Hoạt động 7: Rèn luyện ý chí của bản thân

1. TÌM HIỂU VỀ PHẨM CHẤT Ý CHÍ CỦA BẢN THÂN

a. Ý chí của bản thân là gì?

- Ý chí là sức mạnh tinh thần nội tại, là khả năng tự kiểm soát và tự thúc đẩy bản thân của mỗi người. Nó thể hiện ở việc em dám đặt ra mục tiêu và quyết tâm theo đuổi mục tiêu đó đến cùng, ngay cả khi gặp phải khó khăn, trở ngại hay thất bại. Ý chí cũng là khả năng em tự chiến thắng sự lười biếng, sự trì hoãn và những cám dỗ nhất thời để làm những việc cần làm.

- Ví dụ: Khi em cảm thấy rất mệt và muốn đi ngủ, nhưng em vẫn quyết tâm ngồi vào bàn học cho xong bài tập vì đó là mục tiêu đã đặt ra. Hành động vượt qua sự mệt mỏi đó chính là biểu hiện của ý chí.

b. Vì sao cần rèn luyện ý chí, đặc biệt là ở lớp 12?

- Ý chí là một trong những phẩm chất quan trọng nhất quyết định sự thành công. Trong năm học lớp 12, một năm đầy áp lực và những mục tiêu lớn (như thi tốt nghiệp, xét tuyển đại học), việc rèn luyện ý chí là vô cùng cần thiết:

+ Giúp em đạt được mục tiêu: Đam mê cho em biết em muốn đi đâu, nhưng ý chí mới là thứ Sức mạnh đưa em đến đó. Chỉ có ý chí kiên trì mới giúp em vượt qua khối lượng kiến thức khổng lồ và áp lực thi cử (như bạn Tiến trong tình huống 1).

+ Giúp em vượt qua nghịch cảnh: Cuộc sống không phải lúc nào cũng thuận lợi. Đôi khi em sẽ phải đối mặt với khó khăn, sự mệt mỏi, hay thậm chí là sự không đồng tình từ gia đình (như bạn Ngọc trong tình huống 2). Ý chí kiên cường sẽ giúp em không bỏ cuộc mà tìm cách cân bằng và tiếp tục.

+ Xây dựng sự tự tin và bản lĩnh: Mỗi lần em dùng ý chí để vượt qua một thử thách (dù lớn hay nhỏ), em đều đang rèn luyện cho mình sự tự tin và một bản lĩnh vững vàng. Em sẽ tin tưởng hơn vào khả năng của bản thân, rằng mình có thể làm được những việc khó khăn.

- Ví dụ: Việc rèn luyện ý chí giúp em nói "Không" với những cám dỗ (như chơi game, lướt mạng xã hội) để tập trung vào việc học, hoặc giúp em cân bằng được nhiều trách nhiệm (như Ngọc vừa học, vừa làm việc nhà, vừa tập luyện) một cách hiệu quả.

2. HƯỚNG DẪN RÈN LUYỆN VÀ DUY TRÌ Ý CHÍ

1. Sắm vai thể hiện ý chí của bản thân trong những trường hợp dưới đây:

- Trường hợp 1 (Bạn Tiến đặt mục tiêu điểm Ngữ văn):

+ Phân tích: Đây là tình huống đòi hỏi ý chí để vượt qua khó khăn trong học tập. Mục tiêu rõ ràng (tối thiểu 7 điểm) nhưng kết quả hiện tại không như mong muốn.

+ Đề xuất cách ứng xử (Nếu là Tiến): Tiến cần thể hiện ý chí bằng một kế hoạch hành động cụ thể và sự quyết tâm thực hiện. Ví dụ, Tiến có thể tự nhủ hoặc nói với bạn bè: "Mặc dù kết quả hiện tại của mình chưa tốt, nhưng mình đã đặt mục tiêu là 7 điểm và mình quyết tâm sẽ đạt được. Bắt đầu từ hôm nay, mình sẽ lập một kế hoạch học Văn chi tiết: mỗi tuần viết một bài luận hoàn chỉnh, đọc thêm sách tham khảo và chủ động nhờ cô giáo góp ý bài viết. Dù có khó khăn, mình cũng sẽ không nản lòng".

- Trường hợp 2 (Bạn Ngọc và đội tuyển điền kinh):

+ Phân tích: Đây là tình huống đòi hỏi ý chí để cân bằng nhiều trách nhiệm và vượt qua sự không đồng tình của gia đình.

+ Đề xuất cách ứng xử (Nếu là Ngọc): Ngọc cần dùng ý chí để làm tốt mọi việc và dùng kỹ năng thuyết phục để bố mẹ hiểu. Ví dụ, Ngọc nên nói chuyện với bố mẹ một cách lễ phép: "Bố mẹ ơi, con biết bố mẹ lo lắng cho việc học của con. Con xin hứa sẽ dùng ý chí của mình để làm tốt cả hai việc. Con sẽ hoàn thành hết bài tập và việc nhà trước khi đi tập. Việc tập luyện giúp con có sức khỏe và xả stress để học tốt hơn. Xin bố mẹ hãy tin tưởng và cho con một cơ hội để chứng minh rằng con có thể có trách nhiệm với mọi việc ạ".

2. Lựa chọn một việc cần thể hiện ý chí, lập kế hoạch và thực hiện công việc đó.

- Em hãy tự chọn một mục tiêu cụ thể mà em muốn thực hiện và cần đến ý chí.

- Ví dụ:

+ Việc cần thể hiện ý chí: "Cải thiện điểm môn Vật Lý từ 6 lên 8 điểm trong học kỳ này".

+ Lập kế hoạch: (1) Dành 1 tiếng mỗi tối thứ 3, 5, 7 để làm lại toàn bộ bài tập trong sách. (2) Chủ động hỏi thầy cô hoặc bạn học giỏi những phần chưa hiểu ngay trong tuần. (3) Làm thêm các bộ đề thi thử vào mỗi cuối tuần.

+ Thực hiện: Bắt đầu thực hiện kế hoạch ngay từ hôm nay.

3. Chia sẻ những cách duy trì ý chí của bản thân khi thực hiện công việc.

- Việc có ý chí rất tốt, nhưng duy trì được ý chí đó mới là điều khó khăn. Em có thể chia sẻ với các bạn những cách mà em dùng để "sạc" lại ý chí của mình.

- Ví dụ về một số cách duy trì ý chí:

+ Luôn nhắc nhở bản thân về "Lý do bắt đầu": Luôn nghĩ về mục tiêu lớn và cảm giác tự hào khi đạt được nó.

+ Chia nhỏ mục tiêu: Thay vì nghĩ đến mục tiêu 8 điểm, hãy nghĩ đến mục tiêu "hiểu rõ chương 1" trước. Hoàn thành các mục tiêu nhỏ sẽ tạo động lực cho mục tiêu lớn.

+ Lập thời gian biểu rõ ràng và cam kết tuân thủ: Biến nó thành một thói quen hàng ngày.

+ Tự thưởng cho bản thân: Cho phép mình nghỉ ngơi ngắn hoặc làm điều mình thích sau khi hoàn thành một công việc khó.

+ Tìm kiếm sự hỗ trợ: Chia sẻ mục tiêu của mình với một người bạn thân hoặc gia đình để họ cùng nhắc nhở và động viên em.