Bài 5. Thị trường lao động và việc làm.

Mở đầu (SGK Kết nối tri thức với cuộc sống - Trang 29)

Hướng dẫn giải

- Thông tin trên phản ánh về vấn đề hoạt động tổ chức ngày hội tư vấn tuyển sinh, giúp tư vấn cho học sinh cách xét tuyển vào trường và lựa chọn ngành học phù hợp để có công việc tốt trong tương lai. Bên cạnh đó, học sinh còn được hướng nghiệp khi tìm hiểu những nghề học sau khi tốt nghiệp dễ tìm được việc làm, phù hợp với sở thích và nguyện vọng của từng học sinh.

- Hoạt động tư vấn định hướng nghề nghiệp tại các trường THPT là hoạt động được tổ chức thường niên nhằm giới thiệu thông tin tuyển sinh, đồng thời cung cấp cho các em học sinh các vấn đề như: Tầm quan trọng của việc chọn ngành nghề; Những nguyên nhân chọn ngành nghề sai; Hậu quả việc chọn sai ngành nghề; Chọn đúng ngành nghề cần các yếu tố nào; Cân nhắc mặt trái của ngành nghề khi chọn nghề; Thông tin những ngành học thu hút nguồn nhân lực trong tương lai; Tìm hiểu các quy chế tuyển sinh mới nhất của Bộ GD&ĐT… Theo các chuyên gia, chọn nghề nghĩa là chọn cho mình một tương lai. Vì thế, lựa chọn sai ngành nghề có thể dẫn đến những hệ lụy cho người học. Do đó, các trường THPT và cơ sở giáo dục đại học cần đẩy mạnh công tác tư vấn, hướng nghiệp cho học sinh, nhất là các em lớp 12.

(Trả lời bởi datcoder)
Thảo luận (1)

Khám phá 1.a (SGK Kết nối tri thức với cuộc sống - Trang 30)

Hướng dẫn giải

1/ - Ở thông tin 1, hoạt động của bác A nhằm mục đích tạo ra các sản phẩm tranh thêu độc đáo phục vụ cho khách hàng trong và ngoài nước; đồng thời cũng đem lại nguồn thu nhập để bác A trang trải cuộc sống.

- Lao động là hoạt động có mục đích, có ý thức của con người nhằm tạo ra các sản phẩm phục vụ cho các nhu cầu của đời sống xã hội.

2/ Vai trò của lao động trong hoạt động kinh tế:

Trong hoạt động sản xuất, lao động được coi là yếu tố đầu vào, ảnh hưởng tới chi phí tương tự như việc sử dụng các yếu tố sản xuất khác. Lực lượng lao động là một bộ phận của dân số, là người được hưởng thụ lợi ích của quá trình phát triển.

3/ Trong thông báo tuyển dụng, các công ty đưa ra mức lương và chế độ đãi ngộ cho người lao động nhằm mục đích thu hút nhân sự, tuyển dụng được những lao động có chất lượng tốt, có chuyên môn vững, có tay nghề cao, phù hợp với yêu cầu công việc mà nhà tuyển dụng đang tìm kiếm.

(Trả lời bởi datcoder)
Thảo luận (1)

Khám phá 1.b (SGK Kết nối tri thức với cuộc sống - Trang 31)

Hướng dẫn giải

1/ Qua thông tin 1, em nhận thấy rằng tình hình cung - cầu lao động trên thị trường ở Việt Nam năm 2021 có sự chênh lệch theo hướng nguồn cung lao động lớn hơn so với nhu cầu tuyển dụng việc làm. Chính sự chênh lệch giữa cung - cầu lao động này đã dẫn tới việc 3,2% lực lượng lao động trong độ tuổi bị thất nghiệp và 3,1% người lao động trong độ tuổi thiếu việc làm.

2/ - Những chủ thể tham gia vào hoạt động tuyển dụng là:

+ Người lao động làm thuê.

+ Người sử dụng sức lao động.

- Các yếu tố cần có trong hoạt động tuyển dụng là:

+ Nguồn cung (bao gồm cả: nguồn cung lao động và nguồn cung việc làm).

+ Nguồn cầu (bao gồm cả: nhu cầu làm việc và nhu cầu tuyển dụng)

+ Giá cả sức lao động (tiền công, tiền lương, chế độ đãi ngộ,…).

(Trả lời bởi datcoder)
Thảo luận (1)

Khám phá 2 (SGK Kết nối tri thức với cuộc sống - Trang 32)

Hướng dẫn giải

1/ - Công việc của anh M và mẹ anh có ý nghĩa giúp anh và mẹ có thu nhập để duy trì, cải thiện cuộc sống của bản thân và gia đình. Ngoài ra, nó còn góp phần sáng tạo ra của cải vật chất và tinh thần cho xã hội, giúp duy trì và phát triển đất nước.

