Bài 58. Sử dụng hợp lí tài nguyên thiên nhiên

Tài nguyên thiên nhiên là nguồn vật chất sơ khai được hình thành và tồn tại trong tự nhiên mà con người có thể sử dụng trong cuộc sống.

1. Các dạng tài nguyên thiên nhiên chủ yếu

- Tài nguyên đất:

- Tài nguyên nước:

- Tài nguyên khoáng sản:

- Tài nguyên sinh vật và rừng:

- Các dạng tài nguyên trong thiên nhiên được chia thành các nhóm:

+ Tài nguyên không tái sinh: những dạng tài nguyên sau một thời gian sử dụng sẽ bị cạn kiệt.

+ Tài nguyên tái sinh: những dạng tài nguyên sử dụng hợp lí sẽ có điều kiện phát triển phục hồi.

+ Tài nguyên năng lượng vĩnh cửu: năng lượng mặt trời, năng lượng gió, năng lượng nhiệt sinh ra từ trong lòng đất, … Nguồn năng lượng sạch, khi sử dụng không gây ô nhiễm môi trường.

Các dạng tài nguyên thiên nhiên

2. Sử dụng hợp lí tài nguyên thiên nhiên

Là hình thức sử dụng vừa đáp ứng nhu cầu sử dụng tài nguyên của xã hội hiện tại, vừa bảo đảm duy trì dài lâu các nguồn tài nguyên cho các thế hệ sau.

a. Sử dụng hợp lí tài nguyên đất

- Vai trò của tài nguyên đất:

+ Môi trường để sản xuất lương thực, thực phẩm nuôi sống con người.

+ Nơi để xây nhà, các khu công nghiệp, làm đường giao thông.

+ Sử dụng hợp lí tài nguyên đất làm cho đất không bị thoái hóa.

- Biện pháp:

+ Các hoạt động chống xói mòn, chống khô hạn, chống nhiễm mặn.

+ Nâng cao độ phì nhiêu của đất.

- Thực vật đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ đất.

* Trên các vùng đất dốc, những nơi có thực vật bao phủ và làm ruộng bậc thang có thể góp phần chống xói mòn đất vì trên những vùng đó nước chảy trên mặt đất luôn va vào gốc cây và lớp thảm mục trên mặt đất nên chảy chậm lại. Do vậy, rừng có vai trò quan trọng trong việc hạn chế xói mòn đất, nhất là xói mòn trên sườn đất dốc.

b. Sử dụng hợp lí tài nguyên nước

- Vai trò của tài nguyên nước:

+ Nước là nhu cầu không thể thiếu của mọi sinh vật trên Trái Đất.

+ Yếu tố quyết định chất lượng môi trường sống của con người.

- Nguyên nhân gây ô nhiễm nước và cách khắc phục:

 - Hậu quả của việc thiếu nước:

+ Nguyên nhân gây bệnh tật do mất vệ sinh.

+ Ảnh hưởng tới mùa màng do hạn hán.

+ Không đủ nước uống cho các đàn gia súc, …

c. Sử dụng hợp lí tài nguyên rừng 

- Vai trò của tài nguyên rừng:

+ Cung cấp nhiều loại lâm sản quý như gỗ, củi, thuốc nhuộm, thuốc chữa bệnh, …

+ Có vai trò quan trọng trong việc điều hòa khí hậu.

+ Góp phần ngăn chặn nạn lũ lụt, xói mòn đất, …

+ Ngôi nhà chung của các loài động vật và vi sinh vật.

+ Nguồn gen quý giá góp phần rất quan trọng trong việc giữ cân bằng sinh thái của Trái Đất.

- Biện pháp:

+ Khai thác hợp lí, kết hợp trồng bổ sung.

+ Thành lập khu bảo tồn thiên nhiên.