Bài 2: Tìm quan hệ từ hoặc cặp quan hệ từ thích hợp để điền vào chỗ chấm trong từng
câu ghép sau:
a) Lúa gạo là quý nhất ……….. lúa gạo nuôi sống con người.
b) Lúa gạo quý …….. ta phải đổ bao mồ hôi mới làm ra được.
c) ………. cây lúa không được chăm bón ………nó cũng không lớn lên được.
d) ……….con người quai đê lấn biển, làm đầm nuôi tôm ……….một phần rừng ngập mặn đã mất
đi.
e) Con học bài xong ……….mẹ cho con lên nhà ông bà.
f) Trời ………….mưa nước sông …………lên cao
 

(1)Lúa gạo quý vì ta đã phải đổ bao mồ hôi mới làm ra được. (2) Vàng cũng quý vì nó
rất đắt và hiếm. (3) Còn thì giờ đã qua đi thì không lấy lại được, đáng quý lắm. (4) Nhưng
lúa gạo, vàng bạc, thì giờ vẫn chưa phải là quý nhất. (5) Ai làm ra lúa gạo, vàng bạc, ai
biết dùng thì giờ? (6) Đó chính là người lao động, các em ạ.(7) Không có người lao động
thì không có lúa gạo, không có vàng bạc, nghĩa là tất cả mọi thứ đều không có, và thì giờ
cũng trôi qua một cách vô vị mà thôi.

 a. Xác định các từ ngữ được lặp lại trong đoạn văn trên.

Cho đoạn văn sau:

(1)Lúa gạo quý vì ta đã phải đổ bao mồ hôi mới làm ra được. (2) Vàng cũng quý vì nó rất đắt và hiếm. (3) Còn thì giờ đã qua đi thì không lấy lại được, đáng quý lắm. (4) Nhưng lúa gạo, vàng bạc, thì giờ vẫn chưa phải là quý nhất. (5) Ai làm ra lúa gạo, vàng bạc, ai biết dùng thì giờ? (6) Đó chính là người lao động, các em ạ. (7) Không có người lao động thì không có lúa gạo, không có vàng bạc, nghĩa là tất cả mọi thứ đều không có, và thì giờ cũng trôi qua một cách vô vị mà thôi.

(Cái gì quý nhất?- TV5- Tập 1- NXB GD)

1. Xét về cấu trúc ngữ pháp:

- Từ “vì” ở câu (1) nối ………………………………. với…………………………………

- Từ “và” ở câu (2) nối    ………………………………..với………………………………...

- Từ “nhưng” ở câu (4)  nối  ……………………………….với…………………………….......

2. Trong câu “Còn thì giờ qua đi thì không lấy lại được, đáng quý lắm” :

                                (1)                   (2)

-  Xét về nghĩa của từ (đồng âm, đồng nghĩa, trái nghĩa, nhiều nghĩa), từ “thì” được sử dụng là hiện tượng : ……………………

-  Xét về chức năng của từ (danh từ, động từ, tính từ, đại từ, quan hệ từ), ta có:

+ từ “thì” (1)  là :………………….                     

+ từ “thì” (2) là :……………………..

3. Đoạn văn bản có sử dụng ….. phép liên kết câu, đó là các phép:……………………………

Trong đoạn văn trên, câu ghép là câu số : ……………………………………………………

Cho đoạn văn sau:

(1)Lúa gạo quý vì ta đã phải đổ bao mồ hôi mới làm ra được. (2) Vàng cũng quý vì nó rất đắt và hiếm. (3) Còn thì giờ đã qua đi thì không lấy lại được, đáng quý lắm. (4) Nhưng lúa gạo, vàng bạc, thì giờ vẫn chưa phải là quý nhất. (5) Ai làm ra lúa gạo, vàng bạc, ai biết dùng thì giờ? (6) Đó chính là người lao động, các em ạ. (7) Không có người lao động thì không có lúa gạo, không có vàng bạc, nghĩa là tất cả mọi thứ đều không có, và thì giờ cũng trôi qua một cách vô vị mà thôi.

(Cái gì quý nhất?- TV5- Tập 1- NXB GD)

1. Xét về cấu trúc ngữ pháp:

- Từ “vì” ở câu (1) nối ………………………………. với…………………………………

- Từ “và” ở câu (2) nối    ………………………………..với………………………………...

- Từ “nhưng” ở câu (4)  nối  ……………………………….với…………………………….......

2. Trong câu “Còn thì giờ qua đi thì không lấy lại được, đáng quý lắm” :

                                (1)                   (2)

-  Xét về nghĩa của từ (đồng âm, đồng nghĩa, trái nghĩa, nhiều nghĩa), từ “thì” được sử dụng là hiện tượng : ……………………

-  Xét về chức năng của từ (danh từ, động từ, tính từ, đại từ, quan hệ từ), ta có:

+ từ “thì” (1)  là :………………….                     

+ từ “thì” (2) là :……………………..

3. Đoạn văn bản có sử dụng ….. phép liên kết câu, đó là các phép:……………………………

Trong đoạn văn trên, câu ghép là câu số : ……………………………………………………

Câu 3. Có bao nhiêu đại từ trong đoạn văn sau đây? 

Hùng nói: “Theo tớ, quý nhất là lúa gạo. Các cậu có thấy ai không ăn mà sống được không?” 

Quý và Nam cho là có lí. Nhưng đi được mươi bước, Quý vội reo lên: “Bạn Hùng nói không đúng. Quý nhất phải là vàng.”

Đọc câu chuyện và trả lời câu hỏi:

Cái gì quý nhất

Một hôm, trên đường đi học về, Hùng, Quý và Nam trao đổi với nhau xem ở trên đời này, cái gì quý nhất.

Hùng nói: “Theo tớ, quý nhất là lúa gạo. Các cậu có thấy ai không ăn mà sống được không?”.

Quý và Nam cho là có lí. Nhưng đi được mươi bước, Quý vội reo lên: “Bạn Hùng nói không đúng. Quý nhất phải là vàng. Mọi người chẳng thường nói quý như vàng là gì! Có vàng là có tiền, có tiền sẽ mua được lúa gạo!”.

Nam vội tiếp ngay: “Quý nhất là thời gian. Thầy giáo thường nói thời gian quý hơn vàng bạc. Có thời gian mới làm ra lúa gạo, vàng bạc!”.

Cuộc tranh luận thật sôi nổi, người nào cũng có lí, không ai chịu ai. Hôm sau, ba bạn đến nhờ thầy giáo phân giải.

Nghe xong, thầy mỉm cười rồi nói:

– Lúa gạo quý vì ta phải đổ bao mồ hôi mới làm ra được. Vàng cũng quý vì nó rất đắt và hiếm. Còn thời gian đã qua đi thì không lấy lại được, đáng quý lắm. Nhưng lúa gạo, vàng bạc, thời gian vẫn chưa phải là quý nhất. Ai làm ra lúa gạo, vàng bạc, ai biết dùng thời gian? Đó chính là người lao động, các em ạ! Không có người lao động thì không có lúa gạo, không có vàng bạc, nghĩa là tất cả mọi thứ đều không có và thời gian cũng trôi qua một cách vô vị mà thôi.

(Theo Trịnh Mạnh – Tiếng Việt 5, tập 1, NXB Giáo dục Việt Nam, 2014)

a. Bài học quý mà Hùng, Quý và Nam nhận được là gì?

b. Theo em, vì sao phải biết ơn người lao động?