khổ thơ cuối :

Đêm  nay Bác ngồi đó

Đêm nay Bác không ngủ

Vì một lẽ thường tình

Bác là Hồ Chí Minh

Điệp ngữ ''đêm nay''

TD: tác  giả lặp lại từ ''đêm nay'' 2 lần nhằm nhấn mạnh việc Bác không ngủ , Bác ngồi đó, sự việc Bác không ngủ đâu chỉ riêng hôm nay ,,mà Bác đã nhiều đêm không ngủ , thức trắng đêm vì lo cho dân , lo cho nước . 

=>Khẳng định lòng yêu nước , lo cho dân , chăm chút cho dân như những đứa con của mình ,cuộc đời của Bác là dành cho nước , cho dân ,Bác lo đến mức còn quên cả bản thân mình , đó chính là lẽ sống rất tự nhiên , thường tình  của Bác.

tk:

Mở đầu là một phát hiện và một câu hỏi của anh đội viên:

Anh đội viên thức dậy

Thấy trời khuya lắm rồi

Mà sao Bác vẫn ngồi

Đêm nay Bác không ngủ

Có lẽ sự xúc cảm mạnh nhất là biểu tượng Đêm nay Bác không ngủ. Xúc động và ngạc nhiên nhìn Bác qua ánh lửa, anh tự hỏi mình: Mà sao Bác vẫn ngồi, đêm nay Bác không ngủ? Anh băn khoăn và quan sát Bác giữa đêm khuya, dưới mái lều tranh xơ xác, trong cảnh trời mưa lâm thâm, hình ảnh Bác được nhà thơ khắc hoạ với bao khám phá diệu kì:

Lặng yên nhìn bếp lửa

Vẻ mặt Bác trầm ngâm.

Đọc câu thơ, em thấy thương Bác vô cùng, tuổi cao sức yếu, Bác vẫn cùng các chiến sĩ ra mặt trận, cung “nếm mật, nằm gai”. Con người luôn luôn đem đến cho đồng bào chiến sĩ nụ cười rạng rỡ, vậy mà giờ đây, nụ cười ấy biến đi đâu, nhường chỗ cho sự trầm ngâm, đăm chiêu, lặng lẽ… Bác đang thao thức và băn khoăn với bao ý tưởng nung nấu trong lòng, những lo toan gánh vác việc nước, việc quân. Cái hay của bài thơ là nói đến quan hệ chan hoà yêu thương giữa lãnh tụ và chiến sĩ trong khói lửa của cuộc chiến tranh. Đó là tình cha con, tình bác cháu vô cùng thắm thiết. Anh đội viên xúc động, bồi hồi. Tình cảm chân thành của người lính trẻ cũng chính là tình cảm của mỗi con người Việt Nam, của em, của chị… đối với Bác:

Anh đội viên nhìn Bác

Càng nhìn lại càng thương.

Càng nhìn vì ngạc nhiên xúc động. Càng thương vì đã khuya mà Bác vẫn không ngủ. Càng thương vì tấm lòng thân ái, bao la của Bác. Trong đêm đông lạnh lẽo, người đội viên khám phá bao điều kì diệu: bên cạnh phẩrn chất lãnh tụ vĩ đại, ở Bác còn sáng rực lên nhân phẩm cao quí của một con người giàu tình thương:

Người Cha mái tóc bạc

Đốt lửa cho anh nằm

Anh lửa rừng chờn vờn “mái tóc bạc” của người Cha vừa gần gũi, vừa thiêng liêng. Cử chỉ của Bác “đốt lửa” sưởi ấm cho các chiến sĩ ngủ ngon chứa đựng bao tình yêu thương mênh mông, tình cha con ruột thịt, tình bác cháu ruột rà được nhà thơ ghi lại một cách chân thực làm rung động lòng người:

Rồi Bác đi dém chăn

Từng người từng người một

Sợ cháu mình giật thột

Bác nhón chân nhẹ nhàng…

Vần thơ như đoạn phim quay cận cảnh. Bác “đốt lửa”, “dém chăn” cho các anh ngủ ngon để ngày mai ra trận hay chính Bác đang đốt ngọn lửa yêu thương nơi đáy lòng mình? Bác dém chăn cho từng chiến sĩ hay Bác đang truyền hơi ấm tình thương cho các cháu? Câu thơ từng người từng người một diễn tả rất sâu sắc tình thương yêu bao la của Bác. Người lính nào cũng được Bác chăm sóc, cũng được Bác chia cho phần yêu thương, bởi lẽ “Người là cha, là Bác, là Anh” (Tố Hữu). Bác gần gũi với mọi người Việt Nam, bởi một lẽ rất đơn giản Bác là Hồ Chí Minh như Minh Huệ đã ca ngợi.

