Bài 16: Một số ngành công nghiệp

I. CÔNG NGHIỆP KHAI THÁC THAN, DẦU, KHÍ

1. Công nghiệp khai thác than

- Bắt đầu khai thác từ đầu thế kỉ XIX.

- Ngày nay, ngành được đầu tư, áp dụng công nghệ tiên tiến, cơ giới hoá,... để nâng cao năng suất lao động, chất lượng sản phẩm, hạn chế tác động môi trường.

- Khai thác tập trung ở Quảng Ninh; ngoài ra còn ở Lạng Sơn, Thái Nguyên, Bắc Giang,...

- Phục vụ cho nhiệt điện và xuất khẩu.

2. Công nghiệp khai thác dầu mỏ, khí tự nhiên

- Phát triển muộn hơn công nghiệp khai thác than.

- Sản lượng biến động trong những năm gần đây.

- Nhiều công nghệ mới được đầu tư, áp dụng, cơ giới hoá,... để nâng cao năng suất lao động, chất lượng sản phẩm, hạn chế tác động môi trường.

- Khai thác chủ yếu ở thềm lục địa phía nam.

II. CÔNG NGHIỆP SẢN XUẤT ĐIỆN

- Được hình thành và bắt đầu phát triển từ lâu.

- Cơ cấu nguồn điện gồm: nhiệt điện (than, khí, dầu), thuỷ điện, điện mặt trời, điện gió và nguồn khác.

- Để thực hiện mục tiêu giảm phát thải CO₂, bên cạnh việc cải tiến kĩ thuật, nâng cấp công nghệ, tăng khả năng vận hành, ngành từng bước thực hiện chuyển dịch cơ cấu sang các nguồn năng lượng sạch, năng lượng tái tạo khác.

III. CÔNG NGHIỆP SẢN XUẤT SẢN PHẨM ĐIỆN TỬ, MÁY VI TÍNH

- Là ngành xuất hiện muộn hơn so với các ngành công nghiệp khác.

- Cơ cấu sản phẩm đa dạng: linh kiện điện tử, máy vi tính, điện thoại di động,...

- Có tốc độ tăng trưởng cao, đem lại giá trị kinh tế lớn và tác động mạnh đến sự chuyển dịch cơ cấu ngành công nghiệp nhờ áp dụng công nghệ hiện đại.

- Định hướng phát triển là thu hút đầu tư nước ngoài, tham gia sâu và chuỗi cung ứng toàn cầu,...

IV. CÔNG NGHIỆP SẢN XUẤT, CHẾ BIẾN THỰC PHẨM

- Là ngành phát triển từ lâu đời.

- Sản lượng các sản phẩm nhìn chung tăng lên.

- Chất lượng sản phẩm ngày càng được nâng cao, đảm bảo vệ sinh,...

- Phân bố rộng khắp cả nước.

- Định hướng phát triển của ngành là thu hút đầu tư; chú trọng công nghệ tự động hoá, quản lí chất lượng; phát triển chuỗi sản phẩm theo hướng nâng cao giá trị gia tăng; đa dạng hoá sản phẩm cho thị trường nội địa; mở rộng thị trường xuất khẩu, chủ động hội nhập quốc tế.

V. CÔNG NGHIỆP SẢN XUẤT ĐỒ UỐNG

- Là ngành có truyền thống lâu đời.

- Chất lượng sản phẩm được cải thiện, giữ được thị trường và buuớc đầu xuất khẩu nhờ áp dụng công nghệ trong sản xuất.

- Phân bố tập trung ở các đô thị lớn.

- Định hướng phát triển là sản xuất theo hướng bền vững.

VI. CÔNG NGHIỆP DỆT VÀ SẢN XUẤT TRANG PHỤC

- Hình thành từ sớm và trở thành ngành công nghiệp quan trọng.

- Các sản phẩm chính tăng liên tục.

- Phát triển mạnh ở nhiều địa phương.

- Định hướng phát triển của ngành là chuyển từ gia công sang các hình thức sản xuất đòi hỏi năng lực cao hơn về quản lí chuỗi cung ứng, chuỗi giá trị, thiết kế và xây dựng thương hiệu trên cơ sở công nghệ phù hợp đến hiện đại, gắn với hệ thống quản lí chất lượng, quản lí lao động và bảo vệ môi trường theo chuẩn mực quốc tế.

VII. CÔNG NGHIỆP SẢN XUẤT GIÀY, DÉP

- Phát triển nhanh từ năm 2000 đến nay.

- Trở thành một trong những mặt hàng xuất khẩu chủ lực.

- Công nghiệp sản xuất giày, dép được đẩy mạnh tự động hoá, tích hợp hệ thống trong sản xuất, thay đổi phương thức cung ứng nguyên, phụ liệu để phù hợp với chuỗi cung ứng toàn cầu.

- Các cơ sở sản xuất giày, dép tập trung ở Hà Nội và các tỉnh phía Nam, đặc biệt là Thành phố Hồ Chí Minh, Bình Dương, Đồng Nai,...

- Định hướng phát triển của ngành là phát triển hiệu quả, bền vững theo mô hình kinh tế tuần hoàn; hoàn thiện chuỗi giá trị sản xuất trong nước, tham gia hiệu quả vào chuỗi giá trị toàn cầu; phát triển được một số thương hiệu mang tầm khu vực và thế giới.