Sự khác nhau giữa chế độ thực dân kiểu cũ và chế độ thức dân kiểu mới là:
- **Thực dân kiểu cũ**: Quốc gia thống trị kiểm soát vùng thuộc địa một cách trực tiếp và thường áp dụng chủ nghĩa thượng đẳng, tạo ra chia rẽ.
- **Thức dân kiểu mới**: Tạo ra độc lập hình thức cho vùng thuộc địa, giảm bớt quyền thống trị trực tiếp và khuyến khích sự tương tác, hợp tác, và tư duy đối tác.
Mục tiêu của chế độ thức dân kiểu mới là tạo ra mối quan hệ hợp tác và tự quyết định giữa quốc gia thống trị và các vùng thuộc địa hoặc quốc gia được thống trị.