- Ngay từ khi pháp tấn công vào Đà Nẵng ( 1/9/1858):
+ Đốc học Nguyễn Văn Nghị mang 300 quân tình nguyện từ Bắc vào kinh đô Huế xin được lên đường chống thực dân Pháp
+ Tổng đốc Nguyễn Tri Phương lãnh đạo quân và dân ta anh dũng chống pháp, thực hiện kế hoạch vường không nhà trống, lập phòng tuyến dọc bờ biển --> Pháp cầm cự ở bán đảo Sơn Trà 5 tháng --> Kế hoạch đánh nhanh thắng nhanh của Pháp bước đầu thất bại
- Sau thất bại ở Đà Nẵng, Pháp tấn công vào Gia định ( 17/2/1859), quân và dân ta tích cực phối hợp cùng quân triều đình chống pháp :
+ Nguyễn Trung Trực đốt cháy tàu hi vọng của Pháp tại Vàm Cỏ Đông ( 12/1861)
+ Khởi nghĩa của Trương Định tại Gò Công khiến Pháp thất điên bát đảo.
- Sau khi Pháp chiếm được 3 tỉnh miền tây nam kì, mặc triều đình ra sức ngăn cản, quân và dân ta tích cực chống pháp :
+ Nhiều trung tâm kháng chiến được thành lập : tháp mười, tây ninh,....với nhiều lãnh tụ như : Phan Tôn, Phan Liêm, Nguyễn Trung Trực, Nguyễn Hữu Huân,....
+ Một bộ phận dùng văn thơ : Nguyễn Đình Chiểu, Phan Văn Trị....
- Pháp tấn công vào Bắc Kì lần 1 ( 1873), nhân dân Bắc Kì và các tỉnh ven sông Hồng tích cực chống pháp :
+ Đêm đến nghĩa quân quấy rối giặc, đốt kho đạn
+ Nghĩa quân của Viên cơ chưởng anh dũng chiến đấu đến người cuối cùng .
+ Chiến thắng cầu giấy lần 1 ( 21/12/1858) Pháp hoang mang, giác ni ê bị giết, lực lượng quân hao mòn,...
- Pháp tấn công vào bắc Kì lần 2 ( 1882) , nhân dân Bắc Kì tích cực chống pháp :
+ tại Hà Nội, nhân dân đốt nhà tạo thành bức tường lửa ngăn bước tiến của giặc
+ Tại các tỉnh đồng bằng, nhân dân tích cực đắp đê, cắm kè trên các con sông lớn
+ Chiếng thắng cầu giấy lần 2 ( 19/5/1883) khiến Pháp lo sợ, rivie bị giết, chúng toan bỏ chạy...
==> Tinh thần yêu nước, đấu tranh chống Pháp bất khuất của quân và dân ta.