- Việc làm là hoạt động lao động tạo ra thu nhập và không bị pháp luật cấm, có ý nghĩa quan trọng đối với mỗi người, giúp duy trì và cải thiện cuộc sống. Mỗi người có thể làm nhiều việc khác nhau: có việc làm chính thức hay việc làm không chính thức.

2/ - Doanh nghiệp tham gia vào các hội chợ, các phiên giao dịch việc làm nhằm mục đích giới thiệu tới người lao động những thông tin về doanh nghiệp mình; cung cấp thông tin về nhu cầu, mức lương tuyển dụng, từ đó mong muốn tuyển được những lao động có chất lượng cao, đáp ứng được yêu cầu công việc.

- Người lao động tham gia vào các hội chợ, các phiên giao dịch việc làm nhằm mục đích tìm hiểu nhu cầu tuyển dụng lao động của các cơ sở sản xuất, các doanh nghiệp và tìm kiếm công việc phù hợp với nhu cầu và năng lực của bản thân.

3/ Các phiên giao dịch việc làm có tác dụng: kết nối cung - cầu lao động trên thị trường. Cụ thể là cung cấp thông tin về doanh nghiệp, nhu cầu, mức lương tuyển dụng. Và giúp người lao động có thông tin, tiếp cận được đến các cơ sở có nhu cầu tuyển dụng để tìm kiếm được việc làm.

(Trả lời bởi datcoder)
Thảo luận (1)

Khám phá 3 (SGK Kết nối tri thức với cuộc sống - Trang 32)

Hướng dẫn giải

1/ Qua thông tin 1, sự lệch pha về cung - cầu lao động tại tỉnh C được thể hiện ở việc các ngành kĩ sư, sửa chữa, máy tính, du lịch, công nghệ, kĩ thuật… có nhu cầu tuyển dụng cao nhưng đang thiếu hụt nguồn cung lao động. Còn các ngành hành chính, ngân hàng… có nhu cầu tuyển dụng ít, nhưng lại dư thừa nguồn cung lao động. Sự lệch pha giữa cung và cầu về lao động này đã làm giảm đi sức hấp dẫn đối với các nhà đầu tư, khiến cho họ chuyển hướng đầu tư sang các tỉnh khác.

2/ Từ thông tin 2 cho thấy, thị trường việc làm có vai trò kết nối cung - cầu khi đã tổ chức được gần 6.000 phiên giao dịch việc làm, giới thiệu và cung ứng gần 5 triệu lượt người, 68,5% trong số đó có kết nối việc làm thành công. Từ đó, góp phần giải quyết trên 8 triệu việc làm trên phạm vi cả nước và giúp thị trường lao động Việt Nam có sự chuyển biến tích cực.

(Trả lời bởi datcoder)
Thảo luận (1)

Khám phá 4 (SGK Kết nối tri thức với cuộc sống - Trang 33)

Hướng dẫn giải

1/ Trong thông tin 1, thị trường lao động ở Việt Nam đang nổi lên một số xu hướng tuyển dụng đó là gia tăng tuyển dụng lao động ở các nhóm ngành, nghề về công nghệ cao, dịch vụ hoặc các ngành, nghề dựa trên nền tảng công nghệ. Giảm tuyển dụng lao động ở các nhóm ngành nghề về: nông nghiệp, kĩ thuật công nghiệp giản đơn. 

2/ Những yêu cầu đối với việc phát triển nguồn nhân lực để thực hiện định hướng phát triển đất nước trong Văn kiện đại hội Đảng XIII cho thấy xu hướng tuyển dụng trên thị trường lao động sẽ là nguồn nhân lực chất lượng cao, có đạo đức, kỉ luật,  kỉ cương, ý thức trách nhiệm công dân, xã hội; có kĩ năng sống, kĩ năng làm việc, ngoại ngữ, công nghệ thông tin, công nghệ số, tư duy sáng tạo và hội nhập quốc tế.

