Bài 51. Bảo vệ môi trường

Khởi động (SGK Chân trời sáng tạo - Trang 211)

Hướng dẫn giải

- Sự ô nhiễm môi trường biển còn gây nên các hậu quả như: phá hủy môi trường sống của sinh vật; gây suy thoái sự đa dạng sinh học biển (làm tuyệt chủng một số loài sinh vật biển, nhiều loài cá biển và hải sản khác có nguy cơ cạn kiệt,…); gây mất mĩ quan, cảnh quan; làm hỏng các thiết thị, máy móc hoạt động trên biển;…

- Các biện pháp để khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường biển: Xử lí các chất thải trước khi thải ra môi trường; kiểm soát chặt chẽ các hoạt động khai thác trên biển; nghiêm cấm các hành vi sử dụng chất nổ, chất độc hại để đánh bắt hải sản; xử lí, làm sạch môi trường biển bằng các biện pháp sinh học; tuyên truyền và giáo dục người dân nâng cao ý thức bảo vệ môi trường biển;…

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)
Thảo luận (1)

Câu hỏi 1 (SGK Chân trời sáng tạo - Trang 211)

Hướng dẫn giải

Hoạt động của con người trong thời kì nguyên thủy: Chủ yếu là săn bắt, hái lượm; biết sử dụng công cụ bằng đá để chặt cây, làm vũ khí tự vệ hay săn bắt thú rừng. Bên cạnh đó, người nguyên thủy còn biết dùng lửa để phục vụ đời sống.

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)
Thảo luận (1)

Câu hỏi 2 (SGK Chân trời sáng tạo - Trang 211)

Hướng dẫn giải

Hậu quả: Việc đốt rừng của người nguyên thủy đã làm cho nhiều cánh rừng rộng lớn bị phá hủy. Từ đó dẫn tới:

- Làm mất đi nguồn thức ăn, nơi ở của nhiều sinh vật → Làm phá hủy và suy thoái các hệ sinh thái tự nhiên, làm mất đa dạng sinh học.

- Làm gia tăng lượng khí CO2, khói bụi,… trong không khí → Dẫn đến ô nhiễm môi trường.

- Làm mất độ che phủ và giữ đất → Gây ra hiện tượng xói mòn, sạt lở đất, giảm lượng nước ngầm,…

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)
Thảo luận (1)

Câu hỏi 3 (SGK Chân trời sáng tạo - Trang 212)

Hướng dẫn giải

Hoạt động

Tác động tới môi trường

Chặt phá, đốt rừng để lấy đất canh tác, chăn thả gia súc

Làm mất rừng → Gây hậu quả nghiêm trọng đối với môi trường tự nhiên như làm suy giảm đa dạng sinh học, ô nhiễm môi trường, suy thoái tài nguyên đất, nước,…

Cày xới đất canh tác

Làm thay đổi cấu trúc của đất → Nhiều vùng đất bị khô nhanh chóng, tăng nguy cơ xói mòn và suy giảm độ màu mỡ.

Định cư tại một khu vực nhất định

Rừng bị chuyển đổi thành các khu dân cư và khu sản xuất nông nghiệp → Làm thay đổi kết cấu đất, giảm sự đa dạng sinh học, môi trường bị suy thoái do các hoạt động của con người.

Thuần hóa cây dại, thú hoang thành cây trồng, vật nuôi

Đem lại lợi ích là hình thành các hệ sinh thái trồng trọt, tích lũy nhiều giống cây trồng và vật nuôi.


(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)
Thảo luận (1)

Câu hỏi 4 (SGK Chân trời sáng tạo - Trang 212)

Hướng dẫn giải

Tác động tích cực

Hoạt động

Vai trò

Lai tạo và nhân giống nhiều giống vật nuôi, cây trồng

Giúp tạo ra nhiều loài vật nuôi và cây trồng mới, góp phần bảo tồn các nguồn gene quý.

