Bài 1. Dân cư và dân tộc, chất lượng cuộc sống

1. Đặc điểm phân bố các dân tộc

Nước ta có 54 dân tộc. Các dân tộc luôn đoàn kết, tạo nên cộng đồng các dân tộc Việt Nam. Phân bố các dân tộc ở nước ta có đặc điểm sau:

a. Các dân tộc sinh sống rộng khắp trên khắp lãnh thổ Việt Nam

- Người Kinh cư trú khắp cả nước nhưng tập trung nhiều hơn ở đồng bằng, ven biển và trung du.

- Các dân tộc thiểu số sinh sống ở vùng đồi núi và cao nguyên.

b. Sự phân bố thay đổi theo thời gian và không gian

- Các dân tộc Việt Nam phân bố ngày càng đan xen với nhau trên lãnh thổ nước ta.

- Các vùng Tây Nguyên, Trung du và miền núi Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung có nhiều dân tộc cùng sinh sống.

c. Người Việt Nam sinh sống ở nước ngoài luôn hướng về Tổ quốc

- Có hơn 5 triệu người sinh sống, làm việc, họp tập ở nước ngoài (năm 2021), là bộ phận quan trọng của cộng đồng dân tộc Việt Nam.

- Người Việt ở nước ngoài luôn hướng về xây dựng quê hương đóng góp cho sự phát triển đất nước.

2. Gia tăng dân số và cơ cấu dân số

a. Gia tăng dân số

- Số dân của nước ta đạt 98,5 triệu người (năm 2021), đứng thứ 15 thế giới và thứ ba khu vực Đông Nam Á.

- Tỉ lệ gia tăng dân số nước ta có xu hướng giảm. Tuy nhiên, do quy mô dân số đông nên mỗi năm dân số nước ta vẫn tăng khoảng 1 triệu người.

b. Cơ cấu dân số 

- Cơ cấu theo nhóm tuổi: Việt Nam đang trong thời kì dân số vàng và có xu hướng già hoá dân số.

- Cơ cấu theo giới tính: tỉ số giới tính khá cân bằng, đạt 99,4 nam/100 nữ (năm 2021). Tuy nhiên, tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh rất cần được quan tâm.

3. Phân hoá thu nhập theo vùng

- Năm 2021, thu nhập bình quân đầu người/tháng của nước ta khoảng 4,2 triệu đồng; trong đó:

+ Khu vực thành thị đạt 5,4 triệu đồng.

+ Khu vực nông thôn đạt 3,5 triệu đồng.

- Nhìn chung, thu nhập của người dân đều có sự cải thiện theo thời gian nhưng vẫn còn sự phân hóa giữa các vùng.