tRÌNH BÀY MỘT SỐ THÀNH TỰU ĐẠT ĐƯỢC DƯỚI THỜI LÊ SƠ TRÊN CÁC LĨNH VỰC :
KINH TẾ :...................................................................................
PHÁP LUẬT:...............................................................................
GIÁO DỤC:..................................................................................
VĂN HÓA -NGHỆ THUẬT :......................................................
KHOA HỌC:.................................................................................
1.* Kinh tế
- Nông nghiệp : Hai mươi năm dưới ách thống trị của nhà Minh, nước ta lâm vào tình trạng xóm làng điêu tàn, ruộng đồng bỏ hoang, đời sống nhân dân cực khổ, nhiều người phải phiêu tán.
Nhà Lê cho 25 vạn lính (trong tổng số 35 vạn) về quê làm ruộng ngay sau chiến tranh, còn lại 10 vạn lính, chia làm 5 phiên thay nhau về quê sản xuất; kêu gọi dân phiêu tán về quê làm ruộng ; đặt một số chức quan chuyên chăm lo sản xuất nông nghiệp : Khuyến nông sứ, Hà đẽ sứ, Đồn điền sứ... Thi hành chính sách quản điền, cấm giết trâu, bò và bắt dân đi phu trong mùa gặt cấy.
Nhờ các biện pháp tích cực, sản xuất nông nghiệp nhanh chóng phục hồi và phát triển.
- Thủ công nghiệp, thương nghiệp :
+ Nhiều làng thủ công chuyên nghiệp nổi tiếng ra đời, Thăng Long là nơi tập trung nhiều ngành nghề thủ công nhất. Nhiều ngành, nghề thủ công truyền thống ờ các làng xã ngày càng phát triển. Các công xưởnq do nhà nước quản lí gọi là Cục bách tác, chuyên sản xuất đồ dùng cho vua, vũ khí, đúc tiền...
+ Nhà nước khuyến khích lập chợ mới và họp chợ. Buôn bán với nước ngoài phát triển, các sản phẩm sành, sứ, vải, lụa, lâm sản quý được thương nhân nước ngoài ưa chuộng.
2.* Giáo dục và khoa cử
- Vua Lê Thái Tổ cho dựng lại Quốc tử giám ờ kinh đô Thăng Long. Ở các đạo, phủ đều có trường công, hằng năm mở khoa thi để tuyển chọn quan lại. Đa số dân đều có thể đi học, trừ kẻ phạm tội và làm nghề ca hát. Nội dung học tập, thi cử là các sách của đạo Nho. Nho giáo chiếm địa vị độc tôn. Phật giáo, Đạo giáo bị hạn chế.
- Thời Lê sơ (1428 - 1527) tổ chức được 26 khoa thi, lấy đỗ 989 tiến sĩ và 20 trạng nguyên.
* Văn học, khoa học, nghệ thuật
- Văn học chữ Hán tiếp tục chiếm ưu thế, văn học chữ Nôm giữ vị trí quan trọng. Văn thơ thời Lê sơ có nội dung yêu nước sâu sắc, thể hiện niềm tự hào dân tộc, khí phách anh hùng và tinh thần bất khuất của dân tộc.
- Sử học có tác phẩm Đại Việt sử kí toàn thư, Đại Việt sử kí, Lam Sơn thực lục...
- Địa lí có tác phẩm Hồng Đức bản đồ, Dư địa chí, An Nam hình thăng đồ.
- Y học có Bản thảo thực vật toát yếu.
- Toán học có Đại thành toán pháp, Lập thành toán pháp.
- Nghệ thuật sân khấu ca múa nhạc, chèo, tuồng... đều phát triển.
- Điêu khắc có phong cách khối đồ sộ, kĩ thuật điêu luyện.
