Đối với cuộc sống của con người, tuỳ từng thời điểm cụ thể, các hiện tượng tự nhiên có thể bộc lộ một trong hai mặt: ích lợi và tác hại. Nêu một số ích lợi và tác hại của các hiện tượng đó.
Sơn Tinh, Thủy Tinh
Trước khi đọc 1 (SGK Kết nối tri thức với cuộc sống - Tập 2 - Trang 10)
Thảo luận (1)
Trước khi đọc 2 (SGK Kết nối tri thức với cuộc sống - Tập 2 - Trang 10)
Hãy nêu những hoạt động của con người nhằm hạn chế tác hại của các hiện tượng tự nhiên mà em biết.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giải- trồng cây gây rừng; không vứt rác bừa bãi; tiết kiệm điện, nước
(Trả lời bởi Nguyễn Việt Dũng)
Theo dõi (SGK Kết nối tri thức với cuộc sống - Tập 2 - Trang 10)
Chú ý thời gian diễn ra câu chuyện.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giải- Thời Hùng Vương thứ 18.
(Trả lời bởi Nguyễn Việt Dũng)
Theo dõi (SGK Kết nối tri thức với cuộc sống - Tập 2 - Trang 11)
Sính lễ ở đây có gì đặc biệt?
Thảo luận (1)Hướng dẫn giải- Sính lễ: 100 ván cơm nếp, 100 nệp bánh chưng và voi chín ngà, gà chín cựa, ngựa chín hồng mao, mỗi thứ một đôi.
→ Nhiều, quý, lạ và đều ở trên cạn.
(Trả lời bởi Nguyễn Việt Dũng)
Theo dõi (SGK Kết nối tri thức với cuộc sống - Tập 2 - Trang 11)
Điều gì đã xảy ra khi Thủy Tinh tức giận? Sơn Tinh đã ngăn chặn dòng nước lũ bằng cách nào?
Thảo luận (1)Hướng dẫn giải- Thủy Tinh tức giận, hô mưa gọi gió, làm thành dông bão rung chuyển cả đất trời, dâng nước sông lên cuồn cuộn. Nước ngập ruộng đồng, nước ngập nhà cửa, …
- Sơn Tinh dùng phép lạ, bốc từng quả đồi, dời từng dãy núi, dựng thành lũy đất, ngăn chặn dòng nước lũ, ….
(Trả lời bởi Nguyễn Việt Dũng)
Câu 1 (SGK Kết nối tri thức với cuộc sống - Tập 2 - Trang 12)
Các sự kiện trong một câu chuyện dân gian thường được kết nối với nhau bởi quan hệ nguyên nhân và kết quả.
Hãy tóm lược cốt truyện Sơn Tinh, Thuỷ Tinh theo chuỗi quan hệ nguyên nhân - kết quả và thể hiện chuỗi quan hệ đó theo mẫu sau:
Thảo luận (1)Hướng dẫn giải- Cốt truyện “Sơn Tinh, Thủy Tinh”
+ Vua Hùng tổ chức kén rể.
+ Hai chàng trai tài giỏi cùng đến thi tài, không ai chịu thua ai.
+ Vua Hùng ra điều kiện ai mang sính lễ đến trước thì gả con gái cho.
+ Sơn Tinh đến trước, lấy được vợ.
+ Thủy Tinh đến sau, tức giận, dâng nước đánh Sơn Tinh.
+ Hai bên giao chiến hàng tháng trời, cuối cùng Thủy Tinh thua, rút về.
+ Hàng năm, Thủy Tinh lại dâng nước đánh Sơn Tinh nhưng đều thua.
(Trả lời bởi Nguyễn Việt Dũng)
Câu 2 (SGK Kết nối tri thức với cuộc sống - Tập 2 - Trang 12)
Trong câu chuyện này, những nhân vật nào được gọi là thần? Hãy chỉ ra những đặc điểm khiến cho họ được coi là những vị thần.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giải- 2 nhân vật Sơn Tinh, Thủy tinh được gọi là thần.
