VAI TRÒ CỦA NHÀ ĐINH-TIỀN LÊ ĐỐI VỚI KINH ĐÔ HOA LƯ?
Phân tích vai trò của vương triều Đinh và tiền lê đối với kinh đô hoa lư của tỉnh ninh bình
Kinh đô Hoa Lư xưa, tức khu di tích Cố đô Hoa Lư hiện nay nằm trên địa bàn giáp ranh giới 2 huyện Hoa Lư, Gia Viễn và thành phố Ninh Bình của tỉnh Ninh Bình. Đây là vùng đất phù sa cổ ven chân núi có con người cư trú từ rất sớm. Các nhà khảo cổ học đã phát hiện trầm tích có xương răng đười ươi và các động vật trên cạn thuộc sơ kỳ đồ đá cũ thuộc nền văn hóa Tràng An và một số hang động có di chỉ cư trú của con người thời văn hoá Hoà Bình. Sau thời kỳ văn hoá Hoà Bình, vùng đồng đất này là nơi định cư của con người thời đại đồ đá mới Việt Nam. Quần thể di sản thế giới Tràng An ở Hoa Lư còn lưu giữ nhiều di vật của người tiền sử từ 30.000 năm trước, dấu tích của các triều đại, kinh đô xưa. Cách nay từ 251 đến 200 triệu năm, Tràng An vốn là vùng biển cổ. Các hang động kasrt đặc sắc nằm ngang xuyên qua lòng các dãy núi lớn, ngập nước thường xuyên ở đây được hình thành cách đây 4.000 năm [4].
Vùng đất này thời Hồng Bàng thuộc bộ Quân Ninh. Thời An Dương Vương, vùng này thuộc bộ lạc Câu Lậu
Từ thời thuộc Hán qua Tam Quốc đến thời Nam Bắc triều, vùng cố đô Hoa Lư thuộc huyện Câu Lậu, quận Giao Chỉ. Sang thời thuộc Đường, vùng này thuộc Trường châu.
Trong thời nhà Ngô, vùng này là nơi cát cứ của Đinh Bộ Lĩnh. Ông ly khai đã đẩy lui thành công cuộc tấn công của chính quyền trung ương Cổ Loa năm 951 do 2 anh em Thiên Sách vương Ngô Xương Ngập và Nam Tấn vương Ngô Xương Văn đích thân chỉ huy. Cho tới khi nhà Ngô mất, nơi đây vẫn là vùng cát cứ bất khả xâm phạm của Đinh Bộ Lĩnh.
Tại sao Lý Công Uẩn quyết định dời kinh đô từ vùng đất Hoa Lư đến Đại La? A. Lý Công Uẩn không muốn đóng đô ở Hoa Lư vì đó là kinh đô của nhà Đinh và Tiền Lê. B. Việc đóng đô ở Hoa Lư khiến cho các triều đại không thể kéo dài được. C. Đại La là vùng đất gần với Đình Bảng, quê cha đất tổ của nhà Lý. D. Đại La là vùng đất đồng bằng rộng mà thế lại cao, có điều kiện để trở thành trung tâm chính trị của một quốc gia độc lập.
Cố đô Hoa Lư là quần thể di tích Quốc gia đặc biệt, gắn với sự nghiệp của các nhân vật lịch sử thời Đinh, Tiền Lê và khởi đầu nhà Lý. Với địa hình thuận lợi cho việc tiến công và phòng ngự, Hoa Lư là căn cứ ban đầu của Đinh Bộ Lĩnh, đồng thời trở thành kinh đô của nước Đại Cồ Việt sau khi ông lên ngôi Hoàng đế, lập ra nhà Đinh.
Vậy nhà Ngô, Đinh, Tiền Lê được thành lập như thế nào? Những nét chính về hình chính trị, xã hội, văn hoá là gì? Nhà Tiền Lê đã làm gì để bảo vệ nền độc lập của dân tộc.
Tham khảo:
- Sự thành lập
+ Sau trận chiến lịch sử tại sông Bạch Đằng (938), Ngô Quyền xưng vương, lập ra triều Ngô (939 - 968), đóng đô ở Cổ Loa+ Sau khi Ngô Quyền mất, đất nước bị 12 sứ quân cát cứ. Năm 968, Đinh Bộ Lĩnh tái thống nhất đất nước, lên ngôi vua lập nên triều Đinh (968 - 981), đóng đô tại Hoa Lư.
+ Năm 981, Lê Hoàn lên ngôi vua, lập triều Tiền Lê (981 - 1009)
- Khái quát về tình hình chính trị, xã hội, văn hóa
+ Chính trị: từng bước củng cố hoàn chỉnh hơn, phát triển mạnh
+ Xã hội: Hai giai cấp chủ yếu là: giai cấp thống trị và giai cấp bị trị
+ Văn hóa: giáo dục chưa phát triển; Nho giáo bắt đầu xâm nhập; đạo Phật và văn hóa dân gian phát triển.
