1.1. Khi nghe người khác thuyết minh giải thích một hiện tượng tự nhiên, để nắm được nội dung thông tin, cần biết tóm tắt ý chính của người nói. Tóm tắt ý chính của bài nói cũng giống tóm tắt ý chính của một văn bản viết; về độ dài có thể khác nhau, nhưng cần nêu được các ý chính của bài trình bày. Kĩ năng tóm tắt văn bản có tác dụng rất lớn trong việc giúp các em nắm bắt nội dung chính của bài nói; rèn luyện kĩ năng tìm ý, lập dàn ý khi thực hành nói hoặc viết.

1.2. Muốn tóm tắt được ý chính của bài trình bày, các em cần lưu ý:

- Chú ý nghe kĩ nội dung thuyết minh giải thích mà người nói đã trình bảy.

- Tuỳ theo yêu cầu tóm tắt để lựa chọn và ghi lại các ý chính theo hệ thống: ý lớn, ý nhỏ, các ví dụ minh hoạ tiêu biểu,...

VIẾT: TÓM TẮT BẰNG SƠ ĐỒ NỘI DUNG CỦA MỘT VĂN BẢN ĐƠN GIẢN

- Đọc kỹ các nội dung mục B trong sgk trang 91,92 và thực hiện các nhiệm vụ sau:

1. Yêu cầu của việc tóm tắt bằng sơ đồ nội dung của một văn bản.

H. Để tóm tắt bằng sơ đồ nội dung một văn bản cần đảm bảo những yêu cầu gì?

2. Phân tích sơ đồ tóm tắt tham khảo: Trái Đất - cái nôi của sự sống

Quan sát sơ đồ trong sgk và trả lời 3 câu hỏi sau:

H. Chỉ ra từ khóa, cụm từ chọn lọc trong văn bản ?

H. Mối liên hệ giữa các từ khóa trong sơ đồ trên được thể hiện như thế nào ?

H. Sơ đồ này có đáp ứng yêu cầu về hình thức hay không ?

Đọc đoạn văn và trả lời các câu hỏi

Vua Hùng thứ mười tám có người con gái đẹp tên là Mị Nương. Nhà vua muốn kén một chàng rể xứng đáng. Sơn Tinh và Thủy Tinh cùng một lúc đến cầu hôn. Cả hai người đều có tài, vua Hùng không biết gả con cho ai, bèn ra điều kiện thách đố để dễ bề lựa chọn. Sơn Tinh thắng cuộc, cưới Mị Nương rồi đưa về núi. Thủy Tinh tức giận dâng nước đánh Sơn Tinh nhưng bị thua. Từ đó, hằng năm, Thủy Tinh dâng nước đánh Sơn Tinh nhưng đều thất bại.

a. Văn bản tóm tắt kể lại nội dung của văn bản nào? Dựa vào đâu mà nhận ra được điều đó? Văn bản tóm tắt trên có nêu được nội dung chính của văn bản tóm tắt không?

b. Văn bản tóm tắt trên có gì khác so với văn bản được tóm tắt.

c. Từ việc tìm hiểu trên, hãy cho biết các yêu cầu đối với một văn bản tóm tắt.

Sắp xếp theo đúng trình tự các bước tóm tắt văn bản tự sự?

(1) Có thể xen kẽ các nhân vật phụ, miêu tả, biểu cảm, nghị luận, đối thoại, độc thoại nội tâm,...

(2) Văn bản tóm tắt cần phản ánh trung thành nội dung của văn bản được tóm tắt.

(3) Căn cứ vào những yếu tố quan trọng của tác phẩm như sự việc, nhân vật chính.

(4) Cần phải đọc kỹ để hiểu đúng chủ đề văn bản, xác định nội dung chính cần tóm tắt, sắp xếp các nội dung theo một trình tự hợp lý, sau đó viết thành văn bản tóm tắt.

A. 2 – 3 – 4 – 1

B. 2 – 4 – 3 – 1

C. 2 – 1 – 3 – 4

D. 4 – 1 – 3 – 1

Sắp xếp các bước tóm tắt văn bản sau đây theo một trình tự hợp lí.

(1) Xác định nội dung chính cần tóm tắt: lựa chọn các sự kiện tiêu biểu và nhân vật quan trọng

(2) Sắp xếp các nội dung theo một trình tự hợp lí

(3) Đọc kĩ toàn bộ tác phẩm cần tóm tắt để nắm chắc được nội dung của nó

(4) Viết văn bản tóm tắt bằng lời văn của mình

A. (1), (2), (3), (4)

B. (3), (1), (2), (4)

C. (1), (2), (4), (3)

D. (3), (2), (1), (4)

Ý nào không cần nêu trong văn bản tiểu sử tóm tắt với mục đích để tìm hiểu, nghiên cứu hoặc giới thiệu cho người khác biết?

A.   Những nét chính về nhân thân của người được viết tiểu sử tóm tắt.

B.   Những sự kiện quan trọng trong cuộc đời và sự nghiệp của người được viết tiểu sử tóm tắt.

C.   Đánh giá chung về người được viết tiểu sử tóm tắt.

D.   Phần tự đánh giá của người được viết tiểu sử tóm tắt.

Ý nào không cần nêu trong văn bản tiểu sử tóm tắt với mục đích để tìm hiểu, nghiên cứu hoặc giới thiệu cho người khác biết? 

A.   Những nét chính về nhân thân của người được viết tiểu sử tóm tắt.

B.   Những sự kiện quan trọng trong cuộc đời và sự nghiệp của người được viết tiểu sử tóm tắt.

C.   Đánh giá chung về người được viết tiểu sử tóm tắt.

D.   Phần tự đánh giá của người được viết tiểu sử tóm tắt.

[1] Trong cuộc sống hàng ngày,có những văn bản tự sự chúng ta đã đọc nhưng nếu muốn ghi lại nội dung chính của chúng để sử dụng hoặc thông báo cho người khác biết thì phải tóm tắt văn bản tự sự.

[2]Từ gợi ý trên,theo em,thế nào là tóm tắt văn bản tự sự?Suy nghĩ và lựa chọn câu trả lời đúng nhất trong các câu sau:

a)Ghi lại đầy đủ mọi chi tiết của văn bản tự sự.

b)Ghi lại một cách ngắn gọn,trung thành những nội dung chính của văn bản tự sự.

c)Kể lại một cách sáng tạo nội dung của văn bản tự sự.

d)Phân tích nội dung,ý nghĩa và giá trị của văn bản tự sự.