Bài 2. Chỉ rõ và nêu hiệu quả của biện pháp tu từ đảo ngữ trong các đoạn trích sau: a) Cày đồng đang buổi ban trưa Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày Ai ơi bưng bát cơm đầy Dẻo thơ một hạt, đắng cay muôn phần!
`-` Biện pháp từ đảo ngữ được sử dụng trong đoạn trích trên để :
`+` Tạo hiệu ứng nghệ thuật và thể hiện sự tập trung, sự căng thẳng và khó khăn trong công việc cày đồng.
`+` Tạo ra một hình ảnh sống động về cảnh người lao động đang làm việc vất vả và mệt mỏi.
`-` Hiệu quả của biện pháp từ đảo ngữ trong đoạn trích trên là :
`+` Tăng cường tính hình ảnh và sự sống động của câu thơ.
`+` Đặc sắc và gây ấn tượng mạnh mẽ cho người đọc.
`+` Tăng cường hiệu ứng âm thanh và nhịp điệu của câu thơ, tạo ra một sự cân đối và hài hòa trong cấu trúc câu.
Cày đồng đang buổi ban trưa
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày
Ai ơi bưng bát cơm đầy
Dẻo thơm một hạt, đắng cay muôn phần
Tìm các từ trái nghĩa và nêu tác dụng
Bài 2. Chỉ rõ và nêu hiệu quả của biện pháp tu từ đảo ngữ trong các đoạn trích sau:
b) Bát cơm chan đầy nước mắt Bay còn giằng khỏi miệng ta Thằng giặc Tây, thằng chúa đất Đứa đè cổ, đứa lột da... Xiềng xích chúng bay không khóa được Trời đầy chim và đất đầy hoa Súng đạn chúng bay không bắn được Lòng dân ta yêu nước thương nhà! '' (Đất nước, Nguyễn Đinh Thi)
Biện pháp ẩn dụ "bát cơm chan đầy nước mắt" - sự thống khổ của nhân dân ta trước tội ác của kẻ thù.
Tác dụng:
- Tăng tính biểu hình, biểu cảm gây ấn tượng sâu sắc với người đọc
- Vạch trần tội ác của kẻ thù đã gây ra cho đất nước và nhân dân ta
- Cho thấy sự xót xa, cảm thương cho sự thống khổ của nhân dân ta dưới ách đô hộ của kẻ thù.
b) Bát cơm chan đầy nước mắt Bay còn giằng khỏi miệng ta Thằng giặc Tây, thằng chúa đất Đứa đè cổ, đứa lột da... Xiềng xích chúng bay không khóa được Trời đầy chim và đất đầy hoa Súng đạn chúng bay không bắn được Lòng dân ta yêu nước thương nhà! ''
lập dàn ý cảm nghĩ về câu ca dao sau :
Cày đồng đang buổi ban trưa
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày
Ai ơi bưng bát cơm đầy
Dẻo thơm một hạt đắng cay muôn phần
Tham khảo:
1. Mở bài
Ca dao tục ngữ một thể loại rất đặc trưng của dân tộc VN, xuất hiện lâu đờiNội dung phản ánh chân thực, thơ bay bổng, không gò bó trong quy tắc, một phần trong đời sống dân ta xưaBài ca dao Cày đồng đang buổi ban trưa…dẻo thơm một hạt đắng cay muôn phần” đã trở nên bất hủ.2. Thân bài
Xúc tích chỉ có vỏn vẹn bốn dòng.Nỗi vất vả của người dân nước ta, quanh năm gắn bó với ruộng đồng, một nắng hai sương để làm ra hạt gạoTrong hai câu đầu tiên:Tả bức tranh chân thực sự cần cù lao động, sự cực nhọc của người dân trên những thửa ruộng dài xa tít tắp, rộng.Thời tiết nước ta lại vốn khá khắc nghiệt lúc mưa dầm, lũ ngập, lúc nắng gắt…. người làm nông nghiệp còn khổ gấp nhiều lầnThứ giúp sức cho người làm nông là cái cày và con trâu , tô đậm con người lên giữa không gian.