Cơ giới hóa nền nông nghiệp

Giúp hình thành nhiều hệ sinh thái trồng trọt lớn.

Sản xuất phân bón, thuốc bảo vệ thực vật

Tăng sản lượng lương thực và khống chế được nhiều loại dịch bệnh

Thực hiện nhiều biện pháp bảo vệ môi trường như hạn chế dân số phát triển quá nhanh, phục hồi rừng,…

Giúp bảo vệ và cải tạo môi trường tự nhiên, hạn chế tình trạng suy thoái môi trường.

 

Tác động tiêu cực

Hoạt động

Hậu quả

Xây dựng các khu công nghiệp, các khu đô thị hóa

Rừng bị chuyển đổi thành các khu dân cư và khu sản xuất → Làm thay đổi kết cấu đất; giảm sự đa dạng sinh học; môi trường bị suy thoái do khí thải, rác thải,…

Khai thác khoáng sản và khai thác rừng bừa bãi

Phá hủy nhiều diện tích rừng trên Trái Đất; suy thoái hệ sinh thái tự nhiên.

Xả thải rác thải, chất gây ô nhiễm vào môi trường

Gây ô nhiễm môi trường tự nhiên (đất, nước, không khí) và suy giảm đa dạng sinh học.

Sử dụng phân bón và thuốc bảo vệ thực vật quá mức

Gây ô nhiễm môi trường tự nhiên (đất, nước, không khí) và suy giảm đa dạng sinh học.


(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)
Thảo luận (1)

Luyện tập 1 (SGK Chân trời sáng tạo - Trang 212)

Hướng dẫn giải

Sự phát triển của xã nội nông nghiệp vừa gây suy giảm, vừa làm tăng sự đa dạng sinh học vì:

+ Các hoạt động trồng trọt và chăn nuôi của con người dẫn tới việc chặt phá và đốt rừng; hoạt động cày xới đất góp phần làm thay đổi kết cấu đất và nước tầng mặt, khiến nhiều vùng đất bị khô cằn và suy giảm độ màu mỡ, … → Gây hậu quả nghiêm trọng đối với môi trường tự nhiên như làm suy giảm đa dạng sinh học, ô nhiễm môi trường, suy thoái tài nguyên đất, nước,…

+ Bên cạnh đó, hoạt động thuần hóa cây dại, thú hoang thành cây trồng, vật nuôi của con người thời kì nông nghiệp đem lại lợi ích là tích lũy thêm nhiều giống cây trồng, vật nuôi và hình thành các hệ sinh thái trồng trọt → Giúp làm tăng sự đa dạng sinh học.

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)
Thảo luận (1)

Luyện tập 2 (SGK Chân trời sáng tạo - Trang 212)

Hướng dẫn giải

Sự ra đời của máy móc tác động mạnh mẽ đến môi trường sống vì: Sự ra đời của máy móc đã tạo điều kiện để chuyển từ sản xuất thủ công sang sản xuất bằng máy móc. Nhờ hình thức sản xuất bằng máy móc, nền nông nghiệp được cơ giới hóa; các ngành công nghiệp khai khoáng phát triển; hình thành nhiều nhà máy, đô thị hóa lớn;… Điều này dẫn đến môi trường sống bị tác động mạnh mẽ do sự gia tăng các loại khí thải và rác thải, diện tích rừng bị thu hẹp,…

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)
Thảo luận (1)

Câu hỏi 5 (SGK Chân trời sáng tạo - Trang 213)

Hướng dẫn giải

Tác động của con người

Hậu quả

Khai thác quá mức tài nguyên thiên nhiên.

Phá hủy nhiều diện tích rừng trên Trái Đất; suy thoái hệ sinh thái tự nhiên; ô nhiễm môi trường;…

Chặt cây, đốt rừng.

Làm thay đổi kết cấu đất; giảm sự đa dạng sinh học; tài nguyên rừng, đất, nước bị suy thoái;…

San lấp hồ nước, xây đập ngăn sông.

