Ca dao Việt Nam luôn ẩn chứa những bài học sâu sắc về đạo đức và cách ứng xử trong cuộc sống. Câu ca dao “Thương nhau củ ấu cũng tròn / Ghét nhau đến quả bồ hòn cũng méo” không chỉ thể hiện tình cảm yêu ghét của con người mà còn ẩn chứa một bài học về sự khách quan và công bằng trong cách nhìn nhận và đánh giá sự việc.
Khách quan là việc nhìn nhận sự việc, con người một cách trung thực, không bị chi phối bởi cảm xúc, định kiến hay lợi ích cá nhân. Công bằng là đối xử, đánh giá mọi người và mọi việc một cách đúng đắn, không thiên vị, bất kể đối tượng đó có mối quan hệ như thế nào với mình. Khách quan và công bằng là những giá trị đạo đức quan trọng, giúp chúng ta đưa ra những quyết định chính xác và hợp lý.
Trong câu ca dao, hình ảnh "củ ấu" và "quả bồ hòn" được sử dụng để minh họa cho sự thiên vị trong cách nhìn nhận sự việc. "Củ ấu" vốn có hình dáng xấu xí nhưng trong mắt người thương yêu, nó vẫn được nhìn nhận là "tròn". Ngược lại, "quả bồ hòn" dù tròn trịa nhưng trong mắt người ghét bỏ, nó lại trở nên "méo". Điều này cho thấy khi có tình cảm cá nhân xen vào, sự nhìn nhận và đánh giá dễ dàng bị méo mó, không còn khách quan và công bằng.
Khi thiếu khách quan và công bằng, chúng ta dễ dàng bị cảm xúc chi phối, dẫn đến những quyết định sai lầm và bất công. Điều này không chỉ gây thiệt hại cho những người bị đối xử không công bằng mà còn ảnh hưởng đến chính người ra quyết định. Một môi trường làm việc, học tập hay gia đình không công bằng sẽ dẫn đến sự bất mãn, mâu thuẫn và chia rẽ.
Câu ca dao “Thương nhau củ ấu cũng tròn, ghét nhau đến quả bồ hòn cũng méo” đã gửi gắm một thông điệp sâu sắc về tầm quan trọng của sự khách quan và công bằng trong cuộc sống. Để xây dựng một xã hội công bằng và văn minh, mỗi người cần học cách nhìn nhận sự việc một cách trung thực, không để cảm xúc cá nhân chi phối, và đối xử với mọi người một cách công bằng, đúng đắn. Chỉ khi đó, chúng ta mới có thể tạo ra một môi trường sống và làm việc lành mạnh, nơi mà mọi người đều có cơ hội phát triển và đóng góp vào sự tiến bộ chung.