I. Cuộc khai thác thuộc địa lần thứ nhất của thực dân Pháp(1897-1914) 1.Tổ chức bộ máy nhà nước   2. Chính sách kinh tế -Nông nghiệp + Cướp đoạt ruộng đất, lập các đồn điền. + Phát canh thu tô. - Công nghiệp Khai thác mỏ than, kim loại, các ngành sản xuất: xi măng, điện, chế biến gỗ. -Giao thông vận tải Tăng cường xây dựng hệ thống đường bộ, sắt, thủy để bóc lột kinh tế, đ áp phong trào đấutranh của nhân dân - Thương nghiệp + Độc chiếm thị trường. + Đánh thuế nặng nhất là muối, rượu , thuốc phiện. Mục đích: khai thác thuộc địa, vơ vét sức người, sức của làm giàu tư bản Pháp. Đàn áp các cuộc đấu tranh của nhân dân  phục vụ cho mục đích quân sự. 3. Chính sách văn hoá, giáo dục  - Duy trì văn hóa, giáo dục PK,tiếng Pháp. - Hệ thống giáo dục chia làm 3 cấp: Ấu học, Tiểu học, Trung học. - Mục đích của chính sách này là nô dịch và ngu dân.

Câu 1: Chính sách khai thác thuộc địa lần thứ hai của thực dân Pháp ở Việt Nam và những chuyển biến mới về kinh tế:

Thực dân Pháp đã thực hiện chính sách khai thác thuộc địa lần thứ hai từ năm 1919 đến 1929. Trong giai đoạn này, Pháp đã tập trung đầu tư vào nông nghiệp và công nghiệp khai mỏ để cung cấp nguyên liệu cho công nghiệp chính quốc. Chính sách này đã tạo ra sự chuyển biến lớn trong nền kinh tế Việt Nam. Cụ thể, nó đã thúc đẩy sự phát triển của nông nghiệp và công nghiệp khai mỏ, tạo ra nguồn nguyên liệu quan trọng cho công nghiệp Pháp.

Câu 2: Tác động của cuộc khai thác thuộc địa lần thứ hai đối với xã hội Việt Nam:

Dưới tác động của chính sách khai thác thuộc địa lần thứ hai, xã hội Việt Nam đã trải qua nhiều chuyển biến. Cụ thể, sự phát triển của nông nghiệp và công nghiệp khai mỏ đã tạo ra nhiều việc làm, thúc đẩy sự phát triển kinh tế và góp phần thay đổi cấu trúc xã hội.

Câu 3: Hoạt động của tư sản, tiểu tư sản, công nhân Việt Nam và hoạt động của Nguyễn Ái Quốc từ 1919 – 1925:

Trong giai đoạn này, tư sản và tiểu tư sản Việt Nam đã tham gia vào các hoạt động kinh doanh, góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế. Công nhân Việt Nam cũng đã tham gia vào quá trình sản xuất, đóng góp vào sự phát triển của nông nghiệp và công nghiệp khai mỏ. Nguyễn Ái Quốc, trong giai đoạn từ 1919 đến 1925, đã tham gia vào nhiều hoạt động nhằm thúc đẩy sự phát triển của Việt Nam. Cụ thể, ông đã tham gia vào các hoạt động chính trị và xã hội, góp phần thúc đẩy sự phát triển của Việt Nam trong giai đoạn này.

*Tham khảo:

- Chính sách khai thác thuộc địa lần thứ 2 của thực dân Pháp tập trung vào việc khai thác tài nguyên và lao động của Việt Nam để phục vụ cho lợi ích của Pháp. Điều này bao gồm việc tập trung khai thác các nguyên liệu quý hiếm và áp đặt hệ thống thuế nặng, buộc người dân phải làm việc với mức lương thấp và điều kiện lao động kém. Chính sách này đã gây ra nhiều thiệt hại cho đất nước và người dân Việt Nam, đẩy nền kinh tế và xã hội của Việt Nam vào tình trạng suy thoái và bất công.

1. Nguyên nhân và mục đích : Sau chiến tranh thế giới thứ nhất, đế quốc Pháp tuy là nước thắng trận nhưng bị tàn phá nặng nề, nền kinh tế kiệt quệ. Để bù đắp những thiệt hại to lớn trong chiến tranh, trên cơ sở đó khôi phục lại địa vị kinh tế của mình trong hệ thống tư bán rchur nghĩa, Đế quốc Pháp vừa bóc lột nhân dân trong nước, vừa tiến hàng "Chương trình khai thác lần hai" ở Đông Dương.

 

2. Chính sách khai thác thuộc địa lần hai của Pháp : Ở Đông Dương, chủ yếu là Việt Nam, Pháp thực hiện khai thác thuộc địa lần hai từ 1929-1933

- Kinh tế : Pháp đầu tư mạnh với tốc độ nhanh, quy mô lớn vào các ngành kinh tế ở Việt Nam, tưu 1924-1929, số vốn đầu tư khoảng 4 tr phrăng.

              + Nông nghiệp : Đầu tư nhiều nhất, chủ yếu mở rộng diện tích đồn điền cao su, nhiều công ty cao su được thành lập (Đất đỏ, Misolanh...)

              + Công nghiệp : Mở mang các ngành dệt, muối, xay xát..., đặc biệt là khai thác mỏ (than..)

              + Thương nghiệp : Ngoại thương phát triển, giao lưu buôn bán nội địa được đẩy mạnh.

              + Giao thông vận tải : Phát triển, đô thị mở rộng

              + Ngân hàng Đông Dương : Nắm quyền chỉ huy kinh tế Đông Dương, phát hành giấy bạc và cho vay lãi.

