Bài 48. Hệ thần kinh sinh dưỡng

Nội dung lý thuyết

1. Phân chia hệ thần kinh

- Hệ thần kinh được chia thành:

+ Hệ thần kinh vận động điều khiển các hoạt động của các cơ vân (cơ xương).

+ Hệ thần kinh sinh dưỡng điều khiển hoạt động của các nội quan.

- Hệ thần kinh sinh dưỡng gồm phân hệ thần kinh giao cảm và phân hệ thần kinh đối giao cảm.

2. Cung phản xạ sinh dưỡng

 - Nhận xét:

+ Trung khu của các phản xạ vận động nằm trong chất xám của tủy sống.

+ Trung khu phản xạ sinh dưỡng nằm trong chất xám của tủy sống và trụ não.

- So sánh cung phản xạ sinh dưỡng và cung phản xạ vận động.

+ Giống nhau: đều nằm trong chất xám.

+ Khác nhau:

Cung phản xạ sinh dưỡng

Cung phản xạ vận động

Nằm ở sừng bên của tủy sống.

Nằm ở sừng sau của tủy sống.

Nằm trong chất xám của trụ não.

Không nằm trong trụ não.

Điều khiển các hoạt động của nội quan.

Điều khiển hoạt động của các cơ.

 - Cung phản xạ sinh dưỡng do bộ phận thần kinh giao cảm và phó giao cảm phụ trách điều khiển hoạt động của các nội quan (tiêu hóa, tuần hoàn, bài tiết …).

@91960@

3. Cấu tạo của hệ thần kinh sinh dưỡng

- Hệ thần kinh sinh dưỡng gồm:

+ Phần trung ương nằm trong não và tủy sống.

+ Phần ngoại biên gồm các dây thần kinh và hạch thần kinh.

- Tuy nhiên, giữa 2 phân hệ giao cảm và đối giao cảm có sự khác nhau.

So sánh cấu tạo của phân hệ giao cảm và phân hệ đối giao cảm.

Cấu tạo

Phân hệ giao cảm

Phân hệ đối giao cảm

Trung ương

Các nhân xám nằm ở sừng bên của tủy sống.

Các nhân xám nằm ở trụ não và đoạn cùng của tủy sống.

Ngoại biên gồm:

- Hạch thần kinh (nơi chuyển tiếp noron).

- Noron trước hạch (sợi trục có bao mielin).

- Noron sau hạch (không có bao mielin).

 

- Nằm gần tủy sống, xa cơ quan phụ trách.

- Sợi trục ngắn.

 

- Sợi trục dài.

 

- Gần cơ quan phụ trách.

 

- Sợi trục dài.

 

- Sợi trục ngắn.

 @59955@@69772@

3. Chức năng của hệ thần kinh sinh dưỡng

* So sánh chức năng của phân hệ thần kinh giao cảm và phân hệ đối giao cảm.

Tác động lên

 Phân hệ giao cảm

Phân hệ đối giao cảm

 

Tim

Phổi

Ruột

Mạch máu ruột

Mạch máu đến cơ

Mạch máu da

Tuyến nước bọt

Đồng tử

Cơ bóng đái

……………

Tăng lực và nhịp cơ

Dãn phế quản nhỏ

Giảm nhu động

Co

Dãn

Co

Giảm tiết

Dãn

Dãn

Giảm lực và nhịp cơ

Co phế quản nhỏ

Tăng nhu động

Dãn

Co

Dãn

Tăng tiết

Co

Co

 - Nhận xét:

+ Chức năng của phân hệ giao cảm và phân hệ đối giao cảm đối lập nhau.

+ Nhờ tác dụng đối lập của hai phân hệ mà hệ thần kinh sinh dưỡng điều hòa được hoạt động của các cơ quan nội tạng (cơ trơn, cơ tim và các tuyến).

 

@69777@