- Sau thế kỉ XI, thành thị trung đại xuất hiện, nền kinh tế công - thương nghiệp ngày càng phát triể, các quý tộc, thương nhân trở nên giầu có, họ mở rộng xâm lược, kinh doanh, lập đồn điền, bóc lột sức lao động của người làm thuê. Đó chính là những nhân tố dẫn tới sự khủng hoảng của chế độ phong kiến, tạo điều kiện cho sự xuất hiện chủ nghĩa tư bản ở Châu Âu. Từ đó xã hội hình thanhg 2 giai cấp cơ bản : Tư sản và vô sản mâu thuẫn gay gắt nhau.
nhờ có tiền vốn và công nhân làm thuê , các nhà tư sản ra sức mở rộng kinh doanh, lập các xưởng sản xuất với quy mô lớn , các công ti thương mại và những đồn điền rộng lớn , các chủ xưởng , chủ đồn điền và những thương nhân giàu có dần dần trở thahf giai cấp tư sản . họ dùng đủ mọi cách để bóc lột đến cạn kiệt sức lao động của những người làm thuê . đông đảo những người làm trở thành giai cấp vô sản .quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa ra đời
