Bài 1: Đặc điểm chung của cây ăn quả

Khởi động (SGK Cánh Diều - Trang 5)

Hướng dẫn giải

(1) Mĩ phẩm - a) Cùi dừa

(2) Gái thể trồng cây - b) Vỏ dừa

(3) Vật liệu xây dựng - c) Lá dừa

(Trả lời bởi datcoder)
Thảo luận (1)

Câu hỏi mục I.1 (SGK Cánh Diều - Trang 5)

Hướng dẫn giải

- Vai trò của cây ăn quả trong đời sống và xã hội:

+ Sử dụng làm thực phẩm

+ Sử dụng làm nguyên liệu chế biến

+ Sử dụng làm dược liệu

+ Bảo vệ môi trường và trang trí cảnh quan

+ Phát triển kinh tế và văn hoá, nghệ thuật

(Trả lời bởi datcoder)
Thảo luận (1)

Câu hỏi mục I.5 (SGK Cánh Diều - Trang 6)

Hướng dẫn giải

- Hồ lô tài lộc được làm từ quả bưởi.

- Hoa sen và giá đỡ điện thoại được làm từ cây dừa.

- Cây quất thế

(Trả lời bởi datcoder)
Thảo luận (1)

Luyện tập mục I (SGK Cánh Diều - Trang 6)

Hướng dẫn giải

- Xoài: Mứt xoài, xoài sấy dẻo, bánh xoài, sinh tố xoài,...

- Chuối: sinh tố, kẹo chuối, chuối sấy,...

- Bưởi: tinh dầu bưởi, mứt vỏ bưởi, nước ép, salad,...

(Trả lời bởi datcoder)
Thảo luận (1)

Vận dụng mục I (SGK Cánh Diều - Trang 6)

Hướng dẫn giải

Lợi ích của việc trồng cây dứa ở vùng đồi núi:

- Kiềm chế sạt lở đất: Hệ thống rễ của cây dứa có khả năng giữ chặt đất, giúp giảm nguy cơ sạt lở đất ở vùng đồi núi.

- Tạo ra nguồn thu nhập: Việc trồng dứa mang lại nguồn thu nhập ổn định cho người dân ở vùng đồi núi, từ việc bán dứa, làm các sản phẩm từ dứa như nước dừa, mứt dứa, cho đến việc chế biến vỏ dứa thành các sản phẩm thủ công mỹ nghệ.

- Bảo vệ môi trường: Cây dứa giúp duy trì đa dạng sinh học ở vùng đồi núi, cung cấp môi trường sống cho nhiều loài sinh vật khác nhau.

- Thuận tiện cho việc chế biến sản phẩm địa phương: Dứa là nguyên liệu quen thuộc và phổ biến trong ẩm thực địa phương, việc trồng dứa tại vùng đồi núi giúp tiết kiệm chi phí vận chuyển và bảo quản sản phẩm.

(Trả lời bởi datcoder)
Thảo luận (1)

Luyện tập mục I (SGK Cánh Diều - Trang 7)

Hướng dẫn giải

- Dưa hấu khắc chữ (dùng để thở trong các dịp lễ tết).

- Dừa tài lộc dát vàng (dùng để thở trong các dịp lễ tết).

- Tạo hình bí đỏ (bí ngô) trong dịp Halloween.

(Trả lời bởi datcoder)
Thảo luận (1)

Vận dụng mục I (SGK Cánh Diều - Trang 7)

Hướng dẫn giải

Cây ăn quả đặc trưng tại một số địa phương và vai trò của chúng:

- Sầu riêng ở miền Nam: Sầu riêng là loại trái cây quý giá và đặc sản của miền Nam Việt Nam. Nó không chỉ là nguồn thu nhập chính của nhiều hộ nông dân mà còn là nguồn cảm hứng cho du lịch và thưởng thức ẩm thực.

- Măng cụt ở miền Trung và Nam Bộ: Măng cụt là một loại cây ăn quả quan trọng ở miền Trung và Nam Bộ của Việt Nam. Trái măng cụt không chỉ là một nguồn thực phẩm phong phú mà còn là nguồn thu nhập chính cho nhiều gia đình nông dân. Ngoài ra, măng cụt cũng được sử dụng trong y học dân gian với các tác dụng hỗ trợ sức khỏe.