Anh đội viên đi từ ngạc nhiên này đến ngạc nhiên nọ, từ suy nghĩ này đến cảm xúc khác mà lòng bâng khuâng tự hào. Anh mơ màng, chập chờn “như nằm trong mộng”. Tầm vóc lớn lao của lãnh tụ vượt ra ngoài trí tưởng tượng của anh. Cảm xúc dâng lên dạt dào trong lòng. Niềm kính yêu gắn liền với sự khâm phục và biết ơn Bác. Nhà thơ đã sử dụng những ngôn từ đẹp nhất, kết hợp với hình ảnh so sánh diệu kì nhất để ca ngợi tâm hồn cao cả và tình thương bao la của Bác đối với dân tộc. Câu thơ như một nét vẽ mang màu sắc thần thoại làm xúc động nơi trái tim người đọc:

Bóng Bác cao lồng lộng,

Ấm hơn ngọn lửa hồng.

Sống bên Bác, ai cũng cảm thấy tự hào, ai cũng thấy mình được truyền thêm niềm tin sức mạnh để đi tới ngày mai. Đúng như nhà thơ Tố Hữu đã ca ngợi:

Ta bên Người, Người toả sáng trong ta

Ta bỗng lớn ở bên Người một chút.

(Sáng tháng năm)

Thế thơ năm chữ bình dị, mộc mạc, giàu sức truyền cảm đã tạo cho bài thơ đậm đà chất dân ca Nghệ Tĩnh. Năm khổ thơ đã diễn tả tâm trạng và suy nghĩ của anh đội viên với lãnh tụ. Giọng điệu thơ hồn nhiên như tiếng nói tâm tình nên có sức lan toả rộng và lắng sâu trong tâm hồn người đọc. Bác thiêng liêng mà gần gũi quá! Kính yêu Bác, em xin hứa học giỏi, mãi mãi xứng đáng là cháu ngoan Bác Hồ, tiếp bước con đường cách mạng mà Bác đã vạch ra.

Trong kho tàng văn chương Việt Nam, có rất nhiều những áng thơ hay nói về chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại. Trong đó “Đêm nay Bác không ngủ” của Minh Huệ luôn là một trong những bài thơ được nhiều người yêu mến nhất. Bài thơ đã khắc họa lại hình tượng Bác Hồ dưới góc nhìn của một chàng đội viên trẻ tuổi. Qua những lần thức giấc trong đêm, anh được thấy Bác Hồ đang dịu dàng đi nhém chăn cho từng người lính, giống như một người cha già kính yêu. Anh được thấy Bác Hồ trầm tư lắng lo cho đất nước mà khoogn đi ngủ. Anh được trò chuyện với Bác Hồ, để hiểu được sự quan tâm của Bác dành cho những người lính đang nằm ngủ ngoài bìa rừng. Tất cả đã giúp anh thêm hiểu về Bác. Và càng hiểu, anh lại càng yêu mến, càng kính phục và tự hào về Bác. Đọc bài thơ và cảm nhận được những tình cảm, suy tư của anh đội viên, em càng thêm xúc động và kính yêu Bác Hồ. Thật tự hào khi đất nước ta có một vị lãnh tụ tuyệt vời như thế.

Chúng ta hãy bước nhẹ,nhẹ nữa

Trăng ơi trăng,hãy yên lặng cúi đầu

Suốt cuộc đời Bác đã ngủ yên đâu 

Nay Bác ngủ,chúng ta canh giấc ngủ

a)Đoạn thơ trên được viết vs phương thức biểu đạt : Biểu cảm 

b)Nêu nội dung chính của đoạn thơ trên :

- Thể hiện nỗi lòng nhớ thương , kính trọng của tác giả đối với Bác Hồ - vị lãnh tụ tối cao của dân tộc . Tác giả trân trọng sự bình yên dành cho bác cùng với sự kính yêu , trìu mến cùng , tình yêu thiết tha đằm thắm của tác giả trong dòng người nhộn nhịp vào lăng viếng Bác.

c)Xác định và nêu hiệu quả nghệ thuật biện pháp tu từ được sử dụng trong 2 câu thơ đầu

+ Câu thơ đầu : sử dụng điệp ngữ “ nhẹ”: Nhấn mạnh , thể hiện tình cảm dịu êm , ngọt ngào , ấm cúng của nhà thơ và dòng người vào lăng viếng Bác.

