Bài 1: Nước Nga và Liên Xô từ năm 1918 đến năm 1945

Mở đầu (SGK Cánh Diều - Trang 5)

Hướng dẫn giải

- Tình hình nước Nga trước khi Liên Xô thành lập:

+ 1918 - 1920, nhân dân Nga Xô viết phải chiến đấu chống thù trong giặc ngoài.

+ Đất nước bị chiến tranh tàn phá nặng nề.

+ Từ tháng 3/1921, bắt đầu thực hiện chính sách kinh tế mới.

- Những thành tựu Liên Xô đạt được trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội:

+ Về kinh tế: Năm 1937, Liên Xô đã trở thành cường quốc công nghiệp đứng đầu châu Âu và thứ 2 thế giới (sau Mĩ). Công cuộc tập thể hoá nông nghiệp hoàn thành với quy mô sản xuất lớn.

+ Về xã hội: Các giai cấp bóc lột bị xoá bỏ, chỉ còn lại hai giai cấp lao động là công nhân và nông dân tập thể, cùng tầng lớp trí thức xã hội chủ nghĩa.

+ Về văn hóa - giáo dục: xoá được nạn mù chữ, xây dựng hệ thống giáo dục thống nhất, hoàn thành phổ cập Trung học cơ sở ở các thành phố; Đạt nhiều thành tựu trên các lĩnh vực khoa học tự nhiên, khoa học xã hội, văn học-nghệ thuật…

- Những hạn chế của Liên Xô trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội:

+ Nóng vội, thiếu dân chủ trong quá trình tập thể hoá nông nghiệp;

+ Chưa chú trọng đúng mức đến việc nâng cao đời sống nhân dân,..

(Trả lời bởi datcoder)
Thảo luận (1)

Câu hỏi mục I (SGK Cánh Diều - Trang 6)

Hướng dẫn giải

- Sau thắng lợi của Cách mạng tháng Mười năm 1917, quân đội 14 đế quốc đã câu kết với các thế lực phản cách mạng trong nước mở cuộc tấn công vũ trang vào nước Nga Xô viết.

- Trong bối cảnh đó, chính quyền Xô viết xây dựng quân đội lên tới hơn 5,3 triệu người, thực hiện chính sách Cộng sản thời chiến. Đến năm 1920, cuộc chiến đấu chống thù trong giặc ngoài của nhân dân Nga Xô viết về cơ bản kết thúc thắng lợi.

- Tháng 3/1921, Đảng Bôn-sê-vích quyết định thực hiện Chính sách kinh tế mới (NEP) do Lê-nin đề xướng, với những nội dung cơ bản như:

+ Bãi bỏ chế độ trưng thu lương thực thừa và thay thể bằng chính sách thu thuế lương thực;

+ Thực hiện tự do buôn bán;

+ Cho phép tư nhân được mở các xí nghiệp nhỏ, khuyến khích tư bản nước ngoài đầu tư kinh doanh ở Nga,…

=> Nhờ thực hiện Chính sách kinh tế mới, nước Nga Xô viết đã từng bước vượt qua khủng hoảng, phục hồi kinh tế và đời sống nhân dân được cải thiện.

- Tháng 12-1922, Liên bang Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Xô viết (gọi tắt là Liên Xô) được thành lập, gồm bốn nước Nga, Bê-lô-rút-xi-a, U-crai-na và Ngoại Cáp-ca-dơ.

(Trả lời bởi datcoder)
Thảo luận (1)

Câu hỏi mục II (SGK Cánh Diều - Trang 7)

Hướng dẫn giải

- Thành tựu:

+ Công nghiệp: Cuối thập niên 30 của thế kỉ XX, Liên Xô trở thành cường quốc công nghiệp hùng mạnh đứng đầu châu Âu, thứ hai thế giới (sau Mỹ).

+ Nông nghiệp: Hoàn thành tập thể hoá nông nghiệp, xây dựng nền nông nghiệp cơ giới hoá và sản xuất trên quy mô lớn.

+ Văn hóa, xã hội: Xoá bỏ tầng lớp bóc lột ở nông thôn, thanh toán nạn mù chữ, phát triển giáo dục phổ thông và giáo dục bậc cao, cải thiện đời sống nhân dân.

- Hạn chế:

+ Mất cân đối giữa công nghiệp nặng và công nghiệp nhẹ, giữa công nghiệp và nông nghiệp

+ Vi phạm nguyên tắc tự nguyện trong tập thể hoá nông nghiệp,...

(Trả lời bởi datcoder)
Thảo luận (1)

Luyện tập 1 (SGK Cánh Diều - Trang 7)

Hướng dẫn giải

Giai đoạn

1918 – 1920

1921 – 1925

1925 – 1941

1941 – 1945

Nội dung

Nước Nga Xô viết phải dâu tranh chống lại lực lượng Bạch vệ nổi dậy trong nước và sự can thiệp của 14 nước đế quốc

- Nước Nga tiến hành khôi phục kinh tế (1921)

- Liên Xô thành lập (1922)

- Thực hiện chính sách Kinh tế mới, khôi phục kinh tế (1922 – 1925)

Liên Xô tiến hành công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội thông qua các kế hoạch 5 năm

Liên Xô tiến hành cuộc chiến tranh vệ quốc

(Trả lời bởi datcoder)
Thảo luận (1)

Vận dụng 2 (SGK Cánh Diều - Trang 7)

Hướng dẫn giải

- Tư liệu về thành tựu kinh tế của công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô:

+ Phim tài liệu về Liên Xô

+ Một số Kỷ yếu hội thảo khoa học về Liên Xô

+ Lịch sử Liên Xô (1917 - 1991), NXB Giáo dục Việt Nam

+  ...

- Giới thiệu về tư liệu đó:

+ Mở đầu: Giới thiệu về công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô. Nêu tầm quan trọng của việc tìm hiểu về thành tựu kinh tế của Liên Xô.

+ Nội dung: Trình bày những thành tựu kinh tế của Liên Xô theo các giai đoạn và sử dụng các tư liệu đã sưu tầm để minh họa cho các thành tựu kinh tế của Liên Xô.

+ Kết luận: Khẳng định tầm quan trọng của thành tựu kinh tế của Liên Xô. Rút ra bài học kinh nghiệm cho Việt Nam trong quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội.

(Trả lời bởi datcoder)
Thảo luận (1)