Thực hành tiếng Việt: Tác dụng của một số biện pháp tu từ trong thơ

I. Nhận biết tác dụng của biện pháp tu từ nhân hoá, ẩn dụ, điệp, đối

1. Nhận biết tác dụng của biện pháp tu từ nhân hoá, đối

- Biện pháp tu từ nhân hoá được sử dụng phổ biến trong văn bản văn học, nhất là trong thơ.

  + Biện pháp tu từ này tạo nên ấn tượng đặc biệt làm cho sự vật vô tri vô giác trở nên cụ thể, sinh động gần gũi, có hồn hơn

- Biện pháp tu từ đối là cách sử dụng từ ngữ đối lập, trái ngược nhau về nghĩa

  + Tạo nên vẻ đẹp cân xứng, hài hòa cho lời thơ, câu văn, tăng hiệu quả diễn đạt.

  + Đối trong một cụm từ hoặc đối giữa hai vế câu:

Cùng trông lại mà cùng chẳng thấy

Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu

Ngàn dâu xanh ngắt một màu,

Lòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai?

                    (Bản dịch Đoàn Thị Điểm, Chinh phụ ngâm)

+ Đối trong một cặp câu:

           Sóng biếc theo làn hơi gợn tí,

          Lá vàng trước gió khẽ đưa vèo.”

                                (Nguyễn Khuyến, Thu điếu)

2. Nhận biết tác dụng của biện pháp tu từ ẩn dụ, điệp

- Biện pháp tu từ ẩn dụ có tác dụng nhằm tăng sức gợi hình va gợi cảm cho sự diễn đạt

a)     Thuyền về có nhớ bến chăng

    Bến thì một dạ khăng khăng đợi thuyền

                                      (Ca dao)

- Biện pháp tu từ điệp ngữ có tác dụng tăng cường hiệu quả diễn đạt, nhấn mạnh, tạo ấn tượng, gợi liên tưởng, cảm xúc và tạo nhịp điệu cho câu văn, đoạn thơ.