Bài 41. SINH SẢN VÔ TÍNH Ở THỰC VẬT

I. KHÁI NIỆM CHUNG VỀ SINH SẢN

- Sinh sản: là quá trình tạo ra những cá thể mới, đảm bảo sự phát triển liên tục của loài.

- Các hình thức sinh sản ở thực vật:

+ Sinh sản vô tính

+ Sinh sản hữu tính

II. SINH SẢN VÔ TÍNH Ở THỰC VẬT

1. Sinh sản vô tính ở thực vật là gì?

- Sinh sản vô tính là hình thức sinh sản không có sự hợp nhất của giao tử đực và giao tử cái, con cái giống nhau và giống cây mẹ.

- Cơ sở của sinh sản vô tính là quá trình nguyên phân.

2. Các hình thức sinh sản vô tính ở thực vật

a. Sinh sản bằng bào tử

- Là hình thức sinh sản mà cơ thể mới được phát triển từ bào tử, bào tử lại hình thành trong túi bào tử từ thể bào tử.

- Ví dụ: Rêu, dương xỉ.

- Các giai đoạn sinh sản bằng bào tử.

b. Sinh sản sinh dưỡng

- Sinh sản sinh dưỡng là hình thức sinh sản mà cơ thể mới được hình thành từ một bộ phận của cơ thể mẹ (thân, lá, rễ).

- Các hình thức sinh sản sinh dưỡng:

+ Sinh sản sinh dưỡng tự nhiên (thân bò, thẫn rễ, thân củ, rễ cũ, lá…)

+ Sinh sản sinh dưỡng nhân tạo (nhân giống vô tính).

3. Phương pháp nhân giống vô tính

a. Giâm cành

- Cách tiến hành: Cắt một đoạn thân, lá, rễ hoặc cành cắm hoặc vùi vào đất.

- Ưu điểm: tạo cây con dễ dàng, nhanh chóng.

- Ví dụ: xương rồng, hoa hồng, rau muống, rau ngót, mía,..

(Ảnh: Internet)

b. Chiết cành

- Cách tiến hành: Lấy đất bọc xung quanh một đoạn thân hay cành đã bóc bỏ lớp vỏ. Khi chỗ đó mọc rễ sẽ cắt rời cành đem đi trồng.

- Ưu điểm: duy trì các đặc tính tốt của cây, rút ngắn thời gian sinh trưởng, sớm thu hoạch.

- Ví dụ: bưởi, ..

c. Ghép chồi và ghép cành

- Cách tiến hành: Lấy một đoạn thân, cành hay chồi của cây này ghép lên thân hay gốc của cây khác sao cho ăn khớp với nhau.

- Ưu điểm: Phối hợp các đặc tính tốt của các cây khác nhau.

- Ví dụ: ghép mắt táo, ghép cành hoa hồng Pháp với gốc thân cây tầm xuân,...

d. Nuôi cấy tế bào và mô thực vật

- Cách tiến hành: nuôi, cấy mô thực vật trong môi trường dinh dưỡng thích hợp để tạo nên cây hoàn chỉnh.

- Ưu điểm: giúp tạo nhanh các giống mới sạch bệnh, có hiệu quả kinh tế cao

- Ví dụ: chuối, hoa lan,...

4. Vai trò của sinh sản vô tính đối với đời sống thực vật và con người

a. Vai trò của sinh sản vô tính đối với đời sống thực vật

Giúp cho sự tồn tại và phát triển của loài.

 b. Vai trò của sinh sản vô tính đối với đời sống con người

+ Duy trì được tính trạng tốt phục vụ cho con người.

+ Nhân nhanh giống cây trồng.

+ Tạo giống cây sạch bệnh.

+ Phục chế giống quý đang bị thoái hóa.

+ Hiệu quả kinh tế cao, giá thành thấp.