3/ Bạn sẽ chọn nghề gì trong tương lai? Chắc hẳn chúng ta đã gặp câu hỏi nay không dưới một bạn đã tự hỏi chính mình. Có thể thấy, việc lựa chọn nghề nghiệp của thanh niên hiện nay là vấn đề nhận được nhiều sự quan tâm. Hiện nay có nhiều ngành nghề để thanh niên lựa chọn. Nghề nghiệp là công việc, lĩnh vực mà mỗi con người lựa chọn đi theo và làm nó để tạo ra của cải vật chất cho bản thân và xã hội. Mỗi con người có ước mơ và định hướng nghề nghiệp cho riêng mình, khi chúng ta lựa chọn thì phải cố gắng, nỗ lực hết sức để thực hiện ước mơ của mình, không nên đứng núi này trông núi nọ kẻo mọi việc dở dang. Trước ngưỡng cửa lựa chọn nghề nghiệp cho bản thân, chúng ta nên tìm hiểu kĩ về ngành nghề mình theo đuổi đồng thời tham khảo thêm ý kiến của những người khác để có hướng đi của riêng mình. Chúng ta không nên an phận hoặc nghe theo sự áp đặt của người khác, cũng không nên sống buông thả, không có định hướng, mỗi người rồi ai cũng phải làm việc, hãy lựa chọn những điều đúng đắn. Bên cạnh đó, các bậc phụ huynh không nên áp đặt cũng như tạo áp lực cho con cái của mình về định hướng nghề nghiệp trong tương lai, hãy làm hậu phương vững chắc của con em mình. Mỗi người hãy cố gắng đi theo đam mê của mình và gây dựng cho mình một nghề nghiệp, một màu sắc riêng biệt để tô đẹp cho cuộc đời. Cuộc đời rất ngắn để đắn đo, chính vì thế hãy mạnh dạn bước đi, lựa chọn và tạo dựng cho mình một tương lai tươi sáng.

(Trả lời bởi datcoder)
Thảo luận (1)

Luyện tập 1 (SGK Kết nối tri thức với cuộc sống - Trang 34)

Hướng dẫn giải

a. Không đồng tình.

Bởi vì người lao động làm bất cứ công việc nào mà tạo ra thu nhập và không bị pháp luật cấm thì đều được coi là có việc làm.

b. Không đồng tình.

Bởi vì nhu cầu tuyển dụng của các doanh nghiệp phụ thuộc vào nhiều yếu tố, ví dụ như: sự biến động của kinh tế trong và ngoài nước; quy mô và tình hình sản xuất của doanh nghiệp… Ví dụ: cuối năm 2022 - đầu năm 2023, do sự suy thoái của nền kinh tế thế giới, các doanh nghiệp ở Việt Nam rơi vào tình trạng thiếu đơn hàng, nên đã dẫn đến “làn sóng” sa thải, cắt giảm hàng loạt nhân sự.

c. Đồng tình. 

Bởi vì việc chia sẻ nguồn dữ liệu về cung - cầu lao động sẽ góp phần kết nối được người lao động với nhà tuyển dụng, giúp cho: người lao động tìm được chỗ làm phù hợp và người sử dụng lao động tìm được người thích hợp.

d. Đồng tình, 

Bởi vì người lao động làm bất cứ công việc nào mà tạo ra thu nhập và không bị pháp luật cấm thì đều được coi là có việc làm.

e. Đồng tình. 

Bởi vì bên cạnh mức lương (tiền công), thì chế độ đãi ngộ là một trong những động lực giúp người lao động tích cực, hăng hái và nhiệt tình hơn trong công việc. Và việc đưa ra chế độ đãi ngộ hợp lí, không chỉ giúp người lao động cải thiện đời sống vật chất, tinh thần; nâng cao năng suất và hiệu quả làm việc; mà còn giúp cho doanh nghiệp: thu hút hoặc duy trì được nguồn lao động có chất lượng cao, từ đó nâng cao hiệu quả sản xuất.

(Trả lời bởi datcoder)
Thảo luận (1)

Luyện tập 2 (SGK Kết nối tri thức với cuộc sống - Trang 35)

Hướng dẫn giải

a. Thị trường lao động và việc làm sẽ bị lệch pha ở một số ngành, nghề.

- Ở những ngành nghề có nguồn cung lao động lớn nhưng nhu cầu tuyển dụng việc làm không nhiều dẫn đến xuất hiện tình trạng: một bộ phận người lao động bị thất nghiệp hoặc thiếu việc làm.

