Bài 28. Sự nở vì nhiệt

1. SỰ NỞ VÌ NHIỆT

Các chất nở ra khi nóng lên, co lại khi lạnh đi.

Các chất rắn, lỏng khác nhau nở vì nhiệt khác nhau. Các chất khí nở vì nhiệt giống nhau (khi áp suất không đổi).

2. CÔNG DỤNG VÀ TÁC HẠI CỦA SỰ NỞ VÌ NHIỆT

Tìm hiểu công dụng của sự nở vì nhiệt

Sự nở vì nhiệt có nhiều công dụng trong thực tế. Ví dụ:

- Sự nở vì nhiệt của chất rắn, chất lỏng, chất khí được ứng dụng để chế tạo các loại nhiệt kế khác nhau.

- Sự nở vì nhiệt của không khí là cơ sở để chế tạo khí cầu.

- Sự nở vì nhiệt của chất rắn được ứng dụng để lắp chặt hoặc tháo dỡ các dụng cụ hoặc các chi tiết máy.

- Sự nở vì nhiệt của băng kép được sử dụng ở các thiết bị tự động đóng ngắt mạch điện khi nhiệt độ thay đổi, gọi là rơ le nhiệt (Hình 28.6)

Phòng tránh tác hại của sự nở vì nhiệt

Sự nở vì nhiệt có thể gây hại, làm nứt, vỡ hoặc làm biến dạng các vật.

Hình 28.7 mô tả một thí nghiệm về sự nở vì nhiệt khi bị ngăn cản. Một thanh thép dài khoảng 20 cm, một đầu được chốt chặn trên giá đỡ bằng ốc vặn, đầu kia cài chốt ngang dễ gãy, Giá đỡ chắc chắn và chịu nhiệt tốt. Khi dùng bông tẩm cốn đốt nóng thanh thép trong vài phút thì chốt ngang bị gãy.

Thí nghiệm trên cho thấy sự nở vì nhiệt có thể gây ra những lực rất lớn khi bị ngăn cản. Trong lĩnh vực xây dựng và chế tạo máy, người ta phải tính toán trước sự nở vì nhiệt của vật liệu để tránh tác hại của lực xuất hiện do sự nở vì nhiệt khi nhiệt độ môi trường thay đổi.