              + Tăng thu thuế  : Ngân sách Đông Dương thu năm 1930 tăng gấp 3 lần so với 1912

- Chính sách chính trị, văn hóa, giáo dục của thực dân Pháp :

a) Chính trị : Pháp tăng cường chính sách cai trị và khai thác thuộc địa . Bộ máy đàn áp, cảnh sát, mật thám, nhà tù hoạt động ráo riết. Ngoài ra còn cải cách chính trị- hành chính : đưa thêm người Việt vào làm các công sở.

b) Văn hóa giáo dục :

              + Hệ thông giáo dục Pháp - Việt được mở rộng. Cơ sở xuất bản, in ấn ngày càng nhiêu, ưu tiêu xuất bản các sách báo cổ vũ chr trương "Pháp - Việt đề huề"

              + Các trào lưu tư tưởng, khoa học- kỹ thuật, văn hóa, nghệ thuật phương Tây vào Việt Nam, tạo ra sự chuyển biến mới về nội dung, phương pháp tư duy sáng tác. Các yếu tố văn hóa truyền thống, văn hóa tiến bộ và ngoại lai nô dịch cũng tồn tại, đan xen, đấu tranh với nhau.

3. Kết quả :

- Về kinh tế : Thực dân Pháp đã du nhập vào Việt Nam thông qua quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa, xen kẽ với hệ sản xuất phong kiến. Kinh tế Việt NAm phát triển thêm một bước nhưng vẫn bị kìm hãm và lệ thuộc vào kinh tế Pháp.

- Về Xã hội : Có sự phân hóa sâu sắc bên cạnh giai cấp cũ (địa chủ, phong kiến, nông dân) xuất hiện những tầng lớp, giai cấp mới (ư sản, tiểu tư sản, công nhân) với những lợi ích khác nhau.

 

 

- Nông nghiệp:

+ Đẩy mạnh cướp đoạt ruộng đất. Ở Bắc Kì đến năm 1902, có tới 182.000 hécta ruộng đất bị Pháp chiếm.

+ Phát canh thu tô

- Công nghiệp: khai thác mỏ than và kim loại để xuất khẩu, đầu tư công nghiệp nhẹ như: sản xuất xi măng, gạch ngói, xay xát gạo, giấy, diêm...

- Giao thông vận tải: xây dựng hệ thống đường giao thông để tăng cường bóc lột và đàn áp.

Cầu Long Biên (1898 - 1902)

 

- Thương nghiệp: độc chiếm thị trường Việt Nam, đánh thuế nặng vào hàng hóa nước ngoài, có mặt hàng lên tới 120%, trong khi đó hàng hóa Pháp bị đánh thuế rất nhẹ hoặc được miễn thuế

- Trong khi đó, Pháp lại tăng thêm các loại thuế, thuế mới chồng thuế cũ, đặc biệt là thuế rượu, muối, thuốc phiện.

=> Kinh tế Việt Nam vẫn là nền sản xuất nhỏ, lạc hậu, phụ thuộc, đời sống nhân dân khốn cùng.

* Trình bày tóm tắt nội dung chính sách khai thác thuộc địa lần thứ nhất của Pháp ở Việt Nam về lĩnh vực kinh tế:

- Nông nghiệp : Đẩy mạnh cướp đoạt ruộng đất, lập các đồn điền.

- Công nghiệp : Tập trung khai thác than, kim loại và  một số ngành khai thác xi măng, điện, chế biến gỗ....

- Giao thông vận tải :Xây dựng hệ thống giao thông vận tải đường bộ, đường sắt

- Thương nghiệp :

+ Độc chiếm thị trường Việt Nam....

+ Đề ra các thuế mới bên cạnh các thuế cũ...

* Nhận xét về đời sống của giai cấp nông dân và công nhân dưới tác động của cuộc khai thác thuộc địa

- Giai cấp nông dân: bị thực dân, phong kiến tước đoạt ruộng đất, bị phá sản. Cuộc sống của họ cơ cực trăm bề, một bộ phận nhỏ bị mất ruộng đất phải vào làm việc trong các hầm mỏ, nhà máy, xí nghiệp...

-> Họ căm ghét chế độ bóc lột của thực dân, phong kiến nên có ý thức dân tộc sâu sắc. Họ sẵn sàng hướng ứng tham gia phong trào đấu tranh giành độc lập dân tộc.

- Giai cấp công nhân: là giai cấp mới xuất hiện. Đa số họ xuất thân từ nông dân , cuộc sống khổ cực vì bị ba tầng áp bức bóc lột: thực dân, phong kiến và giai cấp tư sản..

-> Họ có tinh thần đấu tranh cách mạng  mạnh mẽ, kiên quyết chống đế quốc và phong kiến. Họ là lực lượng lãnh đạo cách mạng. 

* Chính sách kinh tế:

- Nông nghiệp:

+ Đẩy mạnh cướp đoạt ruộng đất.

+ Bóc lột theo kiểu phái canh thu tô.

- Công nghiệp: 

+ Khai thác than, kim loại.

+ Đẩy mạnh phát triển công nghiệp nhẹ.

- Thương nghiệp:

+ Độc quyền thị trường Việt Nam.

+ Tăng thuế cũ, đặt thêm thuế mới.

- Giao thông vận tải:

+ Xây dựng hệ thống giao thông vận tải.

* Chính sách văn hóa, giáo dục:

- Duy trì chế độ học tập thời phong kiến.

- Duy trì những hủ tục lạc hậu, thói hư tật xấu.