Đều đặn sáng tinh mơ, những ngày mùa, người ta còn phải làm việc quên giờ giấc làm đất rồi phải gieo mạ, rồi cấy…Hình ảnh so sánh cụ thể, từ tượng thanh “thánh thót” rất nhiều, rất nhanh, việc khó khăn, tốn sức khỏe nhấtDùng cách nói cường điệu, sự xót xa, thương cảm cho người dân lao độngTrong hai câu tiếp theo:Lời nhắc nhở đầy ẩn ý sâu sắc.Khi thiên tai ập đến, những nỗi lo, miếng cơm manh áo của mình đang ở trên đồng, hi sinh sức lực của mình để chống hạn, chống ngập…Bát cơm đầy, những hạt gạo trắng đó mang công sức của người làm ra nó bằng bao mồ hôi, cả mệt mỏi, nước mắtSống có tình người, có đạo đức. Được thành quả phải luôn biết nhớ người làm ra nó. là đạo lý “ăn quả nhớ kẻ trồng cây”3. Kết bài
Câu chuyện về vấn đề “uống nước nhớ nguồn” vẫn đang được diễn ra hàng ngày.Biểu hiện cụ thể là sự trân trọng và biết ơn sâu sắc, biết bảo vệ, phát huy giá trị cao quý, những hành động đi ngược lại thì bị lên án và phê phán, nâng cao trách nhiệm giáo dục.“Cày đồng đang buổi ban trưa
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày
Ai ơi bưng bát cơm đầy
Dẻo thơm một hạt đắng cay muôn phần”
1. Xác định các từ ghép đẳng lập và từ láy có trong bài ca dao trên.
2. Xác định quan hệ từ được sử dụng trong bài ca dao.
3. Chỉ ra các cặp từ trái nghĩa có trong bài ca dao.
4. Nêu tác dụng của việc sử dụng các cặp từ trái nghĩa trong bài ca dao trên.
Đọc bài ca dao sau và trả lời câu hỏi:
“Cày đồng đang buổi ban trưa
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày.
Ai ơi bưng bát cơm đầy
Dẻo thơm một hạt, đắng cay muôn phần.”
(Ca dao)
1/ Xác định một biện pháp tu từ chính có trong bài ca dao và nêu hiệu quả nghệ thuật của biện pháp tu từ đó?
2/Tác giả dân gian chọn thời điểm “ban trưa” có dụng ý gì?
3/ Viết bài văn ngắn (từ 7 – 10 dòng) bày tỏ suy nghĩ về cuộc sống của những người nông dân.
Câu 2. Đọc bài ca dao dưới đây, em hiểu người nông dân muốn nói với ta điều gì? Em cảm nhận được điều đó qua cách diễn đạt sinh động ra sao?
Cày đồng đang buổi ban trưa
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày
Ai ơi bưng bát cơm đầy
Dẻo thơm một hạt, đắng cay muôn phần!
Người nông dân muốn nhắn nhủ rằng:
Để làm ra một bát cơm đầy không dễ dàng đâu phải lam lũ bất chấp thời tiết nắng nực mồ hôi tuôn như mưa cũng phải cố gắng để làm ruộng . Nay ta bưng 1 bát cơm đầy chứa đựng biết bao công sức của người nông dân thì phải biết quý từng hạt cơm , quý người đã làm ra hạt cơm dẻo ấy
=> Biết quý trọng sức lao động
Ý muốn nói: Có 1 bát cơm ngon dẻo phải đánh đổi biết bao khó khăn vất vả
=> Khuyên chúng ta quý trọng sức lao động
Để làm ra những hạt gạo, bác nông dân phải lao động ngày đêm, mặc cho nắng mưa. Những lúc trưa hè, bác nông dân vẫn phải lao động. Tuy mồ hôi ướt đầm đìa như mưa mà vẫn phải cố gắng làm ra từng hạt gạo. Chúng ta phải biết tôn trọng những người nông dân qua những hạt gạo nhé!
ĐỀ1: Đọc bài ca dao sau và trả lời câu hỏi
“ Cày đồng đang buổi ban trưa
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày
Ai ơi bưng bát cơm đầy
Dẻo thơm một hạt đắng cay muôn phần”
1. Văn bản trên thuộc bộ phận nào của văn học Việt Nam?
2. Xác định phương thức biểu đạt chính ?
3. Xác định biện pháp tu từ được sử dụng trong văn bản và nêu hiệu quả nghệ thuật của biện phap đó?
4. Hãy viết một đoạn văn ngắn ( 3-4 dòng) nói về sự vất vả của người nông dân khi làm ra hạt gạo?