- Đặc điểm khiến họ được coi là thần:
+ Đến từ vùng xa thẳm của tự nhiên: 1 người là chúa miền non cao (vùng núi Ba Vì), 1 người là chúa vùng nước thẳm (tận miền Biển Đông)
+ Đều có phép lạ và tài năng phi thường (Sơn Tinh: vẫy tay về phía đông, phía đông nổi cồn bãi, vẫy tay về phía tây, phía tây mọc lên từng dãy núi đồi; Thủy Tinh: gọi gió, gió đến; hô mưa, mưa về)
+ Nhân vật trẻ mãi không già (tính bất biến, không trôi chảy của thời gian thần thoại) : Từ đó oán nặng, thù sâu, hàng năm làm mưa gió, bão lụt, dâng nước đánh Sơn Tinh, …
(Trả lời bởi Nguyễn Việt Dũng)
Câu 3 (SGK Kết nối tri thức với cuộc sống - Tập 2 - Trang 12)
Cuộc thi tài kén rể trong câu chuyện này có gì đặc biệt?
Thảo luận (1)Hướng dẫn giải- Những chi tiết khiến cuộc thi tài kén rể này trở nên đặc biệt là:
+ Vua Hùng kén rể hiền tài, Sơn Tinh và Thủy Tinh cùng đến cầu hôn.
+ Hai bên thi tài để có thể lấy được công chúa, nhưng không phân được thắng bại, cả hai đều xứng đáng.
+ Vua Hùng thách cưới (cuộc thi tài lần 2): Sơn Tinh nhanh hơn nên lấy được công chúa, đưa công chúa về núi.
+ Thủy Tinh đuổi theo, hai bên đánh nhau (thi tài lần 3), Sơn Tinh chiến thắng nên giữ được vợ, cùng vợ sống hạnh phúc; Thủy Tinh thua, không lấy được vợ nên hàng năm gây lũ lụt báo thù.
(Trả lời bởi Nguyễn Việt Dũng)
Câu 4 (SGK Kết nối tri thức với cuộc sống - Tập 2 - Trang 12)
Sơn Tinh phải giao tranh với Thuỷ Tinh vì lí do gì? Ai là người thắng cuộc và vì sao người thắng cuộc xứng đáng được xem là một anh hùng?
Thảo luận (1)Hướng dẫn giải- Lúc đầu Sơn Tinh và Thủy Tinh chỉ thi tài xem ai được Vua Hùng ưng gả công chúa. Khi không lấy được công chúa, Thủy Tinh nổi giận, gây chiến, đem quân đuổi theo đòi cướp Mị Nương. Lúc này Sơn Tinh và Thủy Tinh mới phải giao tranh.
- Hai nhân vật giao tranh vì lí do cá nhân, nhưng việc Thủy Tinh dâng nước lên làm ngập nhà cửa, khiến thành Phong Châu nổi lềnh bềnh trên một biển nước. Sơn Tinh giao chiến với Thủy Tinh vì lí do cá nhân những cũng đồng thời để ngăn chặn một thảm họa thiên nhiên, bảo vệ sự sống cho con người, cỏ vây và súc vật. Vì thế khi Sơn Tinh chiến thắng Thủy Tinh thì Sơn Tinh là một anh hùng của cộng đồng.
(Trả lời bởi Nguyễn Việt Dũng)
Câu 5 (SGK Kết nối tri thức với cuộc sống - Tập 2 - Trang 12)
Chủ đề của truyện Sơn Tinh, Thuỷ Tinh là gì?
Thảo luận (1)Hướng dẫn giải- Truyện gắn với thời đại Vua Hùng, tại địa bàn dựng nước Văn Lang xưa, nhằm đề cao và tôn vinh những chiến công của người Việt cổ trong công cuộc chống lão lụt, chế ngự và sử dụng nguồn nước (ở lưu vực sông Đà và sông Hồng) để phát triển trồng trọt, chăn nuôi, ổn định cuộc sống, dựng xây đất nước.
(Trả lời bởi Nguyễn Việt Dũng)