Bài 48. Hệ sinh thái và sinh quyển

Hướng dẫn giải

Vì rạn san hô có đầy đủ các đặc điểm của một hệ sinh thái: Ran san hô bao gồm nhiều quần xã sinh vật và môi trường sống của quần xã, trong đó, các sinh vật luôn tác động qua lại lẫn nhau và tác động qua lại với môi trường tạo nên một hệ thống hoàn chỉnh và tương đối ổn định.

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

Cấu trúc của một hệ sinh thái bao gồm các thành phần: Thành phần vô sinh (môi trường sống) và thành phần hữu sinh (quần xã sinh vật).

Các nhóm sinh vật có trong quần xã và vai trò của các nhóm sinh vật đó:

Nhóm sinh vật	Vai trò
Sinh vật sản xuất	Tổng hợp chất hữu cơ từ các chất vô cơ, cung cấp thức ăn và oxygen cho các sinh vật khác.
Sinh vật tiêu thụ	Tổng hợp chất hữu cơ từ các sinh vật khác, giúp cân bằng chuỗi thức ăn.
Sinh vật phân giải	Phân giải xác sinh vật và các chất thải của sinh vật thành chất vô cơ.

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

Ví dụ: hệ sinh thái rừng nhiệt đới. Các thành phần trong hệ sinh thái rừng nhiệt đới:

- Thực vật: Các loài cây cao như cây gỗ, cây bụi và thực vật bò. Các cây này cung cấp nơi ở và nguồn thức ăn cho các loài động vật.

- Động vật: Các loài động vật như chim, côn trùng, động vật có vú (khỉ, báo), và các loài bò sát. Mỗi loài có vai trò trong chuỗi thức ăn của hệ sinh thái.

- Vi sinh vật: Các vi sinh vật như nấm, vi khuẩn giúp phân hủy chất hữu cơ, tái tạo chất dinh dưỡng trong đất.

- Yếu tố vô sinh: Nước mưa, ánh sáng mặt trời, nhiệt độ, và đất đai đều đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì hệ sinh thái này.

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

Nhóm	Loài
Sinh vật sản xuất	cây bạch đàn, cỏ,
Sinh vật tiêu thụ	gấu Koala, hươu, báo gấm,
Sinh vật phân giải	vi khuẩn E. coli, nấm mốc, vi khuẩn lam, giun đất

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

Các hệ sinh sinh thái như rừng mưa nhiệt đới, sa mạc, hệ sinh thái cửa sông, rạn san hô thuộc kiểu hệ sinh thái tự nhiên. Trong đó:

- Hệ sinh thái rừng mưa nhiệt đới và hệ sinh thái sa mạc thuộc nhóm hệ sinh thái trên cạn.

- Hệ sinh thái cửa sông và hệ sinh thái rạn san hô thuộc nhóm hệ sinh thái dưới nước.

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

Một số hệ sinh thái ở địa phương em:

- Hệ sinh thái rừng ngập mặn, hệ sinh thái sông, hệ sinh thái suối, hệ sinh thái rạn san hô,… thuộc kiểu hệ sinh thái tự nhiên.

- Hệ sinh thái đồng ruộng, hệ sinh thái khu dân cư, hệ sinh thái ao nuôi cá, hệ sinh thái rừng keo,… thuộc hệ sinh thái nhân tạo.

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

Có 9 chuỗi thức ăn trong hình:

- Cỏ → Thỏ → Cáo → Giun đất/ Vi sinh vật.

- Cỏ → Thỏ → Đại bàng → Giun đất/ Vi sinh vật.

- Cỏ → Chuột → Cáo → Giun đất/ Vi sinh vật.

- Cỏ → Chuột → Đại bàng → Giun đất/ Vi sinh vật.

- Cỏ → Chuột → Chim cú → Giun đất/ Vi sinh vật.

- Cỏ → Chuột → Rắn → Đại bàng → Giun đất/ Vi sinh vật.

- Cỏ → Châu chấu → Ếch → Chim cú → Giun đất/ Vi sinh vật.

- Cỏ → Châu chấu → Ếch → Rắn → Đại bàng → Giun đất/ Vi sinh vật.

- Cỏ → Châu chấu → Chim sẻ → Giun đất/ Vi sinh vật.

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

- Ví dụ về chuỗi thức ăn trong tự nhiên: Cỏ → Châu chấu → Ếch → Rắn → Chim Đại bàng → Vi sinh vật.

- Ví dụ về lưới thức ăn trong tự nhiên:

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

Tháp sinh thái được xây dựng bằng cách xếp chồng các hình chữ nhật có chiều cao bằng nhau còn chiều dài khác nhau biểu thị độ lớn của mỗi bậc dinh dưỡng. Độ lớn của các bậc dinh dưỡng được xác định dựa trên số lượng cá thể, lượng sinh khối hoặc mức năng lượng ở mỗi bậc dinh dưỡng.

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

a) Quá trình trao đổi vật chất trong hệ sinh thái xảy ra giữa các sinh vật trong quần xã và giữa quần xã với môi trường thông qua chu trình vật chất: Trong hệ sinh thái, các chất dinh dưỡng từ môi trường tự nhiên truyền vào cơ thể sinh vật, qua các bậc dinh dưỡng (sinh vật sản xuất → sinh vật tiêu thụ → sinh vật phân giải) rồi truyền trở lại môi trường, một phần các chất lắng động trong đất, nước.

b) Năng lượng chỉ được truyền theo một chiều qua các bậc dinh dưỡng vì có sự thất thoát năng lượng lớn ở mỗi bậc dinh dưỡng: Phần lớn năng lượng (khoảng 90%) ở mỗi bậc dinh dưỡng bị mất đi do hoạt động hô hấp, bài tiết chất thải, các phần rơi rụng (lá cây, lông động vật,…), chỉ một phần nhỏ được sinh vật tích lũy để sản sinh các chất hữu cơ cho cơ thể và truyền lên bậc dinh dưỡng cao hơn. Do đó, bậc dinh dưỡng càng cao thì năng lượng càng thấp.

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)