Ai đã đặt tên cho dòng sông

Em có rất nhiều kỉ niệm với dòng sông Lô - một nhánh của sông Hồng, đoạn nằm ở dọc theo đường sắt Hà Nội - Lào Cai. Đây chính là con sông mà khi còn nhỏ mỗi lần về quê, ngồi trên tàu em đều nhìn thấy khoảnh khắc khác nhau trong sinh hoạt và đời sống của người dân ven sông. Dòng sông sẽ cạn nước, phẳng lặng vào mùa đông và sẽ dạt dào nước chảy cuồn cuộn khi mùa hè tới. Sông có nhiều phù sa, nước đỏ ngầu gần như quanh năm. Có những rặng ngô, rặng chuối, rặng cỏ voi đung đưa trong gió,... Được ngắm nhìn dòng sông qua ô cửa sổ tàu qua năm tháng là kỉ niệm rất đẹp.

- Sông Đà trong “Người lái đò sông Đà” của Nguyễn Tuân: con sông hùng vĩ, hoang dã, dữ dội nhưng rất nên thơ của thiên nhiên Tây Bắc.

- Sông Hương vừa mang vẻ đẹp phóng khoáng, man dại, bản lĩnh, tự do.

- Sông thơ mộng, trữ tình, mơ màng như nàng thơ xứ Huế.

- Sông Hương được ví “như một cô gái Di-gan phóng khoáng và man dại” hay như “cơn lốc vào những đáy vực bí ẩn”. Hình ảnh so sánh cho thấy một sông Hương phóng khoáng, tự nhiên dưới những trạng thái khác nhau. 

→ Với những so sánh, liên tưởng, nhân hóa, ngôn từ tinh tế, ấn tượng, tác giả, sông Hương vùng thượng lưu nổi bật với sức sống mãnh liệt, hoang dại, đầy cá tính.

- Sông Hương chuyển mình mang một nét đẹp dịu dàng và trí tuệ “trở thành người mẹ phù sa của một vùng văn hóa xứ sở”.

- Sông Hương được ví như “người con gái đẹp nằm ngủ mơ màng giữa cánh đồng Châu Hóa đầy hoa dại”. Khi thức dậy, sông Hương đổi dòng liên tục như một người con gái trước tình yêu:

+ “vòng giữa khúc quanh đột ngột”

+ “uốn mình theo những đường cong thật mềm”

+ “vẽ một hình cung thật tròn”

+ “ôm lấy chân đồi Thiên Mụ”

...

- Sông Hương vui tươi hẳn lên “kéo một nét thẳng thực yên tâm theo hướng tây nam – đông bắc”. Sông Hương và cầu Tràng Tiền gặp gỡ ở cuối tạo chất thơ, trữ tình cho Huế.

- Sông Hương uốn một cánh cung rất nhẹ sang Cồn Hến. “Đường cong này làm cho dòng sông mềm hẳn đi như tiếng “vâng” không nói ra của tình yêu”.

- Sông Hương nằm ngay giữa lòng thành phố thân yêu như bao dòng sống nổi tiếng khác. Sông Hương cùng với Huế, trong tổng thể vẫn giữ được nguyên dạng một đô thị cổ. Sông Hương mang vẻ đẹp cổ kính.

- “sông Hương khi qua thành phố đã trôi đi chậm, thực chậm, cơ hồ chỉ còn là một mặt hồ yên tĩnh”.

Điệu chảy chậm rãi như đang vương vấn một nỗi lòng; là điệu slow tình cảm dành riêng cho Huế. Cách so sánh làm nổi bật nhịp chảy chậm rãi của dòng sông.

- Là nguồn cảm hứng không bao giờ vơi cạn cho thơ ca nhạc hoạ “dòng sông ấy không bao giờ tự lặp lại mình trong cảm hứng của các nghệ sĩ”. 

- “toàn bộ nền âm nhạc cổ điển Huế đã được sinh ra trên mặt nước của dòng chảy này, trong những khoang thuyền, giữa tiếng nước rơi bán âm của mái chèo khuya...”

- Gắn với âm nhạc cổ điển xứ Huế: sông Hương là “một tài nữ đánh đàn lúc đêm khuya”; “điệu chảy lặng lờ” của dòng sông như “điệu slow tình cảm dành riêng cho Huế”.

→ Sông Hương là linh hồn của Huế, âm nhạc cổ điển Huế ngay từ khi ra đời đã gắn chặt với dòng sông Hương thơ mộng.

- Sông Hương “đã chiến đấu oanh liệt bảo vệ biên giới phía nam của Tổ quốc Đại Việt qua những thế kỉ trung đại”, “vẻ vang soi bóng kinh thành Phú Xuân của người anh hùng Nguyễn Huệ”.

- Sông Hương vừa là chứng nhân vừa là nạn nhân “lịch sử bi tráng của thế kỉ XX với máu của những cuộc khởi nghĩa”.

- Sông Hương là chủ nhân những “chiến công rung chuyển” trong cách mạng tháng Tám, mùa xuân Mậu Thân.

- Sông Hương đồng hành cùng dân tộc trong hai cuộc kháng chiến vĩ đại chống Pháp và chống Mĩ.

⇒ Sông Hương như một con người “biết cách tự hiến đời mình làm một chiến công”, là nhân chứng sống góp phần viết nên trang sử vẻ vang của xứ Huế nói riêng, của cả dân tộc nói chung.

- Sông Hương có khả năng tự tạo nên “một dòng thi ca” với những sắc thái trữ tình đa dạng, muôn màu qua hồn thơ Tản Đà, Cao Bá Quát, Bà Huyện Thanh Quan, Nguyễn Du, Tố Hữu…

- Sông Hương khiến bao nhà thơ phải ghi lại vẻ đẹp duyên dáng, yểu điệu đầy mãnh liệt của mình, là điểm đến của nguồn cảm hứng thi ca.