- Nhà Tiền Lê tiến hành cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Tống năm 981 để bảo vệ nền độc lập dân tộc.
Tham khảo:
- Sự thành lập:
+ Năm 1005, Lê Hoàn mất, Lê Long Đĩnh lên ngôi vua, là một ông vua tàn bạo nên trong triều ai cũng căm phẫn.
+ Cuối năm 1009, Lê Long Đĩnh qua đời, các tăng sư và đại thần đứng đầu là sư Vạn Hạnh, Đào Cam Mộc đã tôn Lý Công Uẩn lên ngôi. Nhà Lý thành lập.
- Năm 1010, Lý Công Uẩn dời đô về Đại La, đổi tên thành là Thăng Long, thể hiện tầm nhìn xa trông rộng của Lý Công Uẩn và tạo đà cho sự phát triển của đất nước.
- Những nét chính về chính trị, kinh tế, xã hội, văn hoá, giáo dục thời Lý:
+ Chính trị: được tổ chức hoàn chỉnh chặt chẽ từ Trung ương, xuống địa phương; ban hành bộ luật Hình thư; củng cố phát triển quân đội,…
+ Kinh tế: nhà nước quan tâm chăm lo phát triển kinh tế.
+ Xã hội có sự phân hóa thành giai cấp thống trị và giai cấp bị trị.
+ Đạt được nhiều thành tựu văn hóa trên các lĩnh vực: tư tưởng - tôn giáo; văn học; nghệ thuật…
Hoa Lư là kinh đô dưới triều đại phong kiến nào ở nước ta? *
Nhà Ngô
Nhà Lí
Nhà Trần
Nhà Tiền Lê
- Đọc văn bản “Chiếu dời đô” và trả lời câu hỏi:
+Theo em, thủ đô có vị trí, vai trò như thế nào đối với một đất nước
+ Xác định thể loại và bố cục của văn bản?
+ Vấn đề nghị luận chính của văn bản là gì?
+ Kinh đô cũ của nước ta thời nhà Đinh, Lê ở đâu? Tại sao không còn phù hợp nữa?
+ Lí Công uẩn đã chỉ ra những ưu thế nào của thành Đại La nếu được chọn làm nơi đóng đô?
1. Thủ đô là nơi ''đầu não'' của một quốc gia, tập trung kinh tế, chính trị của đất nước
2. Thể loại: Chiếu
Bố cục: 3 phần
3. Nghị luận về tầm quan trọng của việc rời đô
4. Ở Hoa Lư. Vì vua Lý có tầm nhìn sâu rộng, nhìn ra vị trí ''thiên thời, địa lợi'' của đất nước
5. Thế ''rộng cuộn hổ ngồi'', "nhìn sông dựa núi" vững vàng, "địa thế rộng mà bằng; đất đai cao mà thoáng", không lo lụt lội và "muôn vật cũng rất mực phong phú tốt tươi", “là chốn tụ hội trọng yếu của bốn phương đất nước".
Nhận xét về thái độ của tác giả đối với việc 2 triều đại Đinh Lê vẫn cứ đống đô ở hoa lư
Thái độ không đồng tình, đau xót vì 2 triều đại Đinh, Lê làm trái ý trời, theo ý riêng của mình đóng đô ở Hoa Lư
Thái độ không đồng tình, đau xót vì 2 triều đại Đinh, Lê làm trái ý trời, theo ý riêng của mình đóng đô ở Hoa Lư
Câu 51: Lý Công Uẩn dời đô từ Hoa Lư về Thăng Long KHÔNG xuất phát từ lý do nào sau đây?
A. Vua Lý không muốn đóng đô ở Hoa Lư vì đó là kinh đô của nhà Đinh - Tiền Lê.
B. Đất nước đã hòa bình, ổn định cần có điều kiện thuận lợi để phát triển.
C. Hoa Lư là vùng đất hẹp, nhiều núi đá, hạn chế sự phát triển lâu dài của đất nước.
D. Địa thế của Thăng Long rất thuận lợi về giao thông và phát triển đất nước lâu dài.
Câu 52: Đâu KHÔNG là lý do khiến Lý Thường Kiệt chọn sông Như Nguyệt làm nơi xây dựng phòng tuyến đánh giặc?
A. Là con sông chặn ngang tất cả các ngả đường bộ từ Quảng Tây vào Thăng Long.
B. Lực lượng quân Tống sang xâm lược Việt Nam chủ yếu là bộ binh.
C. Dựa trên truyền thống đánh giặc trên sông của các triều đại trước.
D. Là một chiến hào tự nhiên khó để vượt qua.
Câu 53: Cuộc kháng chiến chống Tống (1075 - 1077) giành thắng lợi KHÔNG xuất phát từ nguyên nhân nào sau?
