Bài 35. Thực hành: Cảm ứng ở sinh vật

I- Chuẩn bị

1. Dụng cụ

• Chậu trồng cây/ khay nhựa; đất/ cát trồng ây; que tre hoặc gỗ nhỏ; chậu hoặc chai nhựa (đã sử dụng) đục lỗ nhỏ; nước; hộp carton.
• Tranh ảnh về một số hiện tượng cảm ứng ở cây xanh; video về một số tập tính ở động vật như tập tính kiếm ăn, đánh dấu lãnh thổ, chăm sóc con non, di cư, sống bầy đàn,...

2. Mẫu vật

Hạt đỗ (đậu), hạt bầu, hạt bí hoặc cây non của loài đó.

II- Cách tiến hành

1. Thí nghiệm chứng minh tính hướng nước của cây

Chuẩn bị: 2 chậu đất/ cát giống nhau (nếu sử dụng đất cần lấy đất tơi xốp, nhiều mùn để khi nhổ cây quan sát không bị đứt)

• Bước 1: Gieo hạt đỗ vào 2 chậu, tưới nước đủ ẩm.
• Bước 2: Theo dõi sự nảy mầm của hạt thành cây có từ 3 đến 5 lá.

• Bước 3: Đặt chậu nước có lỗ thủng nhỏ vào trong 1 chậu cây sao cho nước ngấm vào đất không gây ngập úng cây.

• Bước 4: Sau 3 đến 5 ngày (kể từ khi đặt chậu nước), nhẹ nhàng nhổ cây ra khỏi chậu quan sát hướng mọc của rễ cây.

2. Thí nghiệm chứng minh tính hướng sáng của cây

Chuẩn bị: 2 chậu đất trồng cây giống nhau; 2 hộp carton không đáy, 1 hộp khoét lỗ phía trên, hộp còn lại khoét phía bên cạnh.

• Bước 1: Gieo hạt đỗ vào trong đất, tưới nước đủ ẩm và đợi đến khi hạt nảy mần.
• Bước 2: Úp lên mỗi chậu cây 1 hộp carton, đặt trong môi trường ánh sáng tự nhiên.
• Bước 3: Sau khoảng từ 3 đến 5 ngày, nhấc hộp carton ra khỏi các chậu cây quan sát hướng của thân cây.

3. Quan sát tính hướng tiếp xúc của cây

• Quan sát tranh ảnh, video về tính hướng tiếp xúc của cây mướp hoặc bầu, bí.
• Ghi chép kết quả quan sát được.

4. Quan sát một số tập tính của động vật

• Quan sát tranh ảnh, video về một số tập tính ở động vật như tập tính kiếm ăn, đánh dấu lãnh thổ, chăm sóc con non, di cư, sống bầy đàn,...
• Ghi chép kết quả quan sát được.

III- Kết quả

1. Kết quả thí nghiệm

2. Nhận xét và kết luận

• Trong thí nghiệm chứng minh tính hướng nước, người ta đặt chậu nước thủng lỗ nhỏ ở một phía của cây và chỉ cho nước ngấm từ từ mà không để nước ngấm nhanh ra khắp chậu nhằm tạo nguồn kích thích từ một phía.
• Trong thí nghiệm chứng minh tính hướng sáng, nếu thường xuyên xoay chậu thì nguồn kích thích đến từ các phía khác nhau, thân cây sẽ mọc thẳng.