiến đánh và nhanh chóng làm chủ thành Đại La.

- Cuộc kháng chiến giành thắng lợi. Dương Đình Nghệ xưng Tiết độ sứ, khôi phục nền tự chủ.

3. Ngô Quyền và chiến thắng Bạch Đằng (năm 938)

- Hoàn cảnh:

+ Cuối năm 938, vua Nam Hán cử Lưu Hoằng Tháo chỉ huy quân thủy tiến sang xâm lược nước ta

+ Ngô Quyền chủ động lên kế hoạch đánh giặc ở vùng cửa biển Bạch Đằng.

- Nét chính trong diễn biến:

+ Khi nước biển dâng cao, Ngô Quyền cử quân ra đánh và giả vờ thua. Hoằng Tháo sai quân đuổi theo, vượt qua khu vực có bãi cọc ngầm mà không hề hay biết.

+ Khi nước triều bắt đầu rút, Ngô Quyền hạ lệnh cho quân tấn công. Bị đánh bất ngờ, quân Nam Hán quay đầu tháo chạy; bãi cọc ngầm lộ ra; các chiến thuyền của quân Nam Hán va vào cọc, vỡ và bị chìm. Hoằng Tháo tử trận trong đám tàn quân.

- Ý nghĩa:

Chiến thắng Bạch Đằng năm 938 đã chấm dứt thời Bắc thuộc, mở ra thời kì độc lập, tự chủ lâu dài của dân tộc

- Những điểm độc đáo trong tổ chức đánh giặc của Ngô Quyền:

+ Chủ động đón quân xâm lược bằng cách bố trí lực lượng mạnh.

+ Lợi dụng thủy triều, xây dựng trận địa bãi cọc ngầm trên sông Bạch Đằng.

+ Ta chỉ sử dụng thuyền nhỏ, nhẹ để dễ dàng luồn lách ở bãi cọc. Thuyền địch to, cồng kềnh rất khó khăn khi tìm cách thoát khỏi bãi cọc khi nước triều xuống.

1. Họ Khúc giành quyền tự chủ

Năm 905, Khúc Thừa Dụ xưng Tiết độ sứ. Năm 907, Khúc Hạo lên thay và tiến hành nhiều chính sách tiến bộ.

2. Dương Đình Nghệ khôi phục quyền tự chủ

Năm 930, nhà Nam Hán đánh bại chính quyền họ Khúc, Dương Đình Nghệ khéo quân tiến đánh và giành thắng lợi.

3. Ngô Quyền và chiến thắng Bạch Đằng (năm 938)

- Năm 938, Lưu Hằng Tháo đem quân sang xâm lược nước ta. Ngô Quyền chủ động lên kế đánh giặc ở vùng cửa biển Bạch Đằng. Trận chiến kết thúc thắng lợi. 

- Chiến thắng này đã chấm dứt thời Bắc thuộc, mở ra thời kì độc lập, tự chủ lâu dài của dân tộc.