A. Nhà Lý đã đưa ra được đường lối đánh giặc đúng đắn, sáng tạo.
B. Nhân dân Đại Việt có tinh thần yêu nước, ý chí quyết chiến, quyết thắng với kẻ thù.
C. Nhà Tống đang lâm vào tình trạng khủng hoảng, tiềm lực suy giảm.
D. Sự đoàn kết giữa Đại Việt và Champa trong cuộc chiến đấu chống kẻ thù chung.
Câu 54: Nội dung nào không đúng trong bộ luật “Hình Thư” thời Lý?
A. Bảo vệ của công, tài sản nhân dân
B. Bảo vệ quyền lợi phụ nữ và trẻ em
C. Bảo vệ sản xuất nông nghiệp
D. Bảo vệ vua, kinh thành, đất nước
Câu 55: Một công trình kiến trúc nổi tiếng ở Trung Quốc đã được công nhận là kì quan thế giới hiện đại vào năm 2007 có tên gọi là
A. Cố Cung
B. Lăng Li Sơn.
C. Thành cổ Bình Dao
D. Vạn lí trường thành.
Câu 56: Để kỉ niệm chuyến đi vòng quanh Trái Đất lần đầu tiên, hiện nay nơi nào trên thế giới được mang tên Ma-gien-lan?
A. Eo biển giữa châu Âu và châu Phi.
B. Eo biển giữa châu Á và Bắc Mĩ.
C. Mũi cực Nam của Nam Mĩ.
D. Mũi cực Nam của châu Phi
Câu 57: Em có nhận xét gì về nhận định sau “Ấn Độ được coi là một trong những trung tâm văn minh của nhân loại”?
A. Văn hóa Ấn Độ được hình thành từ rất sớm
B. Ấn Độ là quê hương của nhiều tôn giáo
C. Văn hóa Ấn Độ không có ảnh hưởng rộng đến quá trình phát triển lịch sử và văn hóa của các dân tộc Đông Nam Á.
D. Ấn Độ có nền văn hóa phát triển cao, phong phú, toàn diện,ảnh hưởng ra bên ngoài trong đó có một số thành tựu vẫn được sử dụng đến ngày nay
Câu 58: Nhận xét nào KHÔNG đúng khi nói về tổ chức nhà nước thời nhà Ngô?
A. Thể hiện ý thức độc lập tự chủ
B. chức bộ máy nhà nước đã được tổ chức chặt chẽ, hoàn thiện cho đến ngày sau.C. Đặt cơ sở cho sự phát triển của tổ chức bộ máy nhà nước ở giai đoạn sau
D. Tổ chức bộ máy nhà nước còn đơn giản, sơ khai
Câu 59: Đánh giá việc Thái Hậu Dương Vân Nga lấy áo long bào khoác lên người Lê Hoàn và suy tôn ông làm vua như thế nào?
A. Lê Hoàn là người thân của bà.
B. Bà muốn lợi dụng Lê Hoàn và làm hoàng hậu hai triều.
C. Bà hi sinh quyền lợi của dòng họ, để bảo vệ lợi ích của cả dân tộc.
D. Bà bị thế lực mạnh của Lê Hoàn ép buộc vào tình thế.
Câu 60: Thời nhà Lý, đạo Phật phát triển thành quốc giáo KHÔNG phải vì:
A. Nhà Lý được thành lập dựa trên sự giúp đỡ của các nhà sư.
B. Do đạo phật phù hợp với đời sống văn hóa tinh thần của người Việt.
C. Tư tưởng thoát Trung trong buổi đầu mới giành độc lập của người Việt.
D. Nho giáo không có tác dụng trong công cuộc xây dựng đất nước.
Câu 51: A
Câu 52:C
Câu 53: D
Câu 54 : D.
Câu 55: D
Câu 56:C.
Câu 57:D
Câu 58: B
Câu 59: C
Câu 60: C
Theo Lí Công Uẩn, kinh đô cũ ở cùng Hoa Lư (Ninh Bình) của hai triều Đinh, Lê là không còn thích hợp, vì sao?
Theo Lý Công Uẩn, kinh đô cũ ở vùng Hoa Lư (Ninh Bình) của hai triều Đinh, Lê không còn phù hợp với:
+ Hai nhà Đinh, Lê tự làm theo ý mình, khinh thường mệnh trời, không theo dấu cũ nhà Thương Chu.
+ Triều đại không hưng thịnh, vận nước ngắn ngủi, nhân dân khổ cực, vạn vật không thích nghi.
+ Việc đóng đô của hai triều Đinh, Lê vẫn cứ đóng đô ở Hoa Lư chứng tỏ thế và lực của cả hai triều chưa đủ mạnh (vẫn còn dựa vào thế núi sông).
→ Thể hiện tầm nhìn sâu rộng của vua Lý Thái Tổ.