+) Tinh thần yêu nước của nhân dân ta
- Hoàn cảnh sáng tác: Trích từ báo cáo chính trị của Hồ Chí Minh tại đại hội Đảng lần II ( tháng 2/1951 )
- Nội dung: Làm sáng tỏ chân lí Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước. Đó là một truyền thống quý báu của ta
- Nghệ thuật: Dẫn chứng cụ thể, phong phú, giàu sức thuyết phục, bố cục mạch lạc là bài văn mẫu mực về cách lập luận
+) Đức tính giản dị của Bác Hồ
- Hoàn cảnh sáng tác: Trích trong "Chủ tịch Hồ Chí Minh tinh hoa và khí phách dân tộc, lương tâm thời đại" ( Diễn văn trong lễ kỉ niệm 80 năm ngày sinh nhật Chủ tịch Hồ Chí Minh 1970 )
- Nội dung: Giản dị là đức tính nổi bật ở con người Bác: giản dị trong đời sống, trong quan hệ với mọi người, trong lời nói và bài viết. Ở Bác, sự giản dị hòa hợp với đời sống tinh thần phong phú, với tư tưởng và tình cảm cao đẹp
- Nghệ thuật: Dẫn chứng cụ thể, lời bình và lời nhận xét sâu sắc, thấm thía, thể hiện tình cảm chân thành
+) Sống chết mặc bay
- Hoàn cảnh sáng tác: Sống chết mặc baylà truyện ngắn đầu tay và nổi tiếng nhất của Phạm Duy Tốn, cũng là truyện ngắn đầu tiên của nền văn học mới Việt Nam, in trên báo Nam Phong tháng 12 năm 1918
- Nội dung: Tác phẩm đã lên án gay gắt tên quan phụ mẫu " lòng lang dạ thú", bày tỏ niềm cảm thương sâu sắc trước cảnh nghìn sầu muôn thảm của nhân dân do thiên tai và thái độ vô trách nhiệm của kẻ thẩm quyền gây nên
- Nghệ thuật: Lời văn cụ thể, sinh động, đặc biệt là nghệ thuật tương phản tăng cấp
+) Ca Huế trên sông Hương
- Hoàn cảnh sáng tác: Trích báo " người Hà Nội"
- Nội dung: Cố đô Huế nổi tiếng không phải chỉ có các danh lam thắng cảnh và di tích lịch sử mà còn nổi tiếng bởi các làn điệu dân ca và âm nhạc cung đình. Ca Huế là một hình thức sinh hoạt văn hóa - âm nhạc thanh lịch và tao nhã; một sản phẩm tinh thần đáng trân trọng, cần được bảo tồn và phát triển
- Nghệ thuật:
+ Liệt kê kết hợp giải thích và bình luận
+ Miêu tả đặc sắc, chân thực khơi gợi cảm xúc
+) Tục ngữ về con người và xã hội
- Do nhân dân lao động sáng tác qua nhiều thế hệ nên không có hoàn cảnh sáng tác
- Nội dung: Tôn vinh giá trị con người, từ đó đưa ra những lời nhận xét, lời khuyên về những phẩm chất và lối sống của con người
- Nghệ thuật: Giàu hình ảnh, biện pháp so sánh, ẩn dụ, ngắn gọn, hàm súc