Bài 1. Chuyển động cơ

I. Chuyển động cơ, chất điểm

1. Chuyển động cơ

Chuyển động của một vật là sự thay đổi vị trí của vật đó so với các vật khác theo thời gian.

Chuyển động có tính chất tương đối. Một vật có thể được coi là chuyển động so với vật này nhưng lại là đứng yên so với vật khác.

2. Chất điểm

Những vật có kích thước rất nhỏ so với độ dài đường đi (hoặc với những khoảng cách mà ta đề cập đến) được coi là chất điểm.

Khi một vật được coi là chất điểm thì khối lượng của vật coi như tập trung tại chất điểm đó.

3. Quỹ đạo

Quỹ đạo của chuyển động là đường mà chất điểm chuyển động vạch ra trong không gian.

Vật có thể chuyển động trên các quỹ đạo khác nhau như: thẳng, cong, tròn

II. Cách xác định vị trí của vật trong không gian

1. Vật làm mốc và thước đo

Để xác định chính xác vị trí của vật ta chọn một vật làm mốc và một chiều dương trên quỹ đạo rồi dùng thước đo chiều dài đoạn đường từ vật làm mốc đến vật.

2. Hệ toạ độ

• Hệ toạ độ một trục (sử dụng khi vật chuyển động trên một đường thẳng).

        Toạ độ của vật ở vị trí \(M\): \(x=\overline{OM}\)

• Hệ toạ độ hai trục (sử dụng khi vật chuyển động trên một đường cong trong một mặt phẳng).

        Toạ độ của vật ở vị trí \(M\): \(x=\overline{OH}\) và \(y=\overline{OI}\)

III. Cách xác định thời gian trong chuyển động

1. Mốc thời gian và đồng hồ

• Để xác định từng thời điểm ứng với từng vị trí của vật chuyển động ta phải chọn mốc thời gian và đo thời gian trôi đi kể từ mốc thời gian bằng một chiếc đồng hồ.

• Tại mốc thời gian, ta lấy : t = 0

2. Thời điểm và thời gian

• Vật chuyển động đến từng vị trí trên quỹ đạo vào những thời điểm nhất định.
• Khoảng giữa hai thời điểm để vật đi từ vị trí này đến vị trí khác là thời gian chuyển động.

IV. Hệ quy chiếu

Một hệ quy chiếu gồm:

• Một vật làm mốc, một hệ toạ độ gắn với vật làm mốc.
• Một mốc thời gian và một đồng hồ.

Ghi nhớ:

• Chuyển động của một vật là sự thay đổi vị trí của vật đó so với các vật khác theo thời gian.
• Những vật có kích thước rất nhỏ so với độ dài đường đi (hoặc so với khoảng cách mà ta đề cập đến), được coi là những chất điểm. Chất điểm có khối lượng là khối lượng của vật.
• Để xác định vị trí của một vật, ta cần chọn một vật làm mốc, một hệ trục tọa độ gắn với vật làm mốc đó để xác định các tọa độ của vật. Trong trường hợp đã biết rõ quỹ đạo thì chỉ cần chọn một vật làm mốc và một chiều dương trên quỹ đạo đó.
• Để xác định thời gian trong chuyển động ta cần chọn một mốc thời gian (hay gốc thời gian) và dùng một đồng hồ để đo thời gian.
• Hệ quy chiếu bao gồm vật làm mốc, hệ tọa độ, mốc thời gian và đồng hồ.