Đọc: Người thầy đầu tiên

I. Tìm hiểu chung

1. Tác giả

- Ai - tơ - ma - tốp (1928-2008).
- Là nhà văn nước Cư-rơ-gư-dơ-xtan.
- Tác phẩm: Cây phong non trùm khăn đỏ, Người thầy đầu tiên.
- 2004: Ông được nhận danh hiệu “Giáo sư danh dự” của trường Đại học tổng hợp quốc gia Mat-xcơ-va.

2. Tác phẩm

a. Bối cảnh

- Sáng tác năm 1962.

- Cuộc sống một vùng quê miền núi lạc hậu ở Cư-rơ-gư-dơ-xtan vào những năm đầu thế kỉ XX.

b. Thể loại: truyện ngắn.

c. Nhân vật chính: An-tư-nai, một cô bé mồ côi.

d. Ngôi kể: thứ nhất xưng “tôi” (có sự thay đổi nhân vật).

e. Phương thức biểu đạt: Tự sự.

II. Khám phá văn bản

1. Nhân vật thầy Đuy-sen

- Lời nói:

+ Trò chuyện, thuyết phục các em nhỏ đi học.

+ Động viên, khích lệ An-tư-nai,...

- Hành động:

+ Một mình sửa sang nhà kho cũ thành lớp học.

+ Bế các em nhỏ qua suối giữa mùa đông buốt giá.

+ Kiên trì dạy chữ cho các em bất chấp hoàn cảnh thiếu thốn, khắc nghiệt, sự đơn độc; mơ ước về một tương lai tươi sáng cho học trò.

=> Thầy Đuy-sen là người có mục đích sống cao đẹp, cương nghị, kiên nhẫn, nhân hậu, vị tha và giàu tình cảm yêu thương, hết lòng vì học trò.

* Cảm xúc, suy nghĩ của An-tư-nai về thầy: cảm nhận về lòng nhân hậu, tình yêu thương của thầy.

=> An-tư-nai đã dành cho thầy Đuy-sen tình cảm yêu mến, ngưỡng mộ và biết ơn vì tấm lòng nhân từ, những ý nghĩ tốt lành và những ước mơ của thầy về tương lai cô và những đứa trẻ.

2.Nhân vật An-tư-nai

* Hoàn cảnh:

- An-tư-nai là một đứa trẻ mồ côi.

- Cô sống với chú thím khắc nghiệt.

=> Cuộc sống thiếu thốn cả vật chất và tình cảm; không được chăm sóc và yêu thương.

* Diễn biến tâm trạng khi gặp thầy Đuy-sen:

- Ban đầu thấy xấu hổ, rụt rè.

- Sau thấy lòng ấm hẳn.

- Cuối cùng căm uất với những người đã nhạo báng thầy Đuy-sen.

* Tình cảm của An-tư-nai dành cho thầy:

-  An-tư-nai đã dành cho thầy Đuy-sen tình cảm yêu mến, ngưỡng mộ và biết ơn vì tấm lòng nhân từ, những ý nghĩ tốt lành và những ước mơ của thầy về tương lai cô và những đứa trẻ.

- Cô ước thầy là anh ruột của mình, tình cảm thân thương như ruột thịt.

III. Tổng kết

1. Nội dung

- Tác phẩm cho người đọc cảm nhận được niềm tin vào cuộc sống, đó là câu chuyện không chỉ của người thầy mà còn của người cha có tấm lòng cao cả.

- Truyện đã thành công khắc họa thành công tình thầy đẹp đẽ cũng như phản ánh được chế độ phong kiến lạc hậu với những quan niệm sai trái, không kém phần nặng nề.

2. Nghệ thuật

- Sử dụng ngôi kể thứ nhất. Có sự thay đổi người kể giữa các phần, để nổi bật hình ảnh thầy Đuy-sen và tình cảm An-tư-nai.

-  Lối kể hấp dẫn, thú vị.

-  Khắc họa nhân vật giản dị, gần gũi. Được thể hiện qua hành động, ngôn ngữ,  tính cách.