- Ở những ngành nghề có nguồn cung lao động ít, nhưng nhu cầu tuyển dụng việc làm cao dẫn đến xuất hiện tình trạng thiếu hụt lao động.

b. Các nhà máy, xí nghiệp mới được xây dựng trong khu vực sẽ có nhu cầu tuyển dụng lao động lớn, từ đó góp phần thúc đẩy thị trường lao động và việc làm chuyển biến theo hướng tích cực. Cụ thể:

- Người lao động tại địa phương có cơ hội lớn trong việc ứng tuyển, tìm kiếm các công việc phù hợp với bản thân. Các doanh nghiệp tại địa phương cũng có cơ hội tìm kiếm được những ứng viên phù hợp với yêu cầu công việc, giảm thiểu bớt chi phí cho hoạt động tuyển dụng,…

- Thị trường việc làm tại địa phương cũng diễn ra sôi động hơn, nhiều hội chợ tuyển dụng, phiên giao dịch việc làm hoặc các trung tâm môi giới và giới thiệu việc làm… được mở ra, nhằm kết nối cung - cầu lao động.

c. Khi nhà nước công bố quy định tăng lương cơ bản cho người lao động, sẽ dẫn đến một số biến động, ví dụ như: người sử dụng lao động cần tính toán, cân đối lại các chi phí đầu vào sản xuất với tình hình phát triển của doanh nghiệp, để từ đó đưa ra các quyết định tuyển dụng thêm hoặc cắt giảm nhân sự. Chính vì vậy thị trường lao động và việc làm có thể biến động theo hướng tăng/ giảm.

d. Khi nhà nước có chủ trương chuyển từ nền kinh tế truyền thống sang kinh tế số, thị trường lao động và việc làm sẽ có sự chuyển biến theo hướng: gia tăng số lượng lao động và việc làm trên các nền tảng công nghệ và giảm số lượng lao động ở những nhóm ngành, nghề về kĩ thuật giản đơn.

(Trả lời bởi datcoder)
Thảo luận (1)

Luyện tập 3 (SGK Kết nối tri thức với cuộc sống - Trang 35)

Hướng dẫn giải

a. Trong trường hợp này, bạn B nên chia sẻ, tâm sự với bố mẹ về xu hướng tuyển dụng của thị trường lao động ở Việt Nam hiện nay để bố mẹ hiểu kĩ sư công nghệ thông tin là phù hợp với nhu cầu của thị trường lao động, việc làm. Và việc trở thành kĩ sư công nghệ thông tin là đam mê của B và mong muốn được bố mẹ ủng hộ đam mê đó. Nếu B từ bỏ ước mơ này, để theo học một ngành học khác mà không có đam mê (ngành Y như yêu cầu của bố mẹ) thì sẽ rất khó có thể đạt được kết quả tốt mà khi không có sự yêu thích thì sẽ nhanh chán và thậm chí là bỏ học. B cũng nên thể hiện mong muốn và thái độ quyết tâm theo đuổi ước mơ đến cùng. Và ngoài việc tự thuyết phục bố mẹ, B cũng có thể nhờ thầy cô, những người thân khác cùng trợ giúp trong việc tư vấn, thuyết phục bố mẹ.

b. Trong trường hợp này, anh H nên cải thiện kĩ năng ngoại ngữ, công nghệ thông tin và một số kĩ năng mềm khác (ví dụ: kĩ năng giao tiếp, thuyết trình, làm việc nhóm, giải quyết vấn đề,…) để có thể đáp ứng được yêu cầu ngày càng cao của công việc. Anh H cũng nên tăng cường tham gia các hội chợ tuyển dụng, phiên giao dịch việc làm hoặc liên hệ với các trung tâm mối giới, giới thiệu việc làm… để biết thêm thông tin tuyển dụng của các doanh nghiệp, từ đó kết nối và tìm được công việc phù hợp với năng lực của bản thân.

c. Trong trường hợp này, bạn A nên xác định được ước mơ và nghề nghiệp cụ thể, phù hợp với: sở thích, năng lực của bản thân và xu hướng tuyển dụng của thị trường lao động trong và ngoài nước (vì: công dân toàn cầu” là một khái niệm không rõ ràng, cụ thể). Bên cạnh kĩ năng ngoại ngữ, A cần tập trung rèn luyện thêm năng lực chuyên môn và các kĩ năng mềm khác, như: kĩ năng giao tiếp, thuyết trình, làm việc nhóm, giải quyết vấn đề,…

(Trả lời bởi datcoder)
Thảo luận (1)

Vận dụng 1 (SGK Kết nối tri thức với cuộc sống - Trang 35)

Hướng dẫn giải

Gợi ý: để lựa chọn được nghề nghiệp phù hợp, các em cần:

- Đánh giá bản thân (sở thích, điểm mạnh, điểm yếu…).

- Tìm hiểu về xu hướng tuyển dụng lao động và việc làm

- Nghiên cứu về công việc mà mình đã lựa chọn (yêu cầu công việc là gì? Triển vọng của nghề? Cần những kĩ năng gì để đáp ứng được công việc?...)

- Tìm hiểu về những nơi đào tạo về nghề đó (ví dụ: các trường đại học, học viện, các trung tâm đào tạo,…).

- …

(Trả lời bởi datcoder)
Thảo luận (1)