+ Câu thơ hai :  Sử dụng nghệ thuật nhân hoá: trăng được gọi như người ( trăng ơi trăng); điệp ngữ trăng được nhắc lại 2 lần như muốn nhấn mạnh: Sự thành kính , biết vô bờ với người lãnh tụ kính yêu qua sự thinh lặng , trang nghiêm

-Biện pháp tu từ được sử dụng trong đoạn thơ: đảo ngữ, điệp ngữ

-Tác dụng:

     Đoạn thơ trích từ văn bản Đêm nay Bác không ngủ của nhà thơ Minh Huệ. Đoạn thơ sử dụng biện pháp tu từ đảo ngữ và điệp ngữ. Đoạn thơ đã ghi lại thật xúc động tình cảm của anh đội viên đối với Bác khi lần thứ ba thức dậy, giữa đêm khuya, thấy Bác vẫn ngồi đinh ninh lo nghĩ cho dân, cho nước. Từ láy nằng nặc cho ta thấy anh đội viên đã nài nỉ Bác, một mực xin Bác đi nghỉ cho kì được. Biện pháp đảo ngữ và điệp ngữ cùng dấu chấm than "Mời Bác ngủ Bác ơi!" "Bác ơi! Mời Bác ngủ!" đã diễn tả sự tăng dần mức độ bồn chồn, lo lắng cho sức khỏe của Bác trong anh chiến sĩ. Tất cả đã diễn tả tình cảm sâu sắc và cảm động tình cảm lo lắng, yêu kính chân thành của người đội viên đối với Bác.

Tham khảo

Một số yếu tố miêu tả trong văn bản:

Miêu tả ngoại hình, cử chỉ, điệu bộ của Bác: vẻ mặt trầm ngâm, mái tóc bạc, Bác đi dém chăn cho từng người, nhón chân nhẹ nhàng, Bác ngồi đinh ninh…

Quan sát và miêu tả thiên nhiên, khung cảnh: mưa lâm thâm, mái lều tranh xơ xác…

VD: “ngoài trời mưa lâm thâm”, “rừng lắm dốc lắm ụ”,  …

Tác dụng:  Cho người đọc thấy được thời tiết lạnh giá, những vất vả, khó khăn, thiếu thốn tại chiến trường.

Bạn lên trang Vietjack.com để tham khảo nha 

~ Hok tốt ~
#JH

Trả lời

Bạn qua link này tham khảo nhé !

https://cungvuihoc.com/bai-viet/bai-tho-dem-nay-bac-khong-ngu-noi-dung-bai-tho-hoan-canh-sang-tac-dan-y-phan-h-tac-pham.html nha !

Nội dung: Tấm lòng yêu thương sâu sắc, rộng lớn của Bác với bộ đội, nhân dân và tình cảm kính yêu, cảm phục của người chiến sĩ đối với Bác

- Nghệ thuật:

+ Sử dụng thể thơ năm chữ kết hợp với tự sự, miêu tả và biểu cảm.

+ Lời thơ giản dị, có nhiều hình ảnh thể hiện tình cảm tự nhiên, chân thực.

+ Sử dụng từ láy tạo giá trị gợi hình và biểu cảm cao, giúp khắc họa hình ảnh cao đẹp của Bác Hồ kính yêu.

hok tot

đưa đoạn trích lên để mn dễ trl nha

Nội dung của khổ 2 thơ cuối bài đêm nay bác không ngủ :

-Thể hiện chân lý đơn giản mà lớn lao : 

...

Đêm nay bác không ngủ 

Vì một lẻ thương tình 

Bác là Hồ Chí Minh

⇒Đêm nay bác không ngủ trong bài thơ là một đêm trong vô vàn đêm không ngủ của bác .

⇒Cuộc đời của Người dành trọn vẹn cho nhân dân, cho tổ quốc .

⇒Đó chính là lẽ sống " Nâng niu tất cả chỉ quên mình" của bác mà mọi người đều thầm hiểu . 

Chúc bạn học tốt !!!

Nghệ thuật của 2 khổ thơ cuối là :

-Thơ 5 chữ, biểu cảm nói lên được tình cảm anh dành cho bác cũng như bác dành cho các anh đội viên và đất nước .