Làm thay đổi dòng chảy của nước dẫn đến thay đổi môi trường tự nhiên (sạt lở, ngập lụt, hạn hán) ảnh hưởng đến đời sống của các loài sinh vật.

Sự gia tăng dân số.

Làm cạn kiệt nguồn tài nguyên và ô nhiễm môi trường sống.

Sự phát triển của các nhà máy, xí nghiệp.

Lấy đi nhiều vùng đất rừng tự nhiên và đất trồng trọt; gia tăng các loại khí thải gây ô nhiễm môi trường;…

Phát triển nhiều khu dân cư, đô thị.

Lấy đi nhiều vùng đất rừng tự nhiên và đất trồng trọt; gây cạn kiệt tài nguyên; gia tăng lượng khí và chất thải dẫn đến ô nhiễm môi trường;…

Chiến tranh.

Gây phá hủy môi trường sống của nhiều loài sinh vật; cháy rừng; ô nhiễm môi trường do các hóa chất;…

Lạm dụng các loại thuốc bảo vệ thực vật, phân bón hóa học.

Gây ô nhiễm đất, nước, không khí; ảnh hưởng đến sự sống của các loài sinh vật gây mất cân bằng sinh thái;…

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)
Thảo luận (1)

Câu hỏi 6 (SGK Chân trời sáng tạo - Trang 213)

Hướng dẫn giải

Biện pháp

Vai trò

Khai thác hợp lí các nguồn tài nguyên thiên nhiên.

Đảm bảo đáp ứng nhu cầu sử dụng tài nguyên thiên nhiên của xã hội hiện tại và duy trì lâu dài các nguồn tài nguyên cho thế hệ mai sau.

Sử dụng các nguồn năng lượng tái tạo (gió, mặt trời,…) thay thế cho than đá, các loại khí đốt.

Đáp ứng nhu cầu về năng lượng nhưng không làm tổn hại đến các nguồn tài nguyên không tái sinh và không gây ô nhiễm môi trường.

Trồng cây.

Khôi phục tài nguyên rừng; tạo môi trường sống cho các loài sinh vật; điều hòa khí hậu; hạn chế thiên tai;…

Thực hiện kế hoạch hóa gia đình.

Hạn chế tình trạng gia tăng dân số nhanh giúp giảm thiểu áp lực tới các tài nguyên thiên nhiên; giảm ô nhiễm môi trường;…

Xử lí các chất thải công nghiệp và hạn chế xả thải ra môi trường.

Hạn chế ô nhiễm môi trường, tránh gây ảnh hưởng đến đời sống của các loài sinh vật.

Thành lập các vườn quốc gia, khu bảo tồn.

Bảo vệ môi trường tự nhiên và đa dạng sinh học.

Ứng dụng công nghệ sinh học nhân nhanh các giống thực vật, động vật quý hiếm.

Bảo vệ và duy trì đa dạng sinh học; bảo tồn các nguồn gene quý.

Ban hành các chính sách, bộ luật về bảo vệ môi trường tự nhiên, đa dạng sinh học.

Nâng cao ý thức của người dân về bảo vệ môi trường và bảo vệ đa dạng sinh học.

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)
Thảo luận (1)

Vận dụng (SGK Chân trời sáng tạo - Trang 213)

Hướng dẫn giải

Các biện pháp người dân ở địa phương em đã làm để bảo vệ và cải tạo môi trường tự nhiên:

- Phân loại; xử lí hoặc tái chế rác thải sinh hoạt, trồng trọt và hoạt động công nghiệp.

- Hạn chế sử dụng thuốc hóa học bảo vệ thực vật; thay thế bằng thuốc có nguồn gốc sinh học.

- Đi bộ hoặc sử dụng xe đạp thay thế cho xe máy, ô tô khi có thể.

- Tổ chức, tham gia các hoạt động trồng cây xanh; tăng cường công tác tuyên truyền và giáo dục về bảo vệ rừng.

- Thực hiện kế hoạch hóa gia đình.

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)
Thảo luận (1)