- Dừa ở miền Nam: Dừa là cây ăn quả quan trọng và phổ biến ở miền Nam Việt Nam. Nó không chỉ cung cấp nguồn thức ăn giàu dinh dưỡng mà còn là nguồn nước uống tự nhiên và nước dừa được sử dụng rộng rãi trong việc làm mát và chế biến món ăn. Ngoài ra, các phần của cây dừa như lá, trái, và vỏ còn được sử dụng để làm nhiều sản phẩm khác nhau như thảm dừa, nước dừa đóng chai, và gỗ dừa.

- Mơ ở vùng Tây Bắc: Mơ là loại cây ăn quả quan trọng ở vùng núi cao Tây Bắc. Trái mơ không chỉ là nguồn thực phẩm cung cấp dinh dưỡng mà còn là nguồn thu nhập chính cho nhiều hộ gia đình nông dân. Cây mơ cũng đóng vai trò quan trọng trong văn hóa dân gian và được sử dụng trong các nghi lễ và lễ hội của dân tộc thiểu số ở vùng núi.

- Mận ở vùng Bắc Bộ: Mận là loại cây ăn quả phổ biến ở vùng Bắc Bộ, đặc biệt là các tỉnh như Hà Giang, Lào Cai. Trái mận không chỉ là nguồn thực phẩm giàu dinh dưỡng mà còn được sử dụng để làm các sản phẩm chế biến như mứt, rượu mận, và nhiều món ăn đặc sản khác của vùng đất núi Bắc Bộ.

(Trả lời bởi datcoder)
Thảo luận (1)

Câu hỏi mục II (SGK Cánh Diều - Trang 7)

Hướng dẫn giải

1. 

1. Rễ

Rễ cây có chức năng hút nước và chất dinh dưỡng để nuôi cây; dự trữ các chất dinh dưỡng khi cây sinh trưởng chậm hoặc ngủ, nghỉ: giữ cho cây đứng vững khi có gió bão. Rễ cây ăn quả thường phân bố sâu và rộng, phân nhiều nhánh. Đa phần rễ phân bố ở độ sâu khoảng 5 - 50 cm nên đất trồng cây ăn quả yêu cầu độ dày tầng canh tác trên 1.0m.

2. Thân và cành

Thân chính được tính từ cổ rễ cây đến điểm phân cành đầu tiên. Cành mọc trên thân chính là cành cấp l: cảnh mọc trên cành cấp 1 là cành cấp 2: tương tự là cành cấp 3. 4, 5.... 

Thân và cành cây có chức năng nâng đỡ và dẫn nối giữa bộ rễ với lá, chồi, hoa, quả.

3. Lá

Lá là cơ quan sinh dưỡng rất quan trọng đối với cây ăn quả do chúng là nơi tổng hợp các chất hữu cơ cần thiết cho cây. Sự phân bố lá trên cây quyết định diện tích lá trên tán cây và ảnh hưởng đến khả năng nhận ánh sáng của lá khi tiến hành quang hợp tạo dinh dưỡng nuôi cây.

4. Hoa

Hoa là cơ quan sinh sản của cây. Tuy loại cây ăn quả mà có ba loại hoa: hoa đực, hoa cái và hoa lưỡng tính. Phần lớn cây ăn quả cần có sự giao phấn giữa các cây hoặc các hoa để tăng tỉ lệ đậu quả.

5. Quả

Quả có chức năng bảo vệ hạt - cơ quan sinh sản của cây. Quả của đa số các loại cây ăn quả được phân thành các nhóm chính:

- Quả hạch: Loại quả bên ngoài có phần mềm bao quanh một “hạt” lớn với lớp vỏ quả trong cứng cùng với hạt giống ở bên trong, ví dụ: đào, mận...., 

- Quả mọng: Các loại trái cây nhỏ, có nhiều thịt quả, nhiều nước, ví dụ: cam, quýt....

- Quả có vỏ cứng: Loại quả có vỏ cứng bên ngoài, ví dụ: dừa, đào lộn hột,....