Một số danh nhân văn hoá xuất sắc của dân tộc như Nguyễn Trãi, Lê Thánh Tông
kinh tế
+nông nghiệp
_cho quân lính thay nhau về quê cày cấy, kêu gọi dân phiêu tán trở về quê làm ruộng
_đặt ra các chức quan để trông coi nông nghiệp
_ ban hành phép quân điền
_cấm giết trâu bò , cấm điều động dân phu trong ngày mùa
_ kết quả:nông nghiệp nhanh chóng phục hồi và phát triển
+ thủ công nghiệp
_xuất hiện nhiều làng nghề thủ công nổi tiếng
_các phường nghề thủ công ở thăng long xuất hiện
_các xưởng thủ công nhà nước xuất hiện
+ thương nghiệp
_khuyến khích lập chợ họp chợ có quy định chặt chẽ
_duy trì kiểm soát chặt cheviec buôn bán với nước ngoài
* pháp luật
_bộ luật hồng đăng
_nội dung
+khuyến khích phát triển kinh tế
+giữ gìn truyền thống văn hóa dân tộc
+bảo vệ quyền lợi của vua và hoàng tộc
+bảo vệ quyền lợi của phụ nữ
+bảo vệ quyền lợi quốc gia
*văn học
_văn học chữ hán: chiếm ưu thế
_văn học chữ nôm:có vị trí quan trọng
_ có nhiều tác phẩm tiêu biểu thể hiện nội dung yêu nước sâu sắc thể hiện khí phách anh hùng,niềm tự hào dân tộc
*nghệ thuật
+sân khấu :như ca,mưa , nhạc , chèo tuồng được phục hồi nhanh chóng nhất là chèo tuồng
+kiến trúc:thể hiện rõ nét và đặc sắc ở công trình lăng tẩm, cung điện tại lam kinh (thanh hóa)
+điêu khắc :phong cách khối đồ sộ , kĩ thuật điêu luyện
*khoa học : có nhiều tác phẩm học thành văn phong phú đa dạng
Thành tựu thời Lê sơ:
* Kinh tế:
a) Nông nghiệp:
- Vua Lê cho 2/3 quân sĩ về quê làm ruộng.
- Kêu gọi dân phiêu tán trở về quê làm ruộng.
- Đặt một số chức quan chuyên lo về nông nghiệp.
- Thực hiện phép quân điền, cấm giết mổ trâu bò bừa bãi, đắp nhiều đê ngăn nước mặn.
⇒ Nông nghiệp được phục hồi và phát triển nhanh chóng.
b) Thủ công nghiệp:
- Phát triển nhiều ngành nghề thủ công ở làng, xã.
- Kinh đô Thăng Long là nơi tập trung nhiều ngành nghề thủ công.
- Các công xưởng do nhà nước quản lý phát triển mạnh.
c) Thương nghiệp: Chợ phát triển trong nước, buôn bán với nước ngoài vẫn được duy trì.
* Pháp luật: Ban hành bộ luật Hồng Đức:
- Bảo vệ quyền lợi của vua và hoàng tộc, bảo vệ quyền lợi của giai cấp thống trị và địa chủ phong kiến.
- Bảo vệ chủ quyền quốc gia, khuyến khích phát triển kinh tế.
- Bảo vệ một số quyền lợi của phụ nữ.
⇒ Đây là bộ luật đầy đủ và tiến bộ nhất.
* Giáo dục:
- Nhà Lê rất quan tâm đến giáo dục và đào tạo nhân tài.
- Dựng lại Quốc Tử Giám, mở khoa thi để chọn người tài ra làm quan, mở nhiều trường học.
- Thi cử chặt chẽ qua 3 kì: Hương, Hội, Đình.
- Nho giáo chiếm vị trí độc tôn.
* Văn hóa - nghệ thuật:
a) Văn học:
- Văn học chữ Hán vẫn duy trì, văn học chữ Nôm chiếm vị trí quan trọng.
- Nội dung: Yêu nước sâu sắc, thể hiện niềm tự nào dân tộc, khi phách anh hùng và tinh thần bất khuất.
- Chữ Hán: Quân trung từ mệnh tập, Bình Ngô đại cáo, Quỳnh uyển cửu ca,...
- Chữ Nôm: Quốc âm thi tập, Hồng Đức quốc âm thi tập, Thập giới cô hồn quốc ngữ,...
b) Nghệ thuật:
- Sân khấu ca hát, tuồng, chèo được phục hồi và phát triển.
- Nghệ thuật kiến trúc điêu khắc đặc sắc, kĩ thuật diêu luyện.
* Khoa học:
Đạt nhiều thành tựu trên mọi lĩnh vực:
- Sử học: Đại Việt sử kí, Đại Việt sử kí toàn thư, Lam Sơn thực lục, Việt giám thông khảo tổng luận, Hoàng triều quan chế.....
- Địa lý học: Hồng Đức bản đồ, Dư địa chí, An Nam hình thăng đồ.
- Y học: Bản thảo thực vật toát yếu.
- Toán học: Đại thành toán pháp, Lập thành toán pháp.
