Bài 19: Đặc điểm, cấu trúc và nguyên tắc hoạt động của hệ thống chính trị Việt Nam.

Hướng dẫn giải

1.

- Các văn bản luật trong hình ảnh trên quy định việc tổ chức và hoạt động của các cơ quan, tổ chức Quốc hội, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, tổ chức Chính phủ trong hệ thống chính trị Việt Nam.

- Điều đó thể hiện: sự tôn trọng, tuân thủ, chấp hành nghiêm chỉnh Hiến pháp, pháp luật của các cơ quan, nhân viên nhà nước, của các tổ chức xã hội và mọi công dân.

2. Nguyên tắc pháp chế xã hội chủ nghĩa trong tổ chức và hoạt động của hệ thống chính trị Việt Nam được hiểu là:

+ Các cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị Việt Nam đều có địa vị pháp lí vững chắc và hoạt động trong khuôn khổ pháp luật.

+ Vị trí, chức năng, tổ chức, hoạt động của các cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị được quy định cụ thể trong các văn bản pháp luật quan trọng của đất nước như: Hiến pháp, Luật Tổ chức Quốc hội, Luật Tồ chức Chính phủ, Luật Tổ chức Toà án nhân dân, Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.

+ Trong quá trình hoạt động, các cá nhân, cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị đều phải tuân thủ các quy định của pháp luật, mọi hành vi vi phạm đều bị xử lí theo quy định của pháp luật.

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

1. Khi quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước, Quốc hội phải hợp thảo luận và biểu quyết để lấy ý kiến tập thể, vì: những vấn đề quan trọng của đất nước được quyết định bởi tập thể theo chế độ tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách, thiểu số phục tùng đa số

2. Quy định Luật, Nghị quyết của Quốc hội cần phải được quá nửa số đại biểu tán thành mới được thông qua thể hiện nguyên tắc tập trung dân chủ là: thiểu số phục tùng đa số.

3.

- Nguyên tắc tập trung dân chủ trong tổ chức và hoạt động của hệ thống chính trị:

- Hệ thống chính trị Việt Nam được tổ chức và hoạt động trên cơ sở kết hợp, thống nhất và hài hoà giữa hai yếu tố: tập trung và dân chủ.

+ Yếu tố tập trung được thể hiện ở chỗ các cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị Việt Nam hoạt động chủ yếu thông qua các kì họp, phiên họp, cuộc họp với sự tham gia của nhiều thành viên.

+ Yếu tố dân chủ được thể hiện ở chỗ các Cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước, của cơ quan, tổ chức bằng hình thức thảo luận, biểu quyết lấy ý kiến tập thể.

- Những vấn đề quan trọng nhất của đất nước thường được quyết định bởi tập thể theo chế độ tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách, thiểu số phục tùng đa số, cấp dưới phục tùng cấp trên.

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

a. Sai, vì hệ thống chính trị Việt Nam gồm nhiều cơ quan, tổ chức cấu thành. Quyền lực nhà nước là thống nhất, có sự phân công, phối hợp và kiểm soát giữa các cơ quan trong việc thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp. Đảng Cộng sản Việt Nam là tổ chức lãnh đạo Nhà nước và xã hội.

b. Sai, vì hệ thống chính trị Việt Nam được tổ chức và hoạt động theo nguyên tắc tập trung dân chủ. Những vấn đề quan trọng của đất nước phải được thông qua ý kiến của tập thể (trong đó có những vấn đề phải lấy ý kiến của nhân dân như việc sửa đổi Hiến pháp,...).

c. Đúng, vì thông qua hoạt động kiểm tra, giám sát, nhân dân có thể đánh giá được hiệu quả hoạt động của các cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị, kịp thời phát hiện những sai phạm và khiếu nại, yêu cầu các tổ chức, cơ quan điều chỉnh, sửa chữa.

d. Đúng, vì hệ thống chính trị hoạt động để phục vụ cho tất cả mọi tầng lớp nhân dân trong xã hội nên mọi người đều phải có trách nhiệm xây dựng, bảo vệ hệ thống.

