Bài 11: Phản xạ âm

❓Ở bên trong các rạp chiếu phim, nhà hát,...người ta thường thiết kế tường không bằng phẳng và sử dụng các lớp rèm bằng vải. Tại sao?

I. Phản xạ âm

Khi đứng trong một hang động lớn và hét hoặc nói to, ta nghe thấy tiếng của mình vọng lại. Âm phát ra đã được vách hang động phản xạ lại tai ta.

Âm được dội lại khi gặp một mặt chắn gọi là âm phản xạ.

II. Vật phản xạ âm

Các nghiên cứu đã khẳng định: Mọi vật đều phản xạ âm truyền đến nó.

Thí nghiệm:

Dụng cụ: Bàn phẳng, đồng hồ nhỏ (có phát ra tiếng "tích tắc"); hai đoạn ống nhựa giống nhau (dài 1 m, có thể để lọt đồng hồ vào trong, một ống có nắp đậy để dễ dàng tháo, lắp); các tấm có kích thường bằng nhau: tấm gỗ phẳng, tấm gỗ có bề mặt gồ ghề, tấm xốp phẳng,...

Tiến hành: 

• Đặt đồng hồ, các ống nhựa trên mặt bàn theo các vị trí như hình. Đánh dấu vị trí tấm gỗ và các ống nhựa.
• Đặt đồng hồ vào trong ống nhựa bên trái và đậy nắp ống.
• Ghé tai vào một đầu ống nhựa bên phải, lắng nghe tiếng "tích tắc" của đồng hồ sau khi phản xạ ở mặt gỗ truyền đến tai.
• Giữ nguyên vị trí đồng hồ và các ống nhựa. Lần lượt thay tấm gỗ gồ ghề, tấm xốp phẳng,...vào vị trí tấm gỗ phẳng.

Nhận xét: Trong các vật trên, tấm gỗ phẳng phản xạ âm tốt, tấm gỗ gồ ghề và tấm xốp phản xạ âm kém.

Kết luận:

• Với các vật làm từ cùng chất liệu, vật có bề mặt phẳng phản xạ âm tốt hơn so với vật có bề mặt gồ ghề.
• Với các vật cùng có bề mặt phẳng, vật cứng phản xạ âm tốt hơn vật mềm, xốp.

III. Tác hại của tiếng ồn

Âm có thể mang lại sự thư giãn, thoải mái như tiếng nhạc nhẹ, tuy nhiên cũng có thể gây ra sự khó chịu, mệt mỏi.

Tiếng ồn gây ô nhiễm là tiếng ồn lớn và kéo dài gây ảnh hưởng tới sức khoẻ và hoạt động bình thường của con người.

Ví dụ: tiếng còi xe giờ cao điểm, tiếng máy móc hoạt động cả ngày,...

Để chống ô nhiễm tiếng ồn người ta thường sử dụng một số biện pháp:

• Treo biển "cấm bóp còi" tại khu vực gần bệnh viện, trường học,...
• Xây dựng tường ngăn cách khu dân cư với đường cao tốc.
• Trồng nhiều cây xanh để phân tán âm trên đường truyền.
• Làm tường nhà, trần nhà dày, sử dụng rèm nhung,... để ngăn âm truyền qua.

1. Vật cứng, phẳng, nhẵn phản xạ âm tốt; vật mềm, xốp, gồ ghề phản xạ âm kém.

2. Để chống ô nhiễm tiếng ồn, cần làm giảm độ to của tiếng ồn phát ra, ngăn chặn đường truyền âm, làm cho âm truyền theo hướng khác,...