Chúng ta dễ bắt gặp những sự biến đổi đơn giản của chất trong đời sống. Ví dụ kem sẽ tan chảy khi đưa ra khỏi ngăn đá một thời gian, trái cây chưa chín có vị chát nhưng khi chín có vị ngọt,…những biến đổi này có giống nhau không? Chúng thuộc loại biến đổi nào?
Từ đất sét nặn thành các vật thể đã xảy ra sự thay đổi nào? Vật liệu làm nên các vật thể đó có bị biến đổi không?
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiKhi nặn đất sét thành các vật thể khác nhau, đã xảy ra sự thay đổi về hình dạng của đất sét. Từ một khối đất sét ban đầu, em có thể nặn thành nhiều hình thù như con vật, cái bát, cái cốc,… Tuy nhiên, vật liệu làm nên các vật thể đó – chính là đất sét – vẫn không thay đổi. Như vậy, chỉ có hình dạng của vật thể thay đổi, còn bản chất và tính chất của vật liệu thì vẫn giữ nguyên. Đây là một sự thay đổi vật lý, không phải sự biến đổi hóa học.
(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)
Quan sát hiện tượng xảy ra trong cốc nước đá (Hình 2.2) ở Thí nghiệm 2 và cho biết đã có những biến đổi nào xảy ra với viên nước đá? Hãy kể tên của những quá trình biến đổi đó.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiKhi quan sát Hình 2.2, em thấy viên nước đá ban đầu ở thể rắn. Sau một thời gian, nước đá tan chảy thành nước lỏng, sau đó tiếp tục bị đun nóng và biến thành hơi nước bay lên. Như vậy, viên nước đá đã trải qua hai quá trình biến đổi. Quá trình thứ nhất là nóng chảy, khi nước đá từ thể rắn chuyển sang thể lỏng. Quá trình thứ hai là bay hơi, khi nước lỏng chuyển thành thể khí (hơi nước). Các biến đổi này chỉ làm thay đổi trạng thái của nước chứ không làm thay đổi bản chất của nó.
(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)
Em hãy cho biết có sự biến đổi về chất sau khi các thí nghiệm trên kết thúc. Giải thích.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiSau khi các thí nghiệm trên kết thúc, không có sự biến đổi về chất xảy ra.
Giải thích: Trong cả hai thí nghiệm (nặn đất sét và sự chuyển trạng thái của nước), chỉ có sự thay đổi về hình dạng hoặc trạng thái vật lý, còn bản chất của vật chất thì không thay đổi.
- Đất sét dù bị nặn thành nhiều hình dạng khác nhau nhưng vẫn là đất sét.
- Nước chuyển từ đá (rắn) sang nước lỏng rồi thành hơi nước (khí), nhưng vẫn là nước.
Vì vậy, đây là những biến đổi vật lý, không phải biến đổi hóa học, và không tạo ra chất mới.
(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)
Dấu hiệu nào cho ta biết một chất bị biến đổi vật lí?
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiDấu hiệu cho biết một chất bị biến đổi vật lí: Khi vật thể bị biến đổi về hình dạng, trạng thái, kích thước, … mà vẫn giữ nguyên chất ban đầu.
(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)
Hãy kể thêm một số ví dụ về biến đổi vật lí trong đời sống.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiMột số ví dụ về biến đổi vật lí trong cuộc sống:
- Nghiền gạo thành bột gạo.
- Nước lỏng đông lại thành nước đá khi đưa vào tủ lạnh.
- Băng tuyết tan vào mùa hè.
- Cắt nhỏ đoạn dây thép …
(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)
Hiệu ứng nhà kính gây ra nên những sự biến đổi lớn cho Trái Đất, trong đó, một điều đáng lo ngại chính là hiện tượng băng tan ở cả 2 cực (Bắc cực và Nam cực). Hiện tượng này xảy ra có phải là sự biến đổi vật lí không? Giải thích.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiHiện tượng băng tan là hiện tượng vật lí, do chỉ diễn ra sự thay đổi trạng thái (băng từ thể rắn chuyển sang nước thể lỏng) mà không có sự tạo thành chất mới.
(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)
Hãy nêu hiện tượng xảy ra ở ống nghiệm (1) và ống nghiệm (2).
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiHiện tượng:
+ Ống nghiệm (1) có khí thoát ra;
+ Ống nghiệm (2) có kết tủa trắng xuất hiện.
(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)
Dấu hiệu nào cho thấy đã có sự biến đổi chất ở Thí nghiệm 1?
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiDấu hiệu cho thấy có sự biến đổi chất ở Thí nghiệm 1: có kết tủa trắng xuất hiện.
(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)
Hãy mô tả hiện tượng quan sát được ở Thí nghiệm 2.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiĐiểm khác giữa mảnh magnesium ban đầu và sau khi đốt:
+ Màu sắc;
+ Mảnh sau khi đốt dễ bóp vụn hơn.
(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)