2.

Người trồng cần hiểu được đặc điểm thực vật học của cây ăn quả để:

- Chăm sóc tốt hơn: Hiểu rõ về cấu trúc và tính chất sinh học của cây ăn quả giúp người trồng có thể chăm sóc cây một cách hiệu quả hơn. Họ có thể điều chỉnh phương pháp chăm sóc, cung cấp nước, phân bón và kiểm soát sâu bệnh phù hợp với nhu cầu cụ thể của cây.

- Nhận biết vấn đề sức khỏe của cây: Bằng cách hiểu rõ về các dấu hiệu và triệu chứng của các vấn đề sức khỏe thực vật, người trồng có thể nhận ra các vấn đề sớm và áp dụng biện pháp phòng ngừa hoặc điều trị kịp thời để bảo vệ cây khỏi sâu bệnh.

- Lựa chọn giống cây phù hợp: Kiến thức về đặc điểm thực vật học của cây ăn quả giúp người trồng có thể lựa chọn giống cây phù hợp với điều kiện khí hậu, đất đai và mục tiêu sản xuất của họ.

- Tối ưu hóa sản lượng và chất lượng: Bằng cách hiểu rõ về cách cây phát triển, người trồng có thể tối ưu hóa điều kiện môi trường để tăng cường sản lượng và chất lượng của trái cây.

- Giảm thiểu rủi ro: Hiểu biết sâu về đặc điểm thực vật học giúp người trồng dự đoán và giảm thiểu các rủi ro liên quan đến sâu bệnh, điều kiện thời tiết bất lợi và các vấn đề khác có thể ảnh hưởng đến cây trồng.

(Trả lời bởi datcoder)
Thảo luận (1)

Luyện tập mục II.1 (SGK Cánh Diều - Trang 7)

Hướng dẫn giải

Đa phần rễ phân bố ở độ sâu khoảng 5 - 50 cm nên đất trồng cây ăn quả yêu cầu độ dày tầng canh tác trên 1.0m. Tầng canh tác dày và thoát nước tốt giúp hệ thống rễ của cây ăn quả phát triển mạnh mẽ và đạt được sự cân bằng về nước và dinh dưỡng. Điều này giúp cây phát triển tốt hơn và sản xuất trái cây chất lượng cao. Bên cạnh đó, tầng canh tác dày giúp ngăn chặn nước lũ hoặc nước mưa lớn từ việc ngập lụt cây trồng. Điều này giúp tránh được các tác động tiêu cực đến sức khỏe của cây và sự phát triển của chúng.

(Trả lời bởi datcoder)
Thảo luận (1)

Luyện tập mục II.2 (SGK Cánh Diều - Trang 7)

Hướng dẫn giải

Giống nhau:

- Hấp thụ nước và khoáng chất: Cả rễ và thân đều tham gia vào quá trình hấp thụ nước và khoáng chất từ đất thông qua cơ chế hấp thụ của tế bào.

- Lưu trữ dự trữ: Cả rễ và thân đều có khả năng lưu trữ các chất dinh dưỡng, nước và năng lượng dự trữ, giúp cây duy trì sự sống trong điều kiện khắc nghiệt hoặc thời gian khô hạn.

Khác nhau:

- Rễ:

+ Hấp thụ nước, khoáng chất và chất hữu cơ từ đất.

+ Thường có nhiều nhánh nhỏ để tăng diện tích tiếp xúc với đất và tăng cường khả năng hấp thụ.

+ Giữ cho cây cố định trong đất và cung cấp sự ổn định cho cây.

+ Thường không có khả năng thực hiện quá trình quang hợp.

- Thân:

+ Chịu trách nhiệm vận chuyển nước, dưỡng chất và chất hữu cơ từ rễ đến các phần khác của cây và ngược lại.

+ Tham gia vào quá trình quang hợp, sản xuất và lưu trữ năng lượng.

+ Thường chứa các mô phát triển như mô phân chia, mô vận chuyển và mô lưu trữ.

+ Có khả năng chịu lực và là phần chính của cây đứng thẳng hoặc cây bò.

(Trả lời bởi datcoder)
Thảo luận (1)