Bài 35. Khái quát về di truyền học

1. KHÁI NIỆM DI TRUYỀN, BIẾN DỊ

Di truyền

- Trong gia đình, các con thường có những đặc điểm giống nhau và giống bố hoặc mẹ hoặc pha trộn giữa cả bố và mẹ.

- Ví dụ: Bố, mẹ da ngăm sinh ra con cái hầu hết đều da ngăm

- Sự truyền đạt các đặc điểm từ thế hệ này sang thế hệ khác được gọi là sự di truyền.

- Tuy nhiên, cũng có những đặc điểm của con cái không giống nhau và không giống với bố hoặc mẹ của chúng. Những đặc điểm sai khác này được gọi là biến dị. Ví dụ: Trong gia đình có bố, mẹ mắt nâu sinh được hai người con: một người mắt nâu, một người mắt xanh da trời.

Biến dị

- Khái niệm biến dị: Một số đặc điểm của con cái không giống nhau và không giống với bố, mẹ của chúng được gọi là biến dị.

- Ví dụ về biến dị ở người: bố mẹ đều mang tính trạng tóc xoăn, sinh con ra mang tính trạng tóc thẳng; bố mẹ đều thuận tay phải, con sinh ra thuận tay trái; bố mẹ đều có nhóm máu A, con sinh ra có nhóm máu O;…

2. VỊ TRÍ CỦA GENE TRONG DI TRUYỀN HỌC

- Mọi cơ thể đều được cấu tạo từ tế bào, nhân tế bào chứa nhiễm sắc thể là trung tâm điều khiển mọi hoạt động của tế bào, DNA là thành phần cấu tạo nên nhiễm sắc thể, các đoạn DNA mang thông tin di truyền mã hoá cho một sản phẩm nhất định nào đó được gọi là gene.

- Vị trí của gene trong tế bào: Trong tế bào, gene nằm chủ yếu trên nhiễm sắc thể ở trong nhân tế bào. Mỗi nhiễm sắc thể có thể chứa từ vài trăm đến vài chục nghìn gene tuỳ loài.

- Mỗi nhiễm sắc thể có thể từ vài trăm đến vài chục nghìn gene tuỳ loài, con người có khoảng vài chục nghìn gene trong bộ nhiễm sắc thể. Nhờ khả năng di truyền của gene mà các đặc điểm của bố, mẹ được truyền lại cho thế hệ con.

- Ở những sinh vật sinh sản vô tính, các cá thể con là những bản sao y hệt mẹ của chúng.

- Ở những sinh vật sinh sản hữu tính, sự tổ hợp lại các gene của bố, mẹ và quá trình di truyền sẽ tạo ra các biến dị. Những biến dị này có khả năng di truyền cho các thế hệ sau.