Bài 14. Cách mạng tháng Tám năm 1945

1. Một số thắng lợi tiêu biểu trong Cách mạng tháng Tám năm 1945

- Sau khi Nhật Bản đầu hàng quân Đồng minh, Đảng và Bác Hồ đã kêu gọi toàn dân đứng lên Tổng khởi nghĩa, giành chính quyền trong cả nước.

- Các thắng lợi tiêu biểu:

+ Tại Hà Nội: Sáng 19 – 8, nhân dân Thủ đô và các tỉnh lân cận đổ về quảng trường Nhà hát lớn dự cuộc mít tinh do Mặt trận Việt Minh tổ chức. Sau đó, quần chúng cách mạng có sự hỗ trợ của lực lượng tự vệ vũ trang lớn nhất đã tỏa đi đánh chiếm các cơ quan đầu não của địch như Phủ Khâm sai, Tòa Thị chính và các công sở khác... Tối cùng ngày, cuộc khởi nghĩa giành chính quyền ở Hà Nội kết thúc thắng lợi.

+ Tại Huế: Ngày 23-8, hàng vạn nhân dân ngoại, ngoại thành đã kéo về kinh thành Huế mít tinh, sau đó chuyển thành biểu tình vũ trang, tỏa đi chiếm các công sở, giành lại chính quyền.

+ Tại Sài Gòn: Sáng 25-8, hàng chục vạn nhân dân thành phố và các tỉnh lân cận kéo về trung tâm để tham dự mít tinh chào mừng thắng lợi của cuộc khởi nghĩa. Chính quyền cách mạng ra mắt nhân dân.

+ Đến cuối tháng 8 – 1945, Tổng khởi nghĩa đã giành thắng lợi hoàn toàn trong phạm vi cả nước.

2. Kể chuyện về một số nhân vật lịch sử

a) Bác Hồ với Tuyên ngôn Độc lập

Câu chuyện:

- "Ngày 22 – 8 – 1945, Bác Hồ rời Tân Trào về Hà Nội. Chiều 25 – 8, Bác được đưa đến ngôi nhà 48 phố Hàng Ngang. Đây là nhà của ông Trịnh Văn Bô – một nhà tư sản yêu nước tại Hà Nội.

- Trong căn phòng nhỏ trên tầng hai, suốt mấy ngày Bác đã cặm cụi khi viết, khi đánh máy soạn thảo bản Tuyên ngôn Độc lập. Sáng 30 – 8 – 1945, Bác mời một số đồng chí đến trao đổi, góp ý cho bản thảo, sau đó Bác Hồ bổ sung và hoàn chỉnh.

- Đúng 14 giờ ngày 2 – 9 – 1945, chính quyền cách mạng ở Hà Nội tổ chức một cuộc mít tinh lớn tại Quảng trường Ba Đình với hàng chục vạn đồng bào. Trên lễ đài cao và trang nghiêm, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đọc bản Tuyên ngôn Độc lập, khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa – Nhà nước dân chủ nhân dân đầu tiên ở Đông Nam Á."

-> Ý nghĩa: Tuyên ngôn Độc lập là văn bản lịch sử quan trọng, tuyên bố độc lập của Việt Nam khỏi ách đô hộ của thực dân Pháp và phát xít Nhật, mở ra một kỷ nguyên mới cho dân tộc Việt Nam.

b) Người đội viên Mưu trí, dũng cảm (Kim Đồng)

Câu chuyện:

- "Kim Đồng tên thật là Nông Văn Dền, người dân tộc Nùng, quê ở xã Trường Hà (Hà Quảng, Cao Bằng). Năm 1941, Đội Nhi đồng cứu quốc được thành lập, Kim Đồng là Đội trưởng đầu tiên. Trong những lần làm nhiệm vụ giao liên, đưa đón cán bộ, Kim Đồng luôn thể hiện là cậu bé rất mưu trí và dũng cảm.

- Một lần, sau khi làm nhiệm vụ dẫn cán bộ vào căn cứ, trên đường trở về nhà, đội Kim Đồng phát hiện địch phục kích chờ bắt các cán bộ đang ở bên trong mật. Kim Đồng đã bình tĩnh, nhanh trí phân công cho người bạn đi vòng về báo gặp cho các cán bộ còn mình đã đánh lạc hướng quân địch bằng cách tạo ra tiếng động nổ, địch nghe thấy tưởng có cán bộ chạy vào thì đuổi theo. Các cán bộ đã thoát ra ngoài an toàn. Nhưng sau đó, địch phát hiện ra sự việc và Kim Đồng đã bị trúng đạn và hi sinh anh dũng khi mới hơn 14 tuổi.

- Năm 1997, Kim Đồng được truy tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân."

-> Ý nghĩa: Câu chuyện Kim Đồng là biểu tượng của lòng yêu nước, sự hy sinh anh dũng của thế hệ trẻ Việt Nam vì độc lập tự do của Tổ quốc.

c) Đại tướng Võ Nguyên Giáp

Giới thiệu:

- "Kim Đồng từng là đội viên liên lạc của đồng chí Võ Nguyên Giáp. Từ những năm 1941, Võ Nguyên Giáp đã được giao nhiệm vụ xây dựng cơ sở cách mạng ở vùng Cao Bằng, Bắc Kạn, Lạng Sơn. Chính quyền cách mạng do Võ Nguyên Giáp chỉ huy đã giải phóng 34 huyện bộ để thành lập Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân trong toàn quân, từ những đội viên đầu tiên là anh chị em dũng cảm. Đây là tiền thân của Quân đội nhân dân Việt Nam.

- Năm 1997, Kim Đồng được truy tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân." (Thông tin này từ đoạn "Câu chuyện lịch sử: Thành lập Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân" trong sách)

-> Đại tướng Võ Nguyên Giáp là một trong những học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Ông là người đã có nhiều đóng góp to lớn vào thắng lợi của Cách mạng tháng Tám và các cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, đế quốc Mỹ. Ông được mệnh danh là "Vị tướng của nhân dân", "Anh cả của Quân đội nhân dân Việt Nam".