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

1. Nhất nguyên chính trị được hiểu là: sự khẳng định, thừa nhận một hệ tư tưởng, một đường lối của một đảng phái đại diện cho một giai cấp về thể chế chính trị. Thông qua nhà nước, đường lối của đảng đó được cụ thể hóa, thể hiện tập trung ý chí, quyền lực của giai cấp giữ vai trò lãnh đạo.

2. Tính nhất nguyên chính trị ở Việt Nam:

+ Hệ thống chính trị Việt Nam chỉ tồn tại một đảng chính trị duy nhất là Đảng Cộng sản Việt Nam.

+ Đảng Cộng sản Việt Nam là tổ chức giữ vai trò lãnh đạo toàn bộ hệ thống chính trị.

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

1. Tính nhân dân là khái niệm chỉ mỗi liên hệ sâu xa, lâu bên của một lĩnh vực nào đó với lợi ích, tư tưởng, tình cảm, vai trò… của đông đảo các tầng lớp nhân dân.

2. Tính nhân dân được thể hiện trong hệ thống chính trị Việt Nam: tất cả các cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị được nhân dân lập ra, gắn bó mật thiết với nhân dân, phục vụ cho lợi ích của nhân dân và chịu sự kiểm tra, giám sát của nhân dân.

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

- Tình huống a. Việc ông K tự ý quyết định cho phép khai thác đất đá mà không thông qua ý kiến tập thể, không tiếp thu ý kiến đóng góp của nhân dân là hoàn toàn sai. Ở Việt Nam, quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân, các cơ quan trong bộ máy nhà nước và các cán bộ nhà nước là đại diện để nhân dân thực thi quyền lực của mình. Các cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị Việt Nam được tổ chức và hoạt động theo nguyên tắc tập trung dân chủ, khi quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước, của địa phương, lãnh đạo chính quyền phải lấy ý kiến tập thể, ý kiến của nhân dân.

- Tình huống b.Việc làm của ông D là đúng, đảm bảo nguyên tắc hoạt động của hệ thống chính trị Việt Nam, phát huy quyền làm chủ của nhân dân trong tổ chức và hoạt động của hệ thống chính trị Việt Nam. Đồng thời, thông qua những việc làm đó, xã B sẽ đánh giá được hiệu quả các hoạt động của chính quyền địa phương, kịp thời điều chỉnh, khắc phục những hoạt động chưa tốt, chưa phù hợp với nhân dân và xây dựng những hoạt động có hiệu quả hơn.

- Tình huống c. Việc làm của giáo viên H là đúng, vì đã giúp học sinh nâng cao ý thức, trách nhiệm của mình trong việc xây dựng và bảo vệ hệ thống chính trị Việt Nam cũng như giúp các em tránh phạm phải những sai lầm đáng tiếc.

- Tình huống d. Hành vi của bà là sai trái, đáng bị phê phán. Bà X đã không hoàn thành trách nhiệm, nghĩa vụ của một công dân, lợi dụng chức vụ đề vi phạm pháp luật, làm ảnh hưởng đến lợi ích của nhân dân và đất nước.

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

(*) Bài tham khảo: Vai trò của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh về việc xây dựng và phát triển thống trị nước ta hiện nay:

- Đoàn là thành viên trong hệ thống chính trị, hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Trong hệ thống này Đảng là người lãnh đạo, Đoàn là một trong các tổ chức thành viên.

- Đối với Đảng: Đoàn là hoạt động dưới sự lãnh đạo trực tiếp của Đảng, là đội dự bị tin cậy của Đảng, nguồn cung cấp cán bộ theo yêu cầu nhiệm vụ chính trị của Đảng.

- Đối với nhà nước:

+ Đoàn là chỗ dựa vững chắc của Nhà nước trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa.

+ Đoàn phối hợp với các cơ quan Nhà nước, các đoàn thể và tổ chức xã hội chăm lo giáo dục, đào tạo và bảo vệ thanh thiếu nhi.

- Đối với các tổ chức xã hội của thanh niên và phong trào thanh niên: Đoàn giữ vai trò làm nòng cốt chính trị trong việc xây dựng tổ chức tổ chức và hoạt động của Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam, Hội Sinh viên Việt Nam, Hội Doanh nghiệp trẻ Việt Nam và các thành viên khác của Hội.

- Đối với Đội Thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh: Đoàn giữ vai trò là người phụ trách Đội và có trách nhiệm xây dựng tổ chức Đội, lựa chọn, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ làm công tác thiếu nhi, tạo điều kiện về cơ sở vật chất và tài chính cho hoạt động của Đội.

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

Ngày hội Đại đoàn kết toàn dân tộc ở khu dân cư diễn ra hàng năm vào ngày truyền thống Mặt trận Tổ Quốc Việt Nam 18/11. Tổ chức Ngày hội Đại đoàn kết toàn dân tộc ở khu dân cứ em bao gồm phần Lễ và phần Hội. Phần Lễ được tổ chức ngắn gọn và đổi mới phần nội dung để tập trung vào phần Hội tạo không khí vui tươi, thu hút sự tham gia của người dân. Đôi khi do cuộc sống quá bận rộn khiến mọi người lãng quên đi ngày hội đặc biệt này nên theo em Công tác tuyên truyền về nội dung và ý nghĩa của Ngày hội, nhất là ở cơ sở, địa bàn dân cư nhằm tạo sự quan tâm, chú ý và nâng cao nhận thức cho Nhân dân về Ngày hội. Phát huy tính sáng tạo, chủ động và tự quản của Nhân dân ở cộng đồng, qua đó tạo sự đồng thuận, thống nhất và tự giác tham gia các hoạt động Ngày hội của Nhân dân trên địa bàn dân cư. Tuyên truyền sâu rộng mục đích, ý nghĩa của Ngày hội đến các tầng lớp Nhân dân, chú trọng tuyên truyền về lịch sử, truyền thống của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam qua các giai đoạn lịch sử. Tăng cường sự gắn kết cộng đồng, tạo sự đồng thuận trong Nhân dân, qua đó phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc trong công cuộc xây dựng, bảo vệ và phát triển đất nước. Mọi người cũng nên dành chút thời gian tham gia Ngày hội để cuộc sống gắn kết hơn với các hoạt động của Đảng và Nhà nước. 

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

- Tình huống a. Thông tin thất thiệt là một thông tin không đúng sự thất, thiếu chính xác. Nếu thông tin này được chia sẻ cho nhiều người sẽ gây hoang mang,, lo lắng, không tin tưởng vào chính quyền. Đồng thời, chính quyền cũng sẽ có những đánh giá sai lầm về hướng tổ chức và phát triển của mình. Nếu em là N, em sẽ khuyên bạn không nên làm chia sẻ những thông tin đó đến mọi người.

- Tình huống b. Việc tìm hiểu về Đảng Cộng sản Việt Nam không phải với mục tiêu kết nạp vào tổ chức Đảng. Việc tìm hiểu về Đảng cộng sản Việt Nam là để có thêm thông tin, sự hiểu biết, niềm tin vào sự dẫn dắt vào đường lối của Đảng. Đồng thời giúp cho mọi người rèn luyện được những phẩm chất đạo đức cần thiết để trở thành một công dân tốt và có ích cho đất nước. Nếu em là lớp trưởng, em sẽ khuyên tất cả các bạn cùng tham gia vào hoạt động tìm hiểu Đảng Cộng sản Việt Nam

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

1. Tính thống nhất có nghĩa là sự phù hợp, nhất trí với nhau, không mâu thuẫn nhau, hợp lại thành một khối.

2.

- Tính thống nhất của hệ thống chính trị xuất phát từ nguyên tắc tất cả quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân, Đảng lãnh đạo Nhà nước và xã hội.

- Sự thống nhất của hệ thống chính trị được thể hiện trên nhiều phương diện như:

+ Sự lãnh đạo thống nhất của một đảng duy nhất cầm quyền là Đảng Cộng sản Việt Nam;

+ Sự thống nhất về mục tiêu chính trị của toàn bộ hệ thống là xây dựng chủ nghĩa xã hội Việt Nam với nội dung: dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng, văn minh;

+ Sự thống nhất ở nguyên tắc cơ bản trong tổ chức và hoạt động là tập trung dân chủ;

+ Sự thống nhất của hệ thống tổ chức ở từng cấp, từ trung ương đến địa phương, với các bộ